مؤسسۀ تحقیقات واکسن و سرمسازی رازی، تأسیسشده توسط مصطفیقلی بیات در سال ۱۳۰۳، یکی از قدیمیترین و بزرگترین مؤسسههای فعال در زمینهٔ پژوهش و تولید سرم و واکسن در ایران و خاورمیانه است که بیشتر در زمینۀ دامپزشکی فعال میباشد. این مؤسسه که در منطقه حصارک بالا از استان البرز ایران قرار دارد، سالانه بیش از ۳٫۵ میلیارد دز انواع فراوردههای زیستی تولید میکند. این مؤسسه اکنون زیرمجموعۀ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است.
تاریخچه
این مؤسسه در مسیر جاده قدیم قزوین که اکنون به خیابان شهید بهشتی کرج تغییرنام یافته قرار دارد. این مسیر خود قسمتی از جاده ابریشم است که بین شهرهای قزوین و ری واقع شدهاست. مؤسسه مزبور در دوران قاجار بهعنوان مرکز درمان اسبان، اسواران، پیکها و دامها مورد استفاده داشتهاست. پس از جنگ جهانی اول ایران دچار قحطی و بیماریهای واگیردار گستردهای در مردم و احشام گردید که درمان این بیماریها سبب تأسیس مؤسسه پاستور ایران در سال ۱۲۹۸، و سپس در سال ۱۳۰۳ تأسیس "مؤسسۀ دفع آفات حیوانی و سرمسازی ایران" توسط مصطفیقلی بیات گردید، که سپس به دستور رضاشاه به "بنگاه سرمسازی رازی" و پس از چندی به "مؤسسه تحقیقات واکسن و سرمسازی رازی" تغییرنام یافت.
فعالیت اولیۀ مرکز روی طاعون گاوی متمرکز بود اما سپس به تولید انواع واکسنها و سرمهای دارای کاربرد پزشکی و دامپزشکی گسترش یافت. درپی جنگ جهانی دوم، مؤسسه چندسالی به اشغال نیروهای ارتش سرخ درآمد و ایشان چند باب بنای با کاربرد نظامی در مؤسسه ساختند.
این موسسه پس از گذشت چند سال از تأسیس، علاوه بر اشباع تولید واکسن توانست رتبه یک، را در منطقه غربی آسیا از آن خود کند.[۱]
مؤسسه دارای یک کتابخانه مرکزی با زیربنای اعیانی ۱۵۰۰ متر مربع میباشد که از سال ۱۳۰۹ ه. ش. آغاز به کار نمودهاست. بیشتر منابع موجود راجع به علوم دامپزشکی و پزشکی میباشند. تعداد منابع به صورت زیر است: