سده ۷ (پیش از میلاد)

(سده هشتم پ.م. - سده هفتم پیش از میلاد مسیح - سده ششم پ.م. - سده‌های دیگر)

---

رویدادها

• در پایان سده؛ مادها از باختر ایران و سکاها از روسیه و اوکراین کنونی به بخش‌های شمالی و خاوری آشور تاختند.
• ۶۹۹ (پیش از میلاد)؛ خالوشو جانشین شوتیرناخونته پادشاه عیلام شد.
• ۶۹۷ (پیش از میلاد)؛ هوآن پادشاه چین از دودمان ژو درگذشت.
• ۶۹۶ (پیش از میلاد)؛ کیمری‌ها فریجیه را تاراج کردند.
• ۶۹۶؛ پادشاهی شوآنگ بر چین.
• ۶۹۱ (پیش از میلاد)؛ سنخریب آشوری هومبان-نیمه‌نا پادشاه عیلام را در جنگ هالوله شکست‌داد.
• ۶۹۰ (پیش از میلاد)؛ تاهارقا به فرمانروایی مصر باستان رسید.
• ۶۸۹ (پیش از میلاد)؛ سنخریببابل را تاراج‌کرد.
• ۶۸۷ (پیش از میلاد)؛ گوگو پادشاه لودیه شد.
• ۶۸۷؛ حزقیا پادشاه یهودا شد.
• ۶۸۲ (پیش از میلاد)؛ مرگ شوآنگ پادشاه چین.
• ۶۸۱ (پیش از میلاد)؛ لی پادشاه چین شد.
• ۶۸۱؛ اسرحدون پادشاه آشور شد.
• ۶۷۷ (پیش از میلاد)؛ لی پادشاه چین درگذشت.
• ۶۷۷؛ اسرحدون در پی گوشمالی قبیله‌های عرب سرکش به مرزهای مصر باستان رسید.
• ۶۷۶ (پیش از میلاد)؛ آغاز پادشاهی هوئی بر چین.
• ۶۷۵ (پیش از میلاد)؛ بازسازی بابل به دست اسرحدون.
• ۶۷۵ (پیش از میلاد)؛ فرورتیش دومین شاه ماد تاجگذاری کرد.
• ۶۷۴ (پیش از میلاد)؛ اسرحدون شورشی را که در عسقلان از سوی مصر سامان داده‌شده‌بود فرونشاند. آشور به مصر تاخت و مصریان آنان را پس‌زدند.
• ۶۷۳ (پیش از میلاد)؛ تولوس هوستیلیوس پادشاه روم گشت.
• ۶۷۱ (پیش از میلاد)؛ اسرحدون دوباره به مصر تاخت و اینبار ممفیس و همچنین شماری از هموندان خانواده پادشاهی را به دست‌اورد.
• ۶۶۹ (پیش از میلاد)؛ آشوربانیپال جانشین پدرش اسرحدون شد.
• ۶۶۸ (پیش از میلاد)؛ شاماش‌شوم‌اوکین پسر اسرحدون پادشاه بابل شد.
• ۶۶۸؛ مصر باستان بر آشور شورید.
• ۶۶۸؛ نینوا پایتخت آشور بزرگ‌ترین شهر جهان آن زمان شد.
• ۶۶۷ (پیش از میلاد)؛ پیدایش بیزانس.
• ۶۶۴ (پیش از میلاد)؛ نخستین جنگ دریایی ثبت‌شده در یونان میان کورنیت و کورکورا.
• ۶۶۴؛ آشوربانیبال شهر تب را به چنگ آورد و تاراج‌نمود.
• ۶۶۴؛ پسام‌مه‌تیخوس یکم پادشاه مصر پایین‌شد.
• ۶۶۴؛ تاهارقا برادرزاده‌اش تانتامانی را جانشین خود نمود.
• ۱۱ فوریه۶۶۰ (پیش از میلاد)؛ روزسنتی پیدایش ژاپن به دست امپراتور کیا.
• ۶۶۰ (پیش از میلاد)؛ شناخت الفبای دموتیک.
• ۶۶۰؛ پسام‌مه‌تیخوس یکم آشوریان را از مصر بیرون راند.
• دهه ۶۵۰ (پیش از میلاد)؛ آغاز کار در پیدراس نگراس، گواتمالا
• ۶۵۷ (پیش از میلاد)؛ کوپسه‌لوس نخستین ستمگر کورینت شد.
• ۶۵۶ (پیش از میلاد)؛ پسام‌مه‌تیخوس یکم بر همه مصر باستان چیره‌گشت.
• ۶۵۳ (پیش از میلاد)؛ آتتاخوممااین‌شوشیناک و خومبانیگاش پادشاهان عیلام شدند.
• ۶۵۲ (پیش از میلاد)؛ شورش بابل بر آشور به رهبری شاماش‌شوم‌اوکین.
• ۶۵۱ (پیش از میلاد)؛ شیانگ پادشاه چین گشت.
• ۶۵۰ (پیش از میلاد)؛ پیدایش شهر آبدرا در تراکیه.
