مارتین فارانان مک‌دونا (انگلیسی: Martin Faranan McDonagh؛ زادهٔ ۲۶ مارس ۱۹۷۰) نمایشنامه‌نویس و فیلم‌ساز بریتانیایی-ایرلندی است. او بابت به‌کار بردن کمدی سیاهابسوردیست خود که اغلب زیبایی‌شناسی تئاتر مدرن را به چالش می‌کشد، شناخته شده‌است. او جوایز متعددی از جمله یک جایزه اسکار، شش جایزه بفتا، چهار جایزه گلدن گلوب، سه جایزه اولیویه و نامزدی پنج جایزه تونی دریافت کرده‌است.
شش نمایشنامه اول مک‌دونا که به دو سه‌گانه تقسیم شده‌اند، در کانتی گالوی و اطراف آن واقع شده‌اند، جایی که او تعطیلات خود را در کودکی گذراند. داستان اول در ملکه زیبایی لی‌نین، دهکده‌ای کوچک در ساحل غربی ایرلند، اتفاق می‌افتد و شامل ملکه زیبایی Leenane (1996)، جمجمه در Connemara (1997) و The Lonesome West (1997) است.[۲] سه گانه دوم او در سراسر جزایر آران، در سواحل کانتی گالوی، اتفاق می‌افتد و شامل The Cripple of Inishmaan (1996)، ستوان Inishmore (2001) و Banshees of Inisheer است. سومین نمایشنامه هرگز منتشر نشد، زیرا مک‌دونا اصرار داشت که «خوب نیست»،[۳] اگرچه او تمایل خود را برای بازگشت به آن در سنین بالاتر ابراز کرده‌است.[۴]
اولین نمایشنامه غیرایرلندی مک‌دونا، مرد بالشی در یک حالت توتالیتر ساختگی می‌گذرد و پس از خوانش در تئاتر فینبورو در سال ۱۹۹۵، در تئاتر ملی سلطنتی در سال ۲۰۰۳ به[۵] درآمد.
مک‌دونا همچنین دو نمایشنامه رادیویی برنده جایزه نوشت که یکی از آنها داستان گرگ و هیزم شکن است.[۸]
در فوریه ۲۰۱۰، اعلام شد که مک‌دونا در حال کار بر روی یک موزیکال جدید است.[۹]
زندگی شخصی
مک‌دونا در ۲۶ مارس ۱۹۷۰ در خانواده‌ای ایرلندی در کمبرول، لندن به دنیا آمد.[۱۰] پدر و مادرش پس از مدتی او و برادرش را در لندن رها کردند و به گالوی در ایرلند بازگشتند. مک‌دونا و برادرش جان مایکل مک‌دونا در لندن ماندند. او در ۱۶ سالگی مدرسه را رها کرد و چند سال در جنوب لندن بیکار و سرگردان بود تا این‌که شغل سطح پایینی دست و پا کرد.[۱۱][۱۲] پس از مدت کوتاهی آن شغل را هم رها کرد تا قلمش را امتحان کند.[۱۳]
شش اثر ابتدایی نمایشی او در واقع دو تریلوژی است که ماجراهای همگی‌شان در شهرستان گالوی یا اطراف آن می‌گذرد، جایی که مک‌دونا تعطیلات کودکی‌اش را می‌گذراند.
مارتین مک‌دونا سه‌گانهٔ «لی‌نین» را در سال ۱۹۹۵ به سالن‌های نمایش ایرلند و لندن فرستاد تا این‌که ملکهٔ زیبایی لی‌نین در فوریهٔ ۱۹۹۶ در گالویِ ایرلند به روی صحنه رفت. سپس در سالنِ «رویال کورت» لندن اجرا شد و منتقدان را به وجد آورد. مک‌دونا که ۲۷ساله بود توانست پس از شکسپیر دومین کسی باشد که همزمان چهار نمایشنامه‌اش در سالن‌های تئاتر لندن روی صحنه رفته‌است.[۱۳]
مک‌دونا از سال ۲۰۱۸ با فیبی والر-بریج، بازیگر، نویسنده و تهیه‌کنندهٔ بریتانیاییِ رابطهٔ عاشقانه دارد.[۱۴]
