محور مغز-روده

محور مغز-روده، دستگاه گوارشی را با دستگاه عصبی مرتبط می‌کند.

محور مغز-روده (انگلیسی: Gut-Brain Axis یا GBS) یک محور عصبی-هورمونی دوطرفه است که اعمال دستگاه گوارش و سیستم عصبی مرکزی را انسجام می‌دهد. احتمالاً عصب واگ نقش اصلی را در ارسال پیام از دستگاه گوارش به مغز ایفا می‌کند.^[۱] این محور از تئوری‌های اصلی در توضیح بیماری‌های شایعی چون سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌باشد.^[۲][۳]

این محور احتمالاً در فرایندهای فیزیولوژیک مهمی مانند سیری، غذا خوردن، سوخت‌وساز قندها و چربی‌ها، ترشح انسولین و متابولیسم استخوان دخیل است.^[۴]

محور میکروبی مغز-روده

پژوهش‌های جدید به نقش میکروبهای طبیعی موجود در دستگاه گوارشی (فلور نرمال) در ارسال پیام‌های نورواندوکرین از طریق این محور به سوی مغز اشاره کرده‌اند. در پاسخ، مغز می‌تواند با ارسال پیام‌هایی از طریق سیستم عصبی خودمختار، رفتار و ترکیب میکروب‌های مفید موجود در دستگاه گوارش را تنظیم کند.^[۵][۶]

نقش محور مغز-روده در بیماری‌ها

برهم‌کنش‌های دوسویه بین دستگاه گوارش و سیستم عصبی مرکزی

نقش این محور در بیماری‌های نورودژنراتیو (از جمله بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون) مورد مطالعات متعددی قرار گرفته‌است.^[۷][۸] در یک مطالعه ایرانی نشان داده شده‌است که زخم‌های معده در موش‌های صحرایی می‌توانند روی مغز تأثیر بگذارند.^[۹] همچنین شواهد پیش‌بالینی از نقش این محور در پاسخ‌های رفتاری (درد، احساسات و غذاخوردن) حمایت می‌کند.^[۱۰]

از اختلالات گوارشی مرتبط با محور مغز - روده، می‌توان به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و بیماری التهابی روده (IBD) اشاره کرد که ویژگی مشترک هر دو بیماری، برهم خوردن توازن میکروبی دستگاه گوارشی است.^[۱۱]

جستارهای وابسته

• سندرم روده تحریک‌پذیر

پانویس

1. Bonaz, Bruno; Bazin, Thomas; Pellissier, Sonia (2018-02-07). "The Vagus Nerve at the Interface of the Microbiota-Gut-Brain Axis". Frontiers in Neuroscience. 12. doi:10.3389/fnins.2018.00049. ISSN 1662-453X.
2. Fichna, Jakub; Storr, Martin A. (2012). "Brain-Gut Interactions in IBS". Frontiers in Pharmacology. 3. doi:10.3389/fphar.2012.00127. ISSN 1663-9812.
3. Quigley, Eamonn (2018-01-03). "The Gut-Brain Axis and the Microbiome: Clues to Pathophysiology and Opportunities for Novel Management Strategies in Irritable Bowel Syndrome (IBS)". Journal of Clinical Medicine. 7 (1): 6. doi:10.3390/jcm7010006. ISSN 2077-0383.
4. Romijn, Johannes A; Corssmit, Eleonora P; Havekes, Louis M; Pijl, Hanno (2008-07). "Gut???brain axis". Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care. 11 (4): 518–521. doi:10.1097/mco.0b013e328302c9b0. ISSN 1363-1950. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
5. Mayer, Emeran A.; Tillisch, Kirsten; Gupta, Arpana (2015-02-17). "Gut/brain axis and the microbiota". Journal of Clinical Investigation. 125 (3): 926–938. doi:10.1172/jci76304. ISSN 0021-9738.
6. [URL: http://ijmm.ir/article-1-912-fa.html «طاهری سیما، خمیری مرتضی. سایکوبیوتیک‌ها و محور میکروبی مغز-روده. مجله میکروب‌شناسی پزشکی ایران. ۱۳۹۸; ۱۳ (۱) :۱–۱۳»] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک).
7. Ambrosini, Yoko M.; Borcherding, Dana; Kanthasamy, Anumantha; Kim, Hyun Jung; Willette, Auriel A.; Jergens, Albert; Allenspach, Karin; Mochel, Jonathan P. (2019-06-18). "The Gut-Brain Axis in Neurodegenerative Diseases and Relevance of the Canine Model: A Review". Frontiers in Aging Neuroscience. 11. doi:10.3389/fnagi.2019.00130. ISSN 1663-4365.
8. Quigley, Eamonn M. M. (2017-10-17). "Microbiota-Brain-Gut Axis and Neurodegenerative Diseases". Current Neurology and Neuroscience Reports. 17 (12). doi:10.1007/s11910-017-0802-6. ISSN 1528-4042.
9. «Keshavarzi, Z. , Rezapour, T.M. , Vatanchian, M. , Hesari, M.Z. , Haghighi, H.N. , Izanlu, M. , Sabaghian, M. and Shahveisi, K. , 2014. The effects of aqueous extract of Aloe vera leaves on the gastric acid secretion and brain and intestinal water content following acetic acid-induced gastric ulcer in male rats. Avicenna Journal of Phytomedicine, 4(2), p.137».
10. Martin CR, Mayer EA. Gut-brain axis and behavior. InIntestinal microbiome: functional aspects in health and disease 2017 (Vol. 88, pp. 45-54). Karger Publishers.
11. Bonaz, Bruno; Bazin, Thomas; Pellissier, Sonia (2018-02-07). "The Vagus Nerve at the Interface of the Microbiota-Gut-Brain Axis". Frontiers in Neuroscience. 12. doi:10.3389/fnins.2018.00049. ISSN 1662-453X.