کمبود خواب یا محرومیت از خواب (به انگلیسی:Sleep deprivation) نداشتن خواب کافی است. این بیماری میتواند حاد یا مزمن باشد. در وضعیت مزمن، فرد در طول روز احساس خستگی و خواب آلودگی میکند. همچنین افزایش یا از دست دادن وزن و رفتارهای ناشیانه و عدم تعادل نیز از نشانههای محرومیت از خواب مزمن است.[۱] این بیماری اثرات منفی بر مغز و عملکرد شناختی آن دارد.[۲] با این حال، محرومیت از خواب گاهی میتواند برعکس، منجر به افزایش انرژی و هوشیاری و افزایش خلق و خو بود و حتی به عنوان درمانی برای افسردگی استفاده شود.[۳][۴] مطالعات کمی اثرات محرومیت از خواب حاد کلی و مزمن جزئی را مقایسه کردهاند.[۲] نخوابیدن در مدتهای بیش از حد در انسان دیده نشدهاست اما به نظر میرسد هیچکس نمیتواند از بی خوابیهای جزئی در امان باشد.[۵] در پژوهشهای آزمایشگاهی، بی خوابی طولانی مدت سبب مرگ جانوران شدهاست.[۶]
اثرات فیزیولوژیکی
بهطور کلی محرومیت از خواب میتواند سبب علایم زیر شود:[۷][۸]
↑ ۲٫۰۲٫۱Alhola, Paula; Päivi Polo-Kantola (October 2007). "Sleep deprivation: Impact on cognitive performance". Neuropsychiatr Dis Treat. 3 (5): 553–567. PMC2656292. PMID19300585. Although both conditions [total and partial SD] induce several negative effects including impairments in cognitive performance, the underlying mechanisms seem to be somewhat different.
↑Nykamp K, Rosenthal L, Folkerts M, Roehrs T, Guido P, Roth, T; Rosenthal; Folkerts; Roehrs; Guido; Roth (September 1998). "The effects of REM sleep deprivation on the level of sleepiness/alertness". Sleep. 21 (6): 609–614. PMID9779520.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نامهای متعدد:فهرست نویسندگان (link)
↑Riemann D, Berger M, Voderholzer U; Berger; Voderholzer (July–August 2001). "Sleep and depression - results from psychobiological studies: an overview". Biological Psychology. 57 (1–3): 67–103. doi:10.1016/s0301-0511(01)00090-4. PMID11454435.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نامهای متعدد:فهرست نویسندگان (link)
↑Rechtschaffen A, Bergmann B; Bergmann (1995). "Sleep deprivation in the rat by the disk-over-water method". Behavioural Brain Research. 69 (1–2): 55–63. doi:10.1016/0166-4328(95)00020-T. PMID7546318.