لنفوم (به انگلیسی: Lymphoma) گروهی از تومورهای یاختههای خونساز و بافتهای لنفی است که از لنفوسیتها به وجود میآید.[۱] گاهی واژهٔ لنفوم تنها به تومورهای سرطانی اشاره دارد و به همهٔ تومورها گفته نمیشود.[۱] نشانگان این بیماری شامل این موارد هستند: بزرگ شدن گرههای لنفاوی که معمولاً بدون دَرد هستند، تب، تعرق، خارش، کاهش وزن، احساس خستگی و دیگر علائم.[۲][۳] تعرق معمولاً در شب صورت میگیرد.[۲][۳]
دو گونهٔ عمدهٔ لنفوم، لنفوم هاجکین (HL) و لنفوم غیرهاجکین (NHL) هستند.[۴] این بیماری شامل دو نوع دیگر نیز هست. مولتیپل میلوما و بیماریهای پرولیفراتیو دستگاه ایمنی نیز از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) جزء این دسته شناخته شدهاند.[۵] حدود ۹۰٪ بیماران دچار لنفوم غیرهاجکین هستند که زیرمجموعههای بسیاری را در بر میگیرد مثل لنفوم جلدی سلول تی.[۶][۴][۷] لنفوم زیر مجموعهٔ نئوپلاسمها است، که به آنها تومور بافتهای خون ساز و لنفاوی میگویند.[۸]
عوامل خطرساز لنفوم هاجکین شامل این موارد هستند: عفونتهای ناشی از ویروس اپشتین–بار و وجود افرادی در خانواده که به این بیماری دچار بودهاند.[۲] عوامل خطرساز لنفوم غیرهاجکین شامل این موارد هستند: بیماریهای خودایمنی، ایدز آلودگی به ویروس تی-لنفوتروپیک انسانی، خوردن مقادیر زیاد گوشت و چربی، داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی و برخی آفتکشها.[۳] تشخیص این بیماری معمولاً از طریق خون، ادرار، یا تست مغز استخوان صورت میگیرد.[۳] بافتبرداری (بیوپسی) از یک گرهٔ لنفاوی نیز میتواند مفید باشد.[۲][۳] تصویربرداری پزشکی در مرحلهٔ بعد میتواند به کار گرفته شود تا تعیین کند که آیا سرطان گسترش پیدا کرده و در صورت گسترش در چه نواحی گسترش یافتهاست.[۲][۳] سرطان میتواند در بسیاری از اعضای بدن گسترش پیدا کند از جمله ششها، کبد و مغز.[۲][۳]
درمان بیماری میتواند ترکیبی از شیمیدرمانی، پرتودرمانی، نوردرمانی،[۹] درمان هدفمند و جراحی باشد.[۲][۳] در لنفومهای غیرهاجکین، ممکن است غلظت پروتئین در خون به حدی افزایش یابد که انجام فرآیندی به نام پلاسمافرزیس ضروری گردد.[۳] صبر آگاهانه میتواند برای انواع خاصی از این بیماری مفید باشد.[۳] شماری از گونهها قابل درمان هستند.[۴] بهطور کلی، میزان بقای پنج سالهٔ بیماری در ایالات متحده برای لنفوم هاجکین ۸۵٪ است.[۱۰] اما این میزان برای لنفوم غیرهاجکین ۶۹٪ است.[۱۱] در سطح جهان در سال ۲۰۱۲، شمار ۵۶۶۰۰۰ نفر به این بیماری مبتلا شدند و ۳۰۵۰۰۰ نفر از مبتلایان جان باختند.[۵] این دسته از سرطان ۳–۴٪ همهٔ سرطانها را در بر میگیرد. از این رو، این دسته، هفتمین گروه رایج سرطان است.[۵][۱۲] در میان کودکان، این گروه سومین نوع رایج سرطان است.[۱۳] شیوع بیماری در کشورهای توسعهیافته بیشتر از کشورهای در حال توسعه است.[۵]
در ایالات متحده لنفوم ششمین سرطان شایع در بین افراد بالغ و سومین سرطان شایع در کودکان است. لنفومها به دو دستهٔ اصلی تقسیم میشوند: لنفوم هاجکین (Hodgkin's Lymphoma) و لنفوم غیرهاجکین (Non-Hodgkin's Lymphoma). تفاوت این دو بیماری در نوع و سرمنشأ سلول بدخیم است. علاوه بر این، سیر این دو بیماری و پاسخ آنها به درمان نیز تفاوت قابل توجهی نشان میدهد.
تشخیص لنفوم بدخیم یکی از کارهای بسیار چالشبرانگیز در هیستوپاتولوژی است. درحالیکه بسیاری از موارد را میتوان از دادههای هیستوموروفولوژی و ایمونوهیستوشیمی تشخیص داد. اما در مواردی تمایز بین یک فرایند واکنشی (Rearrangement) و لنفوم بدخیم بسیار مشکل است. در این شرایط میتوان از روش جدید تشخیص کلونالیته با استفاده از تجزیه و تحلیل مولکولی با روش واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) استفاده کرد.
این کیت بر اساس پروتکل استاندارد جهانی EuroClonality/BIOMED-2 طراحی شدهاست که با استفاده از بازآرایی ایمونوگلوبولین (IG) و ژن TCR برای تشخیص لنفوسیتهای بی و تی تشخیص را بسیار سادهتر و دقیقتر میکند و همچنان میتوان با اطمینان به منشأ سرطان که از کدام نوع سلولهای بی یا تی است پی برد و جابهجایی کروموزومی و کلونالیته این سلولها را بررسی کرد.
این آزمایش را میتوان با نمونههای بافت (FFPF)، یخزده (Frozen)، خون کامل و مایع مغز استخوان انجام داد. برای هر نمونه هر سه بخش FR3-JH , FR1-JH ,FR2-JH مورد بررسی قرار میگیرد و به ازای هر نمونه کنترلهای مثبت برای مونوکلونال و پلیکلونال در کیت قرار دارد.
سازمان جهانی بهداشت لنفومها را به ۶ گروه اصلی طبقهبندی کردهاست که هر کدام از آنها نیز دارای زیر گروههایی هستند:[۱۴]
{{cite web}}
|تاریخ بازدید=