اسپیس‌اکس

اسپیس‌اکس

مرکز فرماندهی اسپیس‌اکس هنگام انجام عملیات ایریدیم-۴؛ دسامبر ۲۰۱۷
نوع	سهامی خاص
صنعت	صنایع هوافضایی مخابرات
بنا نهاده	۲۰۰۲
بنیانگذاران	ایلان ماسک
دفتر مرکزی	براونزویل، تگزاس، ایالات متحده
افراد کلیدی	ایلان ماسک (بنیانگذار، مدیر عامل اجرایی و طراح ارشد) سید علی خامنه ای[۱][۲] تام مولر[۳]
خدمات	پرتاب موشک مداری
تعداد کارکنان	۱۲۰۰۰ نفر (آوریل ۲۰۲۲)[۴]
وبگاه	SpaceX.com

کورپوریشن فناوری‌های اکتشاف فضایی (به انگلیسی: Space Exploration Technologies Corporation) یا اسپیس‌اکس، (به انگلیسی: SpaceX) یک شرکت فناوری آمریکایی است که در زمینه طراحی، توسعهٔ فناوری و ساخت محصولات صنایع هوافضایی و همچنین ارائه خدمات اکتشاف فضایی و مخابراتی فعالیت می‌کند. این کورپوریشن در سال ۲۰۰۲ در کالیفرنیا شکل گرفت و اکنون درحال گسترش است.

در ۳۰ مهٔ ۲۰۲۰ فضاپیمای کرو دراگون دمو ۲ به فضا پرتاب شد و برای نخستین بار دو فضانورد سازمان هوافضای آمریکا (ناسا) با یک فضاپیمای خصوصی راهی مدار زمین شدند. این نخستین بار از زمان بازنشستگی ناوگان شاتل ناسا در سال ۲۰۱۱ است که آمریکا توانسته فضانوردان را از خاک خود به فضا اعزام کند و به همین دلیل این پرتاب توجه بسیاری به خود جلب کرد. همچنین نخستین بار است که ناسا از یک شرکت خصوصی (اسپیس‌اکس) برای انتقال فضانوردان به مدار استفاده می‌کند.^[۵]

در ۱۵ نوامبر ۲۰۲۰ ناسا برای بار دوم با به‌کارگیری فضاپیمایی که اسپیس‌اکس آن را ساخته‌است، سه فضانورد آمریکایی مایکل هاپکینز، ویکتور گلاور و شنون واکر، و یک فضانورد ژاپنی، سوئیچی ناگوچی را از از مرکز فضایی کندی در ایالت فلوریدا برای یک مأموریت شش‌ماهه به سوی ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاد.^[۶]

تاریخچه

دفتر مرکزی پیشین در هاوتورن

تأسیس و رشد

اسپیس‌اکس در ژوئن ۲۰۰۲ توسط ایلان ماسک بنیانگذار پی‌پل و تسلا موتورز تأسیس شد؛ زیرا او قصد داشت کارهایی بیشتر از بازنشستگی و کارهای انسان دوستانه با ثروتش بکند؛ همین‌طور دسترسی ارزان و قابل اعتماد به فضا یک فرصت تجاری بود که می‌توانست در ایالات متحده آمریکا به بهره‌برداری برسد. رؤیای او ساخت یک موشک قابل اطمینان نسبتاً ارزان بود که بتواند بارها به فضا برود و قابل به‌کارگیری دوباره باشد. در مارس ۲۰۰۶، ماسک ۱۰۰میلیون دلار از سرمایه خود را روی شرکت سرمایه‌گذاری کرد.^[۷]

در ۴ اوت ۲۰۰۸، اسپیس‌اکس سرمایه ۲۰ میلیون دلاری از طرف «فاندرس فاند» را قبول کرد.^[۸] در آغاز ۲۰۱۳ حدود دو سوم شرکت متعلق به مؤسس آن بود^[۹] و ۷۰ میلیون سهم آن به ارزش ۸۷۵ میلیون دلار به وسیله سهام اختصاصی به‌دست آمده بود.^[۱۰] که تقریباً تا فوریه ۲۰۱۲، اسپیس‌اکس ۱٫۳ میلیارد دلار ارزش داشت.^[۱۱] پس از پرواز دراگون سی۲+ در می ۲۰۱۲، ارزش سهام خصوصی شرکت نزدیک به دو برابر شد به مقدار ۲٬۳ میلیارد دلار رسید.^[۱۲][۱۳]