• ۶۵۰؛ دگرش‌های آب و هوایی با سرد و نمور شدن آب و هوا برهمه فرهنگ‌های عصر برنز اروپا اثرگذارد. قبیله‌های باشنده اسکاندیناوی بر اثر این دگرش‌ها به سوی بخش قاره‌ای اروپا کوچ را آغاز کردند.
• دهه ۶۴۰ (پیش از میلاد)؛ بنیادنهادن کتابخانه از سوی آشوربانیپال پادشاه آشور.
• ۶۴۹ (پیش از میلاد)؛ ایندابیگاش پادشاه عیلام شد.
• ۶۴۹؛ سرکبوی شورش بابل به دست آشور
• ۶۴۸ (پیش از میلاد)؛ رویداد پانتراکسیون در بازی‌های المپیک باستان.
• ۶ آوریل۶۴۸ (پیش از میلاد)؛ کهنترین خورشیدگرفتگی ثبت‌شده در تاریخ یونان.
• ۶۴۷ (پیش از میلاد)؛ آشوربانیپال شوش را تاراج‌کرد.
• ۶۴۲ (پیش از میلاد)؛ آنکوس مارسیوس پادشاه رم شد.
• ۶۴۰ (پیش از میلاد)؛ پیروزی بزرگ آشور بر عیلام.
• ۶۳۲ (پیش از میلاد؛ کولن از بزرگان آتن به خواست پادشاهی آکروپولیس را گرفت.
• ۶۳۲؛ جنگ شنگپو در چین.
• ۶۳۱ (پیش از میلاد)؛ برپایی کورن از سوی کوچندگان یونانی در لیبی کنونی.
• ۶۳۱؛ سادیاتس پادشاه لودیه شد.
• ۶۲۷ (پیش از میلاد)؛ مرگ آشوربانیپال.
• ۶۲۶ (پیش از میلاد)؛ شورش نبوپلصر در بابل بر آشوریان.
• ۶۲۶ (پیش از میلاد)؛ ماد و بابل پس از استقلال از آشور به نینوا پایتخت آن کشور تاختند.
• ۶۲۵ (پیش از میلاد)؛ هووخشتره سومین شاه ماد تاجگذاری کرد.
• ۶۲۳ (پیش از میلاد)؛ سین‌شارایشکون پادشاه آشور شد.
• ۶۲۲/۶۲۱ (پیش از میلاد)؛ سفر تثنیه در اورشلیم پدید آمد.
• ۶۱۹ (پیش از میلاد)؛ آلیاتس پادشاه لودیه شد.
• ۶۱۹؛ مرگ ژیانگ پادشاه چین.
• ۶۱۸ (پیش از میلاد)؛ چینگ پادشاه چین شد.
• ۶۱۶ (پیش از میلاد)؛ لوسیوس تارکینیوس پریسکوس پادشاه روم شد.
• ۶۱۴ (پیش از میلاد)؛ تاراج آشور به دست مادها و بابلیان.
• ۶۱۳ (پیش از میلاد)؛ مرگ چینگ پادشاه چین.
• ۶۱۲ (پیش از میلاد)؛ کوآنگ پادشاه چین شد.
• ۶۱۲؛ اتحاد میان ماد و بابل و شوش به محاصره و گشایش نینوا پایتخت این کشور انجامید. سین‌شارایشکون پادشاه آشور هم کشته شد.
• ۶۱۲؛ آشوراوبالیت دوم خود را پادشاه حران خواند تا بلکه پادشاهی آشور را زنده‌نگاه‌دارد.
• ۶۱۲؛ بابل پایتخت بابلیان بزرگ‌ترین شهر جهان زمان خود شد.
• ۶۱۰ (پیش از میلاد)؛ نخوی دوم به فرمانروایی مصر باستان رسید.
• ۶۰۹ (پیش از میلاد)؛ یوسیا پادشاه یهودا در جنگ با مصر باستان کشته‌شد.
• ۶۰۹؛ بابل با چیرگی بر حران به پادشاهی آشوریان در تاریخ پایان داد.
• ۶۰۹؛ یهوآهاز پادشاه یهودا شد.
• ۶۰۷ (پیش از میلاد)؛ مرگ کوآن پادشاه چین.
• ۶۰۶ (پیش از میلاد)؛ دینگ شاه چین شد.
• ۶۰۵ (پیش از میلاد)؛ پیروزی بابل بر مصر باستان در جنگ کرکمیش.
• ۶۰۵؛ نبوکدنصر دوم پادشاه بابل شد.
• ۶۰۰ (پیش از میلاد)؛ پیدایش کاپوآ
• ۶۰۰؛ دوره مهاجاناپاداس در هندوستان.
• ۶۰۰؛ برپایی میلان به دست سلت‌ها.
• ۶۰۰؛ برپایی مارسی به دست فوکیس‌ها.
• ۶۰۰؛ اسمیرنا تاراج و ویران‌شد.
• ۶۰۰؛ نبوکدنصر دوم باغ‌های معلق بابل را ساخت.
• درونشد سکاها به آسیا.

