این کاروانسرا بر روی بنای متروکهٔ کاروانسرایی مربوط به دوره صفوی و سلجوقی احداث شده و دارای آب‌انباری در ضلع جنوب غربی می‌باشد. کاروانسرا از نوع چهار ایوانی دارای حیاط مرکزی و اصطبل‌هایی در اطراف آن است. در بعضی از طاق نماها تزیینات مقرنس وجود دارد. پلان دارای ریتم، تقارن و تعادل است و ساخت آن متأثر از سبک آذری و آجرکاری‌های آن متأثر از سبک رازی است.[۲]
وجه تسمیه
بنا بر استناد موجود در سفرنامه جیمس بیلی فریزر، به دلیل استفاده از زعفران به جای کاه در ملات آن به کاروانسرای زعفرانیه معروف است. تعابیر دیگری نیز دربارهٔ وجه تسمیه زعفرانیه وجود دارد.[۳]
ثبت در فهرست میراث جهانی
در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای زعفرانیه به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر (جمعاً ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان ایران) تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند. این مجموعه جهانی به عنوان بیستمین و هفتمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می‌شود.[۴][۵]
↑سنگ سفیدی، محسن (۱۳۸۸). «گزیده آثار و ابنیه تاریخی». سیمای شهرستان سبزوار. سبزوار: مؤلف. ص. ۱۶۹. شابک۹۷۸-۹۶۴-۰۴-۴۶۳۱-۷. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
↑سنگ سفیدی، محسن (۱۳۸۸). «گزیده آثار و ابنیه تاریخی». سیمای شهرستان سبزوار. سبزوار: مؤلف. ص. ۱۷۰. شابک۹۷۸-۹۶۴-۰۴-۴۶۳۱-۷. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