در ۲۰۱۲، یک عرضه اولیه سهام (IPO) تا پایان ۲۰۱۳ حدی ممکن بود،^[۱۴] اما پس از آن ماسک در ژوئن ۲۰۱۳ اعلام کرد که تصمیم دارد برای برگزاری هرگونه IPO تا پس از ترابری و اسکان بشر در مریخ و پرواز به‌طور منظم به آن، دست نگه دارد.^[۱۵]

شرکت رشد بسیاری از زمان تأسیسش در ۲۰۰۲ کرده‌است، شمار کارمندان آن از ۱۶۰ در نوامبر ۲۰۰۵ به بیش از ۵۰۰ نفر در ژوئیه ۲۰۰۸ و بیش از ۱٬۱۰۰ نفر در ۲۰۱۱،^[۱۶][۱۷] ۱۸۰۰ در اوایل ۲۰۱۲،^[۱۸] و ۳۰۰۰ نفر در اوایل ۲۰۱۳ رسید.^[۱۹] در ماه اکتبر سال ۲۰۱۳، این شرکت به ۳۸۰۰ کارمند و پیمانکار رشد کرده بود.^[۲۰]

در ژانویه ۲۰۰۵، اسپیس‌اکس ۱۰٪ از سهام اس‌اس‌تی‌ال را خرید.^[۲۱]

در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۹، اسپیس‌اکس گشایش دپارتمان ایمنی فضانورد و تضمین مأموریت را اعلام کرد. شرکت، فضانورد پیشین ناسا، کن باورساکس را برای نظارت بر این بخش به‌عنوان معاون رئیس شرکت استخدام کرد.^[۲۲]

اسپیس‌اکس در واقع یک شرکت ترابری فضایی خصوصی است.^[۲۳]

اهداف

ماسک باور دارد هزینه بالای خدمات فضایی دیگران به دلیل بوروکراسی‌های غیرضروری آنان است. او یکی از ۱۰ هدف خود را کاهش هزینه و دسترسی قابل اطمینان به فضا اعلام کرده‌است.^[۲۴] اسپیس‌اکس در ۸ دسامبر ۲۰۱۰، پس از بازگشت کپسول دراگون از یک پرواز دو مداری، تبدیل به نخستین شرکت خصوصی شد که توانسته‌است هر دو عملیات ارسال و دریافت سفینه فضایی از مدار را با موفقیت پشت سر بگذارد.^[۲۵]

اسکان بشر در مریخ

برپایهٔ برنامهٔ اسپیس‌اکس، نخستین گروه از انسان‌ها در سال ۲۰۲۴ میلادی به مریخ فرستاده خواهند شد و در سال ۲۰۲۵ به آن سیاره خواهند رسید. پیش از آن، تجهیزات لازم برای اسکان بشر، هر دو سال یک‌بار به مریخ فرستاده خواهد شد که نخستین آن در سال ۲۰۱۸ میلادی بود. بدین ترتیب پایگاهی برای بقای انسان‌ها در مریخ ایجاد خواهد شد.^[۲۶]

فضاپیماها

پرتابگرهای فضایی فالکون

از سمت چپ به راست، فالکون ۱, فالکون۹ وی۱٫۰, سه نگارش از فالکون وی۱٫۱, و دو نگارش از فالکون سنگین.

