ایل شقاقی

ایل شقاقی

مناطق با جمعیت چشمگیر
آسیا ایران
زبان‌ها
کرد کرمانج
دین
شیعه

ایل شقاقی (کردی: شه‌قاقی، Şeqaqî, فارسی: شقاقی)^[۱][۲][۳] نام یکی از ایلات کرد ایران و ترکیه است.^[۴] که یکجانشین شده‌اند. شقاقی‌ها در استان‌های آذربایجان شرقی (میانه، سراب، هشترود)، اردبیل (خلخال)، خراسان رضوی (قوچان) و زنجان (جداقیه)، آذربایجان غربی (پیرانشهر) و خراسان شمالی (بجنورد) زندگی می‌کنند. شقاقی‌ها از کردستان ترکیه به آذربایجان ایران کوچانده شده‌اند. امروزه بسیاری از شقاقی‌ها به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند و مسلمان و شیعه هستند.^[۴][۵] بسیاری از شقاقی‌ها در کشور فلسطین زندگی می‌کنند و شیعه هستند، ولی هویت عربی به خود گرفته‌اند. از شقاقی‌های مشهور فلسطینی می‌توان به فتحی شقاقی اشاره کرد.

طوایف

• دلیکانلو^[۶]
• اروانلو
• زفرانلو (اکرانلو)
• ایل پیران
• بالکانلو(پالکانلو)
• پسیرانلو (پسیانلو)
• بادانلو(بادلانلو)، (بهادری)
• گورانلو (کورانلو)، (گورکانلو)
• یاراحمدلو
• میرسلطانلو (کریم زاده)
• موصانلو
• فتحعلیخان لو
• توشماللو
• شاطرانلو
• میرزالو(میرزالی)

افراد مشهور

• علی خان شقاقی اولین خان خانات سراب و از ایل شقاقی بود که در ۱۱۶۰ه‍.ق (۱۷۴۷ تا ۱۷۸۶م) به قدرت رسید.
• صادق خان شقاقی: بیگلربیگی سراب و از سرداران صفویه (نادر شاه افشار و فتحعلی‌خان قاجار نیز هم‌زمان با وی از سرداران سلطان حسین خان صفوی بوده‌اند)
• عزیزخان شقاقی: از نواده‌های صادق خان شقاقی و از روشن‌فکران و مصلحان دورهٔ مشروطه
• میرزا مهدی خان شقاقی ملقب به ممتحن الدوله اولین مهندس معمار (آرشیتکت) ایران
• هادی خان شقاقی (حصن الدوله)، فرزند میرزا مهدی خان شقاقی
• هوشنگ خانشقاقی طراح و سازنده نخستین برج و بنای بلند مرتبه ایران و فرزند هادی خان شقاقی
• کربلایی امامیار شقاقی شاطرانلو: شاعر ترک‌زبان آذربایجانی
• مهدی بیگ شقاقی: شاعر، از طایفه اسپرلو سراب
• میرزا محمدحسین بالکانلو: شاعر
• مهدی‌خان مهندس: مورخ از ایل شقاقی سراب
• محمد کریم شقاقی گرمرودی: مؤلف لغت‌نامه برهان جامع و همچنین معلم محمدشاه قاجار فرزند عباس میرزا
• میرزا حسن رشدیه: از پیشقدمان نهضت فرهنگی ایران و نخستین مؤسس مدارس جدید در تبریز مشهور به پدر فرهنگ جدید ایران؛ وی فرزند سارا خانم شقاقی نوه صادق خان شقاقی بود.
• سرلشکر عزیزالله ضرغامی شقاقی فرزندحسین پاشاخان شقاقی؛ رئیس ستاد ارتش رضاشاه ۱۳۱۳–۱۳۲۰ و فرمانده دانشکده افسری در اوایل دوران محمدرضا پهلوی
• دکتر مهدی ضرغامی شقاقی فرزند ارتشبد عزیزالله ضرغامی شقاقی؛ استاد مهندسی عمران و از رؤسای دانشگاه صنعتی آریامهر
• اسداله خان شقاقی ملقب به سالارمظفر، از رهبران کانون اتحاد و جمعیت خیریه ملی در میانه که در مقابل جریان فرقه دموکرات در میانه و جنایات غلام یحیی ایستادگی کرد و در ۲۱ آذر ۱۳۲۴ به همراه پسرش حبیب‌ا… شقاقی تیرباران شد.
• ویدا شقاقی زبان‌شناس ایرانی و دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

اصغرشقاقی جداقیه فعال اقتصادی

جستارهای وابسته

• فتحی شقاقی
• شاهسون‌ها
• خانات سراب
• مردم آذربایجان

پانویس

1. Tolan, Kemal. d.org/kurdi/kemal tolan/giringiya-dirok-u-sunwaren-ezdiyan-ii.html "Giringiya dîrok û şûnwarên Êzdiyan yên li herêma Hesenkêfê II". Pen turk (به کردی). Archived from the original on 13 July 2013. {{cite news}}: Check |url= value (help)
2. "هۆکاره‌کانی په‌ره‌سه‌ندنی ته‌شه‌یوع له ناو کورددا چییه؟". Diplomatic Magazine (به کردی). 14 March 2019. Archived from the original on 3 July 2020. Retrieved 4 July 2020.
3. "شجره نامه صفوی مربوط به ایل شقاقی". Asnad.org.
4. SHAHSEVAN from Encyclopædia Iranica
5. "تذکره کعبه عرفان عرفات". Iranian Cultural Heritage Organization Documentation Center. Archived from the original on 20 February 2020. Retrieved 3 July 2020.
6. فرهنگ ایران زمین» بهار 1365 - شماره 26.اسناد خاندان شقاقی: حسینعلی خان سالار سلطان دلیکانلو"

منابع

• [۱]
• [۲]
• کتاب مآثر مهدیه (نویسنده: مهدیخان مهندس)
• تذکر، شعرای، آذربایجان شرقی، ص ۱۵۸
• همایونفرخ، رکن‌الدین. «دسته گلی تقدیم به دوستداران کتاب»
• کتاب جغرافیای سیاسی کیهان، صفحهٔ ۱۰۸
• لغت‌نامهٔ دهخدا