لوئی، دوک بورگوندی (زادهٔ ۱۶ اوت ۱۶۸۲ – درگذشتهٔ ۱۸ فوریه ۱۷۱۲)، پسر ارشد لوئی، گراند دوفن و نوه پادشاه مشهور فرانسه، لوئی چهاردهم بود. برای تمایز او از پدرش به «دوفن کوچک» (فرانسوی: le petit Dauphin) معروف بود، تا اینکه پدرش در آوریل ۱۷۱۱ درگذشت. در آن زمان او رسماً دوفن فرانسه شد. وی در سال ۱۷۱۲ و قبل از پدربزرگش لوئی چهاردهم، درگذشت. با مرگ لوئی چهاردهم در سال ۱۷۱۵ میلادی، پسر دوک بورگوندی با عنوان لوئی پانزدهم پادشاه فرانسه شد.
دوران کودکی
لوئی، پسر بزرگ دوفن جوان ۲۱ ساله، لوئی، که بعدها "گراند دوفن" نامیده میشود، و همسرش، ماریا آنا ویکتوریا بایرن در ۱۶ اوت ۱۶۸۲ در کاخ ورسای متولد میشود. پدر او، پسر ارشد پادشاه لوئی چهاردهم، پادشاه ۴۴ ساله و در اوج قدرت فرانسه بود. در بدو تولد، او عنوان دوک بورگوندی را دریافت کرد ("duc de Bourgogne "). علاوه بر این، او به عنوان پسر دوفن و نوه شاه، عنوان fils de France را دریافت کرد و همچنین در ردیف جانشینی پدربزرگ خود، لوئی چهاردهم پس از پدرش، دوم بود.
لوئی با برادران کوچکترش: فیلیپ، دوک آنژو، که بعدها پادشاه فیلیپ پنجم اسپانیا شد و شارل، دوک بری و تحت نظارت آموزگار سلطنتی لوئیز دو پری بزرگ شد. او در هشت سالگی مادر خود را از دست داد. پدرش که تنبل و کسل کننده به نظر میرسید، هرگز نقش عمدهای در سیاست بازی نکرد.
در سال ۱۷۰۲، لوئی در سن بیست سالگی، توسط پدربزرگش لوئی چهاردهم در شورای عالی سلطنتی (انگلیسی: Conseil du Roi, فرانسوی: Conseil d'en haut) که اسرار دولتی و تصمیمگیریهای مربوط به دین، دیپلماسی و جنگ در آن انجام میشد پذیرفته شد. این در حالی بود که پدرش فقط در سی سالگی پذیرفته شده بود.
در سال ۱۷۰۸، در طی جنگ جانشینی اسپانیا، لوئی به فرماندهی ارتش در فلاندر گمارده شد، در حالی که یک نظامی باتجربه و شاهزاده به نام لوئی ژوزف، دوک وندوم،[۲] زیر نظر وی خدمت میکرد. عدم اطمینان در مورد اینکه کدام یک از این دو باید واقعاً ارتش را فرماندهی کنند منجر به تأخیر و نیاز به ارجاع تصمیمات به لوئی چهاردهم شد. ادامه بلاتکلیفی منجر به عدم تحرک فرانسه شد زیرا پیامها بین جبهه نبرد در فلاندر و کاخ ورسای رفتوآمد میکردند. متفقین سپس توانستند ابتکار عمل را به دست بگیرند. اوج این امر نبرد اودنارد بود، جایی که انتخابهای اشتباه لوئی و عدم تمایل به حمایت از دوک وندوم منجر به شکست قاطع فرانسویها شد. پس از شکست، تردید او در رفع محاصره لیل منجر به از دست دادن شهر شد و در نتیجه به متفقین اجازه داد اولین حمله خود را به خاک فرانسه انجام دهند.
این اشراف بلندپایه به دنبال بازگشت به سلطنت کمتر مطلقه و غیر متمرکز بودند که اختیارات بیشتری به استانهای جداگانه اعطا میشد. نظر آنها این بود که دولت باید از طریق شوراها و ارگانهای واسطهای بین شاه و مردم کار کند. این مجامع واسطهای نه توسط عوام بورژوازی (مانند وزرای منصوب شده توسط لوئی چهاردهم) بلکه توسط اشراف که خود را به عنوان نمایندگان مردم تصور میکردند و به پادشاه در حکومتداری و اعمال قدرت آنها کمک میکردند، تشکیل میشد. اگر لوئی به سلطنت میرسید، شاید این مفهوم سلطنت را به کار میگرفت.
مرگ و میراث
لوئی با مرگ پدرش در سال ۱۷۱۱ دوفن فرانسه شد. در فوریه ۱۷۱۲، همسرش به سرخک مبتلا شد و در ۱۲ فوریه درگذشت. خودِ لوئی، که عاشقانه همسرش را دوست داشت و در تمام مدت بیماری تا مرگ در کنار او بود، بیماری را گرفت و شش روز بعد از او در Château de Marly در ۱۸ فوریه، در سن ۲۹ سالگی درگذشت. هر دو پسر او نیز آلوده شدند. پسر بزرگتر، لوئی، دوک بریتانی، آخرین فرد از مجموعه دوفنها، در ۸ مارس درگذشت، و برادرش، دوک دو ساله آنژو را ترک کرد، که بعداً به عنوان لوئی پانزدهم فرانسه به سلطنت رسید.
از آنجا که تصور میشد احتمال زنده ماندن این کودک ضعیف، که اکنون برای پدربزرگ هفتاد و سه سالهاش پدرش (لوئی چهاردهم) مهم است، کم است، یک بحران جانشینی بالقوه پدیدار شد.
علاوه بر این، یک شبه امیدهای گسترده «جناح بورگوین» نابود شد و اعضای آن به زودی بر اثر مرگ طبیعی میمیرند. با این وجود، برخی از ایدههای آنها هنگامی عملی شد که فیلیپ دوم، دوک اورلئان، به عنوان نایب السلطنه در زمان کودکی لوئی پانزدهم، نوعی دولت به نام polysynody را ایجاد کرد، که در آن هر وزارتخانه با شورایی متشکل از اشراف جایگزین شد. با این وجود، غیبت، عدم استعداد و درگیری اشراف باعث شکست این سیستم شد و به زودی در سال ۱۷۱۸ به نفع بازگشت به سلطنت مطلقه از این سیستم کنار گذاشته شد.
Erlanger, Philippe, Louis XIV, translated from the French by Stephen Cox, Praeger Publisher, New York & Washington, 1970. (First published in French by Fayard in 1965).
Wolf, John B. Louis XIV (1968).
Mansfield, Andrew, "The Burgundy Circle's plans to undermine Louis XIV's “absolute” state through polysynody and the high nobility", 'Intellectual History Review', Vol.27, Issue 2 (2017), pp. 223–45 - http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17496977.2016.1156346
به فرانسوی
Achaintre, Nicolas Louis, Histoire généalogique et chronologique de la maison royale de Bourbon, Vol. 2, Publisher Mansut Fils, 4 Rue de l'École de Médecine, Paris, 1825.
Antoine, Michel, Louis XV, Fayard, Paris, 1989 (French).
Dufresne, Claude, les Orléans, CRITERION, Paris, 1991 (French).