مقالهٔ اصلی: فالکون ۱

فالکون ۱ یک موشک کوچک با توانایی قرار دادن چندصد کیلوگرم در مدار نزدیک زمین بود.^[۲۷] فالکون ۱، ۵ پرواز در طی ۲۰۰۶–۲۰۰۹ انجام داد. در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۸، فالکون ۱ پس از چهارمین تلاش، موفق به رسیدن به مدار شد و تبدیل به نخستین موشک با سرمایه خصوصی و سوخت مایع شد که قادر به انجام این کار شده بود.^[۲۸] فالکون ۱ در ۱۳ ژوئیه ۲۰۰۹، در پنجمین پروازش موفق به حمل موفقیت‌آمیز نخستین محموله تجاری خود، ماهواره مالزیایی «رازک ست» و قرار دادن آن در مدار شد.^[۲۹]

مقالهٔ اصلی: فالکون ۹

فالکون ۹ قادر به تحویل ۱۰٬۴۵۰ کیلوگرم (۲۳٬۰۰۰ پوند) به مدار است، و برای رقابت با موشک‌های دلتا ۴ و اتلس ۵ در نظر گرفته شده‌است. این موشک برای مرحله اول نه موتور مرلین دارد.^[۳۰]

در ژوئن ۲۰۱۰، موشک فالکون ۹ در نخستین تلاشش موفق به رسیدن به مدار شد.

مقالهٔ اصلی: فالکون هوی

دراگن

فضاپیمای دراگن در حال نزدیک شدن به ISS

مقالهٔ اصلی: دراگن (فضاپیما)

در سال ۲۰۰۵، اسپیس‌اکس اعلام کرد که به دنبال یک برنامه فضایی مربوط به انسان تا پایان دهه است.^[۳۱] فضاپیمای دراگن برای حمل ۷ فضانورد به مدار و فراتر از آن در نظر گرفته شده‌است.^[۳۲] در سال ۲۰۱۴ فضاپیماهای پشتیبانی گونه «اژدها» (Dragon) به سوی ایستگاه فضایی بین‌المللی (آی‌اس‌اس) پرتاب شدند.^[۳۳]

همکاری‌های ناسا

قراردادهای ترابری تجاری

در ۱۸ اوت ۲۰۰۶، ناسا اعلام کرد که اسپیس‌اکس برنده یک قرارداد خدمات ترابری تجاری مداری ناسا (سی‌اُ‌تی‌اس) برای نشان دادن تحویل محموله به ISS با یک گزینه ممکن برای انتقال خدمه شده‌است.^[۳۴] این قرارداد، که توسط ناسا برای ارائه «سرمایه اولیه» برای توسعه تقویت‌کننده‌های جدید طراحی شده بود، ۲۷۸میلیون دلار برای توسعه پرتابگر فالکون ۹ به اسپیس‌اکس پرداخت شد، به همراه پرداخت‌های تشویقی که در سه پرتاب نمایشی به اوج نقاط عطف خود رسید.^[۳۵]

عملیات مفهومی «رد دراگن» مریخ

بجز برنامه‌های خصوصی اسپیس‌اکس برای فتح مریخ، در ژوئیه ۲۰۱۱، مرکز پژوهشی ایمز یک نمونه اولیه از مأموریت مریخ با هزینه پایین را توسعه داد که از موشک فالکون هوی به عنوان پرتابگر و فضاپیمای دراگن برای ورود به جو مریخ استفاده می‌کند. این طرح مفهومی که رد دراگن (به انگلیسی: Red Dragon) یا اژدهای سرخ نامیده می‌شود، برای جذب سرمایه به عنوان یک مأموریت اکتشافی ناسا، برای پرتاب در ۲۰۱۸ و رسیدن به مریخ در چند ماه پس تر، در ۲۰۱۲–۲۰۱۳ مطرح شد.

هزینه مأموریت به غیر از هزینه پرتاب آن، ۴۲۵ میلیون دلار پیش‌بینی شده‌است.^[۳۶]

تأمین نیازهای ایستگاه فضایی بین‌المللی

اسپیس‌اکس در کنار اوربیتال ساینسز کورپوریشن، نخستین شرکت بخش خصوصی است که نیازهای ایستگاه فضایی بین‌المللی را تأمین می‌کند.^[۳۷] در سه شنبه ۲۲ مه ۲۰۱۲، اسپیس‌اکس اقلام مورد نیاز ایستگاه فضایی بین‌المللی را توسط فالکون ۹ با موفقیت به فضا پرتاب کرد.^[۳۸] در سال ۲۰۱۴ نیز فضاپیماهای پشتیبانی گونه «اژدها» (Dragon) به سوی ایستگاه فضایی بین‌المللی (آی‌اس‌اس) پرتاب شدند.

