ابوطالب غفاری ملقب به فرخ خان و امین‌الدوله، (زاده ۱۸۱۲ میلادی، ۱۱۹۱ خورشیدی در کاشان - درگذشته ۱۸۷۱ میلادی، (۱۲۸۸ (قمری) و ۱۲۵۰ خورشیدی در تهران)[۱]، پسر میرزا محمدمهدی غفاری کاشی، از رجالقاجار بود.
زندگانی
در سلطنت فتحعلی شاه
ابوطالب غفاری در ابتدا از غلام بچگان خاص فتحعلی شاه بود. پس از آنکه از پیش خدمتان خاص شاه شد، فتحعلی شاه نام او را فرخ گذاشته و مدتی او را به نام فرخ بیک خطاب می کرد و پس از چندی فرخ خان شد. یکی از کارهای وی این بود که لباس های بسیار قشنگ در بر میکرد که کاملا توجه حضار را جلب نماید. [۲]
در سلطنت محمدشاه
وی در زمان محمدشاه قاجار (آبان ۱۲۱۳ تا شهریور ۱۲۲۷) پیش خدمت مخصوص و جزو عمله خلوت بود.[۲]
در سال ۱۲۵۲ قمری (۱۲۱۵ خورشیدی) برای رفع شورشمازندران به شهر ساری اعزام شد و پس از عزل حاکم مازندران، فضل‌علی‌خان قره‌باغی ملقب به بیگلربیگی، چند ماهی تا پس از ورود حاکم تازه به اداره امور حکومتی می‌پرداخت. در سال ۱۲۵۳ قمری (۱۲۱۶ خورشیدی) برای رفع شورش اصفهان به آن شهر که حاکم را در عمارت هفت دست محصور نموده بودن اعزام شد و پس از عزل حاکم اصفهان، خسروخان گرجی، چهار ماه تا پس از ورود حاکم تازه به اداره امور حکومتی اصفهان پرداخت و به تهران بازگشت. در سال ۱۲۵۶ قمری (۱۲۱۹ خورشیدی) به واسطه اهمال کاری های حاکم گیلان و وزیر وی به شهر رشت رفت تا ایشان به تهران اعزام و خود به اداره امور بپردازد. وی مدت هشت ماه در رشت باقی ماند تا اینکه حاکم گیلان با وزیر جدید دوباره به رشت آمدند.[۲]
در سلطنت ناصرالدین شاه
وی در سلطنت ناصرالدین شاه ترقی زیادی نموده و از مقربین و محارم وی محسوب می گردید و متصدی مشاغل مختلف و مهمی بود.[۲]
در سال ۱۲۷۲ قمری (۱۲۳۴ خورشیدی و ۱۸۵۵ میلادی) از ناصرالدین شاه لقب امین‌الملک گرفت و از طرف میرزا آقاخان نوری با اختیارات تام جهت مذاکره و حل و فصل مناقشات بین ایران و انگلیس به اسلامبول فرستاده شد ولی لرد ردکلیف[۳]، سفیر انگلیس در اسلامبول، درخواست ملاقات وی را نپذیرفت. تا آنجا که قبول نمود کتبا اذعان نماید که از طرف دولت ایران موظف است رضایت دولت انگلیس را فراهم نموده و دولت ایران نیروهای مسلح خود را از هرات و افغانستان بازگردانده و به هیچ وجه در امور افغانستان دخالت ننموده و خسارات وارده به ارتش افغانستان از خزانه دولت ایران پرداخت شود. ولی پس از فتح هرات توسط حسام‌السلطنه (در ۷ صفر ۱۲۷۳ قمری برابر ۱۵ مهر ۱۲۳۵[۴]) به دستور ناصرالدین شاه تمام تعهدات داده شده را باطل اعلام نمود. و با یک کشتی جنگی فرانسوی عازم سواحل جنوبی فرانسه شد و در ۲۴ جمادی الاولی ۱۲۷۳ (۳۰ دی ۱۲۳۵) وارد پاریس گردید.[۲]
فتح هرات توسط دولت ایران موجب آغاز نبرد دوم بین ایران و انگلیس در ۳۰ ژانویه ۱۸۵۷ (۱۰ بهمن ۱۲۳۵) گردید[۵]. در پی آن میرزا آقاخان نوری طی حکمی به حسام‌السلطنه نوشت که هرات را تخلیه نموده و به مشهد بازگردد تا انگلیس دست از حمله و جنگ در بنادر خلیج فارس بردارد.[۶]
سرانجام با وساطت ناپلئون سوم در ۴ مارس ۱۸۵۷ (۸ رجب ۱۲۷۳ و ۱۳ اسفند ۱۲۳۵) معاهده پاریس (۱۸۵۷) طی مذاکرات فرخ خان امین الملک با لرد کولی[۷] در ۱۵ ماده بسته شد.[۲]
میرزا فرخ خان پس از سفر سه ساله خود به ایران بازگشت و به لقب امین‌الدوله نائل آمد. وی مدتی وزیر دربار ناصری بود و مدتی هم به حکومت خوانسار و نطنز رسید.
او در ۵۹ سالگی در سال ۱۲۸۸ قمری (یا ۱۲۹۰ قمری) در تهران درگذشت و در یک مقبرهٔ خصوصی در قسمت غربی صحن عتیق در حرم معصومه واقع در قم دفن شد.[۸]
سفرنامه
وی در مدت اقامت خود در اروپا سفرنامه ای نوشت[۹] که به خاطر ثبت مذاکرات سیاسی با افرادی نظیر ناپلئون سوم، هوسمان، لئوپولد بلژیک، و شاهزاده ویکتوریای انگلیس توجه مورخان را جلب کرد. سفرنامه وی یکی از منابع مهم در شکل‌گیری تجربه ای بومی از مدرنیته در ایران شناخته شده است.[۱۰]
↑Vahdat، Vahid. Occidentalist Perceptions of European Architecture in Nineteenth-Century Persian Travel Diaries. New York: Taylor & Francis Group. ص. ۳۱. شابک۹۷۸۱۳۱۵۵۴۷۵۱۰.
↑ ۲٫۰۲٫۱۲٫۲۲٫۳۲٫۴۲٫۵بامداد. شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۳. ص. ۸۰ تا ۸۶.
