ژوویان با نام کامل فلاویوس ژوویانوس (به لاتین: Flavius Jovianus) (زادهٔ در حدود ۳۳۰ یا ۳۳۱ - درگذشتهٔ ۱۷ فوریه ۳۶۴) امپراتور روم از ۳۶۳ تا ۳۶۴ بود.
زوویان در ۳۳۰ یا ۳۳۱ در سینگیدونوم (بلگراد امروزی در صربستان) زاده شد. پدرش وارونیانوس، فرماندهٔ محافظان سلطنتی کنستانتیوس دوم بود و ژوویان نیز کارش را در همان نیرو آغاز کرد. او در ابتدا زیر پرچم کنستانتیوس دوم بود و پس از او به خدمت ژولیان درآمد و در ۳۶۳ همچون پدرش به فرماندهی محافظان رسید.[۳]
ژوویان در لشکرکشی ژولیان به پادشاهی ساسانی شرکت داشت و پس از کشتهشدن او در طول نبرد در ۲۶ ژوئن ۳۶۳ از سوی سپاهیان بهعنوان امپراتور جدید روم انتخاب شد.[۲] ژوویان برای هرچه زودتر خارج کردن سپاهیانش از ایران پیماننامهٔ صلحی را با شاپور دوم امضا کرد. بر پایهٔ این معاهده، تمام سرزمینهای رومیان در شرق رودخانه فرات همراه با شهرهای سنگارا (سنجار امروزی در عراق)، نیسیبیس (نصیبین امروزی در ترکیه)[۲] و بخش بزرگی از ارمنستان[۳] به ایران واگذار شد. برخی از همعصران ژوویان این پیماننامه را بسیار حقارتآمیز دانسته و معتقد بودند که سپاه روم بهجای عقبنشینی توانایی ادامهٔ نبرد با ایرانیان را داشت.[۲]
ژولیان فقید امپراتوری مرتد بود و آئین بتپرستی را باری دیگر جایگزین مسیحیت کرده بود. اما ژوویان پس از بازگشتش به روم این اقدام امپراتور پیشین را محکوم نمود و مسیحیت را دوباره به آن سرزمین بازگرداند.[۳] او که خود فردی مسیحی بود انجام اعمال جادوگری را ممنوع و هدیه دادن به کلیسا را احیا نمود [۲] با این همه، در برابر بتپرستان رواداری داشت و پرستشگاهی را نبست. همچنین در برابر پیروان آریوس که آریان نامیده میشدند فرمانی نداد.[۴]
ژوویان که مدت زیادی را در شرق روم گذرانده بود و میدانست دور ماندنش از پایتخت، به ویژه پس از امضای عهدنامهٔ صلح تحقیرآمیزش با شاپور دوم، میتواند به تزلزل جایگاه او بهعنوان امپراتور بینجامد، هرچه سریعتر به سوی قسطنطنیه حرکت کرد.[۳]
ژوویان انتاکیه را در اواسط زمستان ترک کرد و از مسیر آسیای صغیر (ترکیه امروزی) به راه افتاد. اما پس از رسیدن به شهر داداستانا در مرز بیثینیا و گالاتیا او را یک روز صبح در رختخوابش مرده یافتند.[۳] دلایل گوناگونی برای مرگ او ذکر شدهاست از جمله مرگ بر اثر مسمومیت ناشی از بخارات سمی گچ تازهٔ اتاق، دیاکسید کربن حاصله از دود آتش یا سوءهاضمهٔ شدید ناشی از خوردن زیاد.[۳] در عینحال هیچ اشارهٔ دقیقی به بروز خشونت در مرگ او نشدهاست.[۳]
|نشانی=
آگوستوس • تیبریوس • کالیگولا • کلادیوس • نرون • گالبا • اتو • ویتلیوس • وسپاسیان • تیتوس فلاویوس • دومیتیان • نروا • تراژان • هادریانوس • آنتونیوس پیوس • مارکوس آرلیوس با لوسیوس وروس • کومودوس • پرتیناکس • دیدیوس ژولیانوس • سپتیموس سوروس • کاراکالا • گتا • ماکرینوس با دیادومنیان • هلیوگابال • الکساندر سوروس
ماکسیمینوس ترکس • گردیان یکم و گردیان دوم • پوپینوس و بالبینوس • گردیان سوم • فیلیپ عرب • دسیوس با هرنیوس اتروسکوس • هوستیلیان • تربونیانوس گالوس با ولوسیانوس • آئمیلیانوس • والرین • گالینوس با سالونینوس • کلادیوس گوتیکوس • کوئینتیلوس • اورلیان • تاسیتوس • فلوریانوس • پروبوس • کاروس • کارینوس • نومریان
دیوکلتیان • ماکسیمیان • کنستانتیوس کلوروس • گالریوس • سوروس • ماکسنتیوس • ماکسیمینوس دایا • لیسینیوس با والریوس والنس و مارتینیانوس • کنستانتین بزرگ • کنستانتین دوم • کنستانس یکم • کنستانتیوس دوم با وترانیو • ژولیان • ژوویان • والنتینیان یکم • والنس • گراتیان • والنتینیان دوم • ماگنوس ماکسیموس با فلاویوس ویکتور • تئودوسیوس یکم
هونوریوس • کنستانتیوس سوم • ژوآنس • والنتینیان سوم • پترونیوس ماکسیموس • آویتوس • ماژوریان • لیبیوس سوروس • آنتمیوس • الیبریوس • گلیسریوس • ژولیوس نپوس • رومولوس آگوستولوس
آرکادیوس • تئودوسیوس دوم • مارسیانوس • لئون یکم • لئون دوم • زنون • باسیلیسکوس • آناستاسیوس یکم • ژوستین یکم • ژوستینیان یکم • ژوستین دوم • تیبریوس دوم کنستانتین • موریس • فوکاس • هراکلیوس • کنستانتین سوم • هراکلوناس • کنستانس دوم • کنستانتین چهارم • ژوستینیان دوم • لئونتیوس • تیبریوس سوم • فیلیپیکوس • آناستاسیوس دوم • تئودوسیوس سوم • لئوی سوم • کنستانتین پنجم • آرتاباسدوس • لئوی چهارم • کنستانتین ششم • ایرنه • نیکهفوروس یکم • استوراکیوس • میخائیل یکم • لئوی پنجم • میخائیل دوم • تئوفیلوس • میخائیل سوم • باسیلیوس یکم • لئوی ششم • الکساندر • کنستانتین هفتم • رومانوس یکم • رومانوس دوم • نیکهفوروس دوم • ژان یکم • باسیلیوس دوم • کنستانتین هشتم • زوئه مقدونی • رومانوس سوم • میخائیل چهارم • میخائیل پنجم • کنستانتین نهم • تئودورای مقدونی • میخائیل ششم • ایزاک یکم • کنستانتین دهم • رومانوس چهارم • میخائیل هفتم • نیکهفوروس سوم • آلکسیوس یکم • ژان دوم • مانوئل یکم • آلکسیوس دوم • آندرونیکوس یکم • ایزاک دوم • آلکسیوس سوم • آلکسیوس چهارم • نیکولائوس کانابوس • آلکسیوس پنجم
کنستانتین لاسکاریس • تئودور یکم • ژان سوم • تئودور دوم • ژان چهارم
میخائیل هشتم • آندرونیکوس دوم • میخائیل نهم • آندرونیکوس سوم • ژان پنجم • ژان ششم • ماتیوس کانتاکوزنوس • آندرونیکوس چهارم • ژان هفتم • آندرونیکوس پنجم • مانوئل دوم • ژان هشتم • کنستانتین یازدهم