موتورهای موشک

از زمان تأسیس اسپیس‌اکس در ۲۰۰۲، این شرکت سه خانواده از موتور موشک را توسعه داده‌است — مرلین و کسترل برای شروع نیروی محرکه وسیله و دراگو آرسی‌اس برای کنترل پیشرانه. اسپیس‌اکس در حال توسعه دو موتور موشک دیگر به‌نام سوپردراکو و رَپتور است. مرلین یک خانواده از پیش‌ران‌های توسعه داده شده توسط اسپیس‌اکس برای استفاده در پرتابگرهای فالکون است. موتور مرلین از اکسیژن مایع و RP-1 به عنوان پیش‌ران در یک چرخه انرژی مولد گازی استفاده می‌کند. موتور مرلین در اصل برای بازیابی از طریق دریا و کاربرد دوباره طراحی شده‌است.

جستارهای وابسته

• اوربیتال ساینسز کورپوریشن
• فهرست مأموریت‌های فالکون ۹
• فضانوردی
• مرلین (موتور موشک)
• پرواز فضایی در ۲۰۲۲

پانویس

1. "Gwynne Shotwell: Executive Profile & Biography". Business Week. New York: Bloomburg. 2011-12-01. Archived from the original on 4 June 2013. Retrieved 2011-12-01.
2. Hennigan, W.J. (2013-06-07). "How I Made It: SpaceX exec Gwynne Shotwell". Los Angeles Times. Retrieved 2013-06-10.
3. SpaceX Tour - Texas Test Site, spacexchannel, 11 November 2010, retrieved 23 May 2012
4. https://www.spaceintelreport.com/blue-origins-older-than-spacex-in-more-ways-than-one/
5. «برای اولین بار دو فضانورد با فضاپیمایی خصوصی راهی مدار شدند». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۱ خرداد ۱۳۹۹.
6. https://www.bbc.com/persian/science-54955921
7. Wayne, Leslie (2006-02-05). "A Bold Plan to Go Where Men Have Gone Before". The New York Times. Retrieved 2009-10-08.
8. Shanklin, Emily (2008-08-04). "SpaceX receives $20 million investment from Founder's Fund" (Press release). SpaceX. Archived from the original on 6 August 2008. Retrieved 2008-08-10.
9. Melby, Caleb (3/12/2012). "How Elon Musk Became A Billionaire Twice Over". forbes.com. {{cite news}}: Check date values in: |date= (help)
10. "Elon Musk Anticipates Third IPO in Three Years With SpaceX". businessweek.com. 2012-02-10.
11. "Elon Musk on Why SpaceX Has the Right Stuff to Win the Space Race". CNBC. 27 Apr 2012.
12. "Privately-held SpaceX Worth Nearly $2.4 Billion or $20/Share, Double Its Pre-Mission Secondary Market Value Following Historic Success at the International Space Station". Privco. June 7, 2012.
13. "SpaceX's worth skyrockets to $4.8B after successful mission". venturebeat. 2012-06-10.
14. "Elon Musk Anticipates Third IPO in Three Years With SpaceX". بلومبرگ ال.پی. 2012-02-11.
15. Schaefer, Steve (2013-06-06). "SpaceX IPO Cleared For Launch? Elon Musk Says Hold Your Horses". Forbes. Retrieved 2013-06-10.
16. Foust, Jeff (2005-11-14). "Big plans for SpaceX". The Space Review.
17. "Diane Murphy joins SpaceX as Vice President of Marketing and Communications" (Press release). SpaceX. 2008-07-10. Archived from the original on 13 July 2010. Retrieved 3 October 2014.
18. Hennigan, W. (2012-05-21). "SpaceX Again Ready to Blast off After Last-second Launch Abort". MSNBC. Archived from the original on 25 April 2013. Retrieved 2012-05-22.
19. "CRS-2 Press Kit" (PDF). NASA. 25 February 2013. Archived from the original (PDF) on 4 March 2013. Retrieved 25 February 2013.
20. Messier, Doug (16 October 2013). "ISPCS Morning Session: Gwynne Shotwell of SpaceX". Archived from the original on 21 اكتبر 2013. Retrieved 7 December 2013. Gwynne Shotwell says that SpaceX is now up to about 3,800 employees, counting contractors working for the company. … 600 more people to hire in next couple months. Finding good software people the hardest skills to fill. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (help)