چهره‌های برجسته

• هووخشتره پادشاه ماد.
• حزقیا پادشاه یهودا.
• سنخریب پادشاه آشور.
• گوگو پادشاه لودیه.
• مناشه پادشاه یهودا.
• اسرحدون پادشاه آشور.
• آرخیلوخوس شاعر تاسوسی.
• نوما پومپیلیوس دومین پادشاه روم.
• متیوس فوفتیوس پادشاه لاتینی آلبالونگا.
• نخوی دوم فرمانروای مصر باستان.
• تاهارقا فرمانروای مصر باستان.
• تانتامی فرمانروای مصر.
• هوئی پادشاه چین.
• کورش یکم پادشاه انشان و بزرگ دودمان هخامنشی . (نخستین یادکرد در ۶۵۲ (پیش از میلاد))
• گوان شونگ نخست‌وزیر چینی.
• یوشیا پادشاه یهودا.
• استسیخوروس غزل‌سرا و شاعر سیسیلی.
• سولون فرزانه آتنی.
• طالس ریاضی‌دان میلتوسی یونان.
• پسام‌مه‌تیخوس یکم فرمانروای مصر باستان.
• آناکسیماندر ملطی فیلسوف یونانی.
• سافوی لسبوسی شاعر یونانی.

یافته‌ها و نوآوری‌ها

• نخستین سکه فلزی را لودیه‌ای‌ها که در باختر آناتولی می‌زیستند به کار بردند.
• برپایه ادعای برخی آهن در چین یافت‌شد.

منبع

• نویسندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، ۷th century BC. ‏(۷ مه ۲۰۰۷)

هزاره	سده
۹ پ‌م:	۹۰ پ‌م	۸۹ پ‌م	۸۸ پ‌م	۸۷ پ‌م	۸۶ پ‌م	۸۵ پ‌م	۸۴ پ‌م	۸۳ پ‌م	۸۲ پ‌م	۸۱ پ‌م
۸ پ‌م:	۸۰ پ‌م	۷۹ پ‌م	۷۸ پ‌م	۷۷ پ‌م	۷۶ پ‌م	۷۵ پ‌م	۷۴ پ‌م	۷۳ پ‌م	۷۲ پ‌م	۷۱ پ‌م
۷ پ‌م:	۷۰ پ‌م	۶۹ پ‌م	۶۸ پ‌م	۶۷ پ‌م	۶۶ پ‌م	۶۵ پ‌م	۶۴ پ‌م	۶۳ پ‌م	۶۲ پ‌م	۶۱ پ‌م
۶ پ‌م:	۶۰ پ‌م	۵۹ پ‌م	۵۸ پ‌م	۵۷ پ‌م	۵۶ پ‌م	۵۵ پ‌م	۵۴ پ‌م	۵۳ پ‌م	۵۲ پ‌م	۵۱ پ‌م
۵ پ‌م:	۵۰ پ‌م	۴۹ پ‌م	۴۸ پ‌م	۴۷ پ‌م	۴۶ پ‌م	۴۵ پ‌م	۴۴ پ‌م	۴۳ پ‌م	۴۲ پ‌م	۴۱ پ‌م
۴ پ‌م:	۴۰ پ‌م	۳۹ پ‌م	۳۸ پ‌م	۳۷ پ‌م	۳۶ پ‌م	۳۵ پ‌م	۳۴ پ‌م	۳۳ پ‌م	۳۲ پ‌م	۳۱ پ‌م
۳ پ‌م:	۳۰ پ‌م	۲۹ پ‌م	۲۸ پ‌م	۲۷ پ‌م	۲۶ پ‌م	۲۵ پ‌م	۲۴ پ‌م	۲۳ پ‌م	۲۲ پ‌م	۲۱ پ‌م
۲ پ‌م:	۲۰ پ‌م	۱۹ پ‌م	۱۸ پ‌م	۱۷ پ‌م	۱۶ پ‌م	۱۵ پ‌م	۱۴ پ‌م	۱۳ پ‌م	۱۲ پ‌م	۱۱ پ‌م
۱ پ‌م:	۱۰ پ‌م	۹ پ‌م	۸ پ‌م	۷ پ‌م	۶ پ‌م	۵ پ‌م	۴ پ‌م	۳ پ‌م	۲ پ‌م	۱ پ‌م
۱:	۱	۲	۳	۴	۵	۶	۷	۸	۹	۱۰
۲:	۱۱	۱۲	۱۳	۱۴	۱۵	۱۶	۱۷	۱۸	۱۹	۲۰
۳:	۲۱	۲۲	۲۳	۲۴	۲۵	۲۶	۲۷	۲۸	۲۹	۳۰
۴:	۳۱	۳۲	۳۳	۳۴	۳۵	۳۶	۳۷	۳۸	۳۹	۴۰