خیشومی‌های دندانی، لثوی و پس‌لثوی واک‌دار

خیشومی لثوی
n
شماره IPA	116
کدبندی
محتوا (اعشاری)	n
یونیکد (شانزدهتایی)	U+006E
الفبای آوایی	n
کیرشنبام	n
نمایش بحث ویرایش

خیشومی لثوی نوعی از همخوانها در زبان‌های گفتاری است. نمادی در الفبای آوانگاری بین‌المللی برای خیشومی‌های دندانی، لثوی و پس‌لثوی وجود دارد ⟨n⟩ است.

توصیف /n/ (همخوان خیشومی، لثوی، واکدار): واجگاه این همخوان لثه بالاست. نوک زبان به قسمت ابتدایی لثه بالا، مرز دندانها و لثه می چسبد، دو طرف زبان به حاشیه های کام روی دندانهای بالا متصل می گردد، و به این ترتیب راه عبور هوا از دهان بسته می شود. نرمکام پایین می آید و راه برای عبور هوا از طریق بینی باز می ماند. این همخوان واکدار می باشد.

کاربرد

دندانی یا دندانی‌لثوی

زبان		کلمه	آوا	معنا
بلاروسی[۱]		новы	[ˈn̪ovɨ]	'جدید'
بلغاری[۲]		жена	[ʒɛˈn̪a]	'خانم'
کاتالان[۳]		cantar	[kən̪ˈt̪ä]	'خواندن'
هلندی	فلامان	nicht	[n̻ɪxt̻]	'niece'
انگلیسی		month	[mʌn̪θ]	'دهان'
اسپرانتو		Esperanto	[espeˈranto]	'Who hopes'
فرانسوی[۴]		connexion	[kɔn̻ɛksjɔ̃]	'connection'
یونانی[۵]		άνθος/ánthos	[ˈɐn̪θo̞s]	'گل'
هندوستانی		नया / نیا‎	[n̪əja:]	'جدید'
مجاری[۶]		nagyi	[ˈn̪ɒɟi]	'مامان‌بزرگ'
ایتالیایی[۷][۸]		cantare	[kän̪ˈt̪ä:re]	'خواندن'
کاشوبی[۹]		^[نیازمند نمونه]
قزاقی		көрінді/ko'rindi	[kœɾɪn̪d̪ɪ]	'it seemed'
قرقیزی		беделинде	[be̞d̪e̞lin̪d̪e̞]	'in the authority'
لتونیایی[۱۰]		nakts	[n̪äkt̪s̪]	'night'
Macedonian[۱۱]		нос	[n̪o̞s̪]	'nose'
Malayalam[۱۲]		പന്നി	[pən̪n̪i]	'pig'
Mapudungun[۱۳]		müṉa	[mɘ̝ˈn̪ɐ̝]	'male cousin on father's side'
Marathi		नख	[n̪əkʰə]	'fingernail'
Polish[۱۴]		nos	[n̪ɔs̪]	'nose'
Portuguese	General[۱۵][۱۶]	narina	[n̻ɐˈɾin̻ɐ]	'nostril'
	Vernacular Paulista[۱۷][۱۸]	percebendo	[pe̞ʁse̞ˈbẽn̻u]	'perceiving'
Romanian[۱۹]		alună	[äˈlun̪ə]	'hazelnut'
Russian		наш	[n̪ɑʂ]	'our'
Serbo-Croatian		студент / student	[s̪t̪ǔd̪e̞n̪t̪]	'student'
Slovene		amarant	[amaˈɾa:n̪t̪]	'amaranth'
Spanish	Most dialects	cantar	[kän̪ˈt̪är]	'to sing'
Ukrainian[۲۰]		наш	[n̪ɑʃ]	'our'
Uzbek[۲۱]		الگو:Example needed

لثوی

زبان		کلمه	آوا	معنا
Adyghe		нэфнэ	[nafna]	'روشن'
Arabic	Standard	نار‎	[na:r]	'آتش'
Assyrian Neo-Aramaic		nora‎	[noɾa:]	'آیینه'
Basque		ni	[ni]	'من'
Bengali		নাক	[na:k]	'بینی'
Catalan[۲۲]		nou	[ˈnɔw]	'جدید'
Chinese	Mandarin	難/nán	[nan˧˥]	'سخت'
Czech		na	[na]	'روی'
Dutch[۲۳]		nacht	[nɑxt]	'شب'
English		nice	[[:مدیا:nice-pronunciation-audio.ogg|[naɪs]]]	'عالی'
Filipino		nipis	[nipis]	'thin'
Finnish		annan	[ˈɑn:ɑn]	'I give'
Georgian[۲۴]		კანი	[ˈkʼɑni]	'skin'
Greek		νάμα/náma	[ˈnama]	'communion wine'
Gujarati		નહી	[nəhi]	'نه'
Hawaiian[۲۵]		naka	[naka]	'to shake'
Hebrew		נבון‎	[navon]	'wise'
Italian[۲۶]		nano	[ˈnä:no]	'dwarf'
Japanese[۲۷]		反対/hantai	[hantai]	'opposite'
Korean		나/na	[na]	'من'
Kyrgyz[۲۸]		банан	[baˈnan]	'banana'
Malay		nasi	[näsi]	'cooked rice'
Malayalam[۱۲]		കന്നി	[kənni]	'virgin'
مالتی		lenbuba	[lenbuˈba]	'truncheon'
Mapudungun[۱۳]		müna	[mɘ̝ˈnɐ̝]	'enough'
نگوه	Mmockngie dialect	[nøɣə̀]		'sun'
فارسی		نون	[nun]	'نام'
پیراها		gíxai	[níˈʔàì̯]	'you'
لهستانی[۱۴]		poncz	[ˈpɔn̥t͡ʂ]	'punch'
پنجابی		ਨੱਕ	[nək:]	'nose'
اسلواک		na	[nä]	'on'
اسلونیایی[۲۹]		novice	[nɔˈʋì:t̪͡s̪ɛ]	'news'
اسپانیایی[۳۰]		nada	[ˈnäð̞ä]	'nothing'
سواحیلی		ndizi	[n̩dizi]	'banana'
ترکی		neden	[ne̞d̪æn]	'reason'
ویتنامی[۳۱]		bạn đi	[ɓan˧ˀ˨ʔ ɗi]	'you're going'
ولزی		nain	[nain]	'grandmother'
آپاچی غربی		non	[[:مدیا:en-us-non.ogg|[nòn]]]	'cache'
فریسی غربی		nekke	[ˈnɛkə]	'neck'
یی		ꆅ/na	[na˧]	'hurt'
زاپوتک	تیلکویاپان[۳۲]	nanɨɨ	[nanɨˀɨ]	'lady'

پس‌لثوی

زبان		کلمه	آوا	معنا
کاتالان[۳]		panxa	['pän̠ɕə][۳۳]	'شکم'
دجیبانا[۳۴]		barnmarramarlón̠a	[ban̠maramal̠ɔn̪a]	'آن‌دو شناکردند'
انگلیسی	استرالیایی[۳۵]	enrol	[əṉˈɹ̠ɔo̯ɫ]	'ثبت‌نام کردن'
ایتالیایی[۳۶]		angelo	[ˈän̠ʲ:d͡ʒelo]	'فرشته'

متغیر

زبان		کلمه	آوا	معنا
انگلیسی	اسکاتلندی[۳۷]	nice	[nəis]	'عالی'
	ولزی[۳۸]
آلمانی	استاندارد[۳۹]	Lanze	[ˈlant͡sə]	'نیزه'
نروژی	شهری شرقی[۴۰]	mann	[mɑn̻:]	'مرد'
سوئدی	استاندارد مرکزی[۴۱]	nu	[nʉ̟:]	'اکنون'

منابع

1. Padluzhny (1989), pp. 49–50.
2. Klagstad Jr. (1958), p. 46.
3. Rafel (1999), p. 14.
4. Fougeron & Smith (1993), p. 73.
5. Arvaniti (2007), p. 15.
6. Siptár & Törkenczy (2000), pp. 75–76.
7. Bertinetto & Loporcaro (2005), p. 133.
8. Canepari (1992), p. 58.
9. Jerzy Treder. "Fonetyka i fonologia". Archived from the original on 2016-03-04.
10. Nau (1998), p. 6.
11. Lunt (1952), p. 1.
12. Ladefoged (2005), p. 165.
13. Sadowsky et al. (2013), pp. 88–89.
14. Rocławski (1976), p. 136.
15. Cruz-Ferreira (1995), p. 91.
16. Barbosa & Albano (2004), p. 230.
17. (پرتغالی) Unesp's digital collection – The deleting of /d/ in the morpheme of the gerund in São José do Rio Preto's accent بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۱۲-۳۱ توسط Archive.today
18. (پرتغالی) The deletting of /d/ in the morpheme of the gerund in São José do Rio Preto's accent – PDF
19. Chițoran (2001), p. 10.
20. Danyenko & Vakulenko (1995), p. 10.
21. Sjoberg (1963), p. 12.
22. Carbonell & Llisterri (1992), p. 53.
23. Gussenhoven (1992), p. 45.
24. Shosted & Chikovani (2006), p. 255.
25. Ladefoged (2005), p. 139.
26. Rogers & d'Arcangeli (2004), p. 117.
27. Okada (1991), p. 94.
28. Kara (2003), p. 11.
29. Pretnar & Tokarz (1980), p. 21.
30. Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003), p. 255.
31. Thompson (1959), pp. 458–461.
32. Merrill (2008), p. 108.
33. Valencian pronunciation: ['pän̠t͡ɕä]. Note that what's transcribed /ʃ, ʒ, t͡ʃ, d͡ʒ/ in Catalan are actually alveolo-palatal sibilants [ɕ, ʑ, t͡ɕ, d͡ʑ].
34. Dixon (2002), p. 585.
35. Mannell, Cox & Harrington (2009).
36. Canepari (1992), pp. 58–59.
37. Scobbie, Gordeeva & Matthews (2006), p. 4.
38. Wells (1982), p. 388.
39. Mangold (2005), p. 49.
40. Kristoffersen (2000), p. 22.
41. Riad (2014), p. 46.

• Dental, alveolar and postalveolar nasals، ویکی‌پدیای انگلیسی.