21. "Surrey Satellite Technology Limited sells stake to SpaceX" (Press release). SpaceX. 2005-01-12. Archived from the original on 26 January 2013. Retrieved 3 October 2014.
22. "Former astronaut Bowersox joins SpaceX as Vice President of Astronaut Safety and Mission Assurance" (Press release). SpaceX. 2009-06-16. Archived from the original on 18 December 2011. Retrieved 2009-07-27.
23. Engel, Max (2013-03-01). "Launch Market on Cusp of Change". Satellite Today. Archived from the original on 18 February 2013. Retrieved 2013-02-15. SpaceX is not the first private company to try to break through the commercial space launch market. The company, however, appears to be the real thing. Privately funded, it had a vehicle before it got money from NASA, and while NASA’s space station resupply funds are a tremendous boost, SpaceX would have existed without it.
24. "Space Exploration Technologies Corporation - press". spacex.com. SpaceX. Archived from the original on 23 June 2013. Retrieved 15 Dec 2012.
25. Klotz, Irene (2010-12-08). "SpaceX's Dragon Capsule Returns Safely To Earth". Discovery News. Silver Spring, Maryland: Discovery Communications. Archived from the original on 1 December 2011. Retrieved 2010-12-08.
26. Hern, Alex (2016-06-02). "Elon Musk: 'Chances are we're all living in a simulation'". the Guardian. Retrieved 2016-09-17.
27. "Falcon 9 Overview". SpaceX. 2011. Archived from the original on 1 May 2013. Retrieved 2011-12-01.
28. "SpaceX Successfully Launches Falcon 1 To Orbit" (Press release). SpaceX. 28 September 2008. Archived from the original on 26 January 2013. Retrieved 2008-09-28.
29. Rowe, Aaron (2009-07-14). "SpaceX Launch Successfully Delivers Satellite Into Orbit". Wired Science. Retrieved 2009-09-14.
30. "SpaceX announces the Falcon 9 fully reusable heavy lift launch vehicle" (Press release). SpaceX.com. 2005-09-08. Archived from the original on 26 March 2013. Retrieved 2009-10-08.
31. Belfiore, Michael (2005-01-18). "Race for Next Space Prize Ignites". Wired.com.
32. Cowing, Keith (2006-03-06). "The SpaceX Dragon: America's First Privately Financed Manned Orbital Spacecraft?". SpaceRef.com. Archived from the original on 25 April 2023. Retrieved 4 اكتبر 2014. {{cite news}}: Check date values in: |access-date= (help)
33. فضاپیماهای پشتیبانی در سال ۲۰۱۴ دویچه‌وله فارسی
34. "SpaceX wins NASA COTS contract to demonstrate cargo delivery to Space Station with option for crew transport" (Press release). SpaceX. 2006-08-18. Archived from the original on 19 July 2011. Retrieved 5 October 2014.
35. "Remarks by Alan Lindenmoyer, Manager, NASA Commercial Crew & Cargo Program" (PDF). Minutes of the NAC Commercial Space Committee. NASA. 2010-04-26. Archived from the original (PDF) on 3 June 2016. Retrieved 2010-12-01.
36. Wall, Mike (2011-07-31). "'Red Dragon' Mission Mulled as Cheap Search for Mars Life". SPACE.com. Archived from the original on 1 December 2011. Retrieved 2011-07-31.
37. مهم‌ترین رخدادهای عرصه فضانوردی در سال ۲۰۱۴ دویچه‌وله فارسی
38. «اولین 'سفینه حمل و نقل' بخش خصوصی به فضا پرتاب شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ مه ۲۰۱۲.

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی