دوفَن فرانسه (به فرانسوی: Dauphin de France) ([dofɛ̃dəfʁɑ̃s](شنیدنⓘ)، در اصل دوفَن دو وینوآ (به فرانسوی: Dauphin de Viennois)، عنوانی بود که به همراه حکومت بر دوک‌نشین دوفینه از سال ۱۳۵۰ تا ۱۷۹۱ و ۱۸۲۴ تا ۱۸۳۰ به بزرگترین پسر پادشاه فرانسه که قرار بود پس از شاه به پادشاهی برسد اعطا می‌شد.[۱]
در ابتدا به ولیعهد وقت فرانسه، اجازه داده می‌شد که به‌طور مستقل بر دوک‌نشین (دوفین) حکومت کند، اما بعدها با الحاق این دوک‌نشین به فرانسه، فقط عنوان (دوفِن) اعطا شد.[۱][۲][۳]
گوئگوس کنت وین، تصویر دلفین را بر روی نشان خود داشت و بنابراین به دوفَن ملقب شد. کلمه دوفَن "dauphin" در اصل تلفظ کلمه دلفین در زبان فرانسوی است.
عنوان دوفن دو وینوآ (به فرانسوی: Dauphin de Viennois) در خانواده‌اش تا سال ۱۳۴۹ (میلادی) استفاده می‌شد، در این زمان هومبرت دوم قلمروی حکومتی خود را که دوفینه (به فرانسوی: le Dauphiné) (دوک‌نشین دوفینه در جنوب شرقی فرانسه امروزی و مبتنی بر ناحیه رون آلپ و مرکزیت شهرستان ایزر (به فرانسوی: Isère) می‌باشد) نامیده می‌شد با شرط این که وارثان تاج‌وتخت فرانسه عنوان دوفَن را به خود بگیرند به فیلیپ ششم، پادشاه فرانسه واگذار کرد. همسر دوفَن نیز به دوفین (به فرانسوی: la Dauphine) معروف شد.
اولین دوفَن
اولین شاهزاده فرانسوی که به نام دوفَن le Dauphin ملقب شد، شارل دانا بزرگترین پسر ژان دوم بود، او بعداً شارل پنجم فرانسه شد. این عنوان تقریباً معادل انگلیسی "شاهزاده ولز"، "اسکاتلندی" "دوک روتزی"، "پرتغالی" "شاهزاده برزیل"، "شاهزاده Grão-Pará" برزیلی و "شاهزاده آستوریاس" اسپانیایی بود. شعار رسمی دوفَن فرانسه، قبل از ۱۴۶۱، par la grâce de Dieu, dauphin de Viennois, comte de Valentinois et de Diois (" به لطف خدا، دوفَن دو وینوآ، کنت والنتینو و از Diois ") بود. یک دوفَن از فرانسه نشان ملی دووفینه که شامل دلفین‌ها بود را با نشان سلطنتی فرانسه "گل رز" (fleurs-de-lis) ادغام کرد. ممکن بود در صورت لزوم، آن را نیز با نشان‌های دیگر نیز ادغام کند (به عنوان مثال فرانسوای دوم، پسر هانری دوم، در حالی که عنوان دوفَن فرانسه را داشت همزمان عنوان دوک برتانی را نیز دارا بود، بنابراین نشان حکومتی آن ایالت را با نشان رسمی دوفَن ادغام کرد. همچنین فرانسوای دوم که با ازدواج با ماری یکم اسکاتلند پادشاه اسکاتلند نیز محسوب می‌شد، نشان پادشاهی اسکاتلند را نیز به نشان دوفَن افزود)
در اصل دوفَن شخصاً حاکم و رئیس ایالت دووفینه بود که از نظر قانونی، بخشی از امپراتوری مقدس روم بود و امپراتورها، برای تأیید و واگذاری حکومت ایالت به شاهزادگان وارث فرانسوی، شرط کرده بودند هرگز نباید این ایالت با فرانسه متحد شود. به همین دلیل، دووفینه در قرن چهاردهم میلادی و پانزدهم میلادی از هرج‌ومرج رنج می‌برد، زیرا دوفَن‌ها اغلب یا خردسال بودند یا به مسائل دیگر توجه داشتند.
لوئی، پسر شارل هفتم فرانسه در دوران ولیعهدی، با اقامت در ایالت تحت فرمان خود بیش از آنچه پادشاه اجازه داده باشد و با سیاست‌های شخصی مفیدتر برای دووفینه بیش از فرانسه، از پدرش سرپیچی کرد. به عنوان مثال، او برخلاف خواست پدرش با شارلوت ساووی ازدواج کرد. ساووی متحد سنتی دووفینه بود و لوئی آرزو داشت تا بار دیگر این اتحاد را برای نابودی شورشیان و راهزنان در ایالت تجدید کند. لوئی در سال ۱۴۵۶ توسط سربازان شارل هفتم از دووفینه بیرون رانده شد و منطقه را دوباره به بی‌نظمی واداشت. پس از جانشین شدن وی به عنوان لوئی یازدهم فرانسه در سال ۱۴۶۱، لوئی دووفینه را با فرانسه متحد کرد و آن را تحت کنترل مستقیم سلطنت درآورد.
این عنوان بر خلاف عنوان انگلیسی "شاهزاده ولز" که همیشه به عنوان هدیه پادشاه اعطا می‌شود، به‌طور رسمی و اتوماتیک به پسر وارث بعدی نزدیک به سلطنت در خط مستقیم هنگام تولد، سلطنت پدر یا مرگ دوفَن قبلی اعطا می‌شد پسران پادشاه فرانسه دارای سبک و درجه "fils de France" (پسر فرانسه) بودند، در حالی که به نوه‌های جنسیت مرد و سبک و درجه "" grands-enfants de France " (نوه فرانسه) داده شد. فرزندان و نوادگان دوفَن از پسرعموی خود بالاتر بودند و به ترتیب به عنوان فرزندان و نوه‌های پادشاه با آنان رفتار می‌شد. فرزندان دوفین، گرچه نوه‌های پادشاه بودند، اما به عنوان فرزندان فرانسه و نوه‌های دوفَن به عنوان نوه‌های فرانسه رتبه‌بندی می‌شدند. نوه‌های بزرگ دیگر پادشاه فقط در رتبه شاهزادگان خون قرار گرفتند.
این عنوان توسط قانون اساسی ۱۷۹۱، که سلطنت مطلقه فرانسه را به یک سلطنت مشروطه تبدیل کرده بود، لغو شد. طبق قانون اساسی جدید، وارث تاج‌وتخت (دوفَن لوئی شارل در آن زمان) به "شاهزاده سلطنتی" (شاهزاده خون "بازخوانی" شاهزاده فرانسوی ")، که از ابتدای تأسیس مجلس قانونگذاری در ۱ اکتبر ۱۷۹۱ شروع به کار کرد، اما بعد از مرگ او دوفَن دیگری وجود نخواهد داشت. با پادشاهی لوئی هجدهم، برادرش شارل دهم و پسرش لوئی آنتونی، دوک آنگولم به‌طور خودکار دوفَن شدند.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
