طیف‌نورسنجی

دستگاه اسپکتروفتومتر
نمونه دستگاه طیف‌‌نورسنج

طیف‌‌نورسنجی یا اسپکتروفتومتری (به انگلیسی: Spectrophotometry) یا اندازه‌گیری کمّی خواص بازتاب یا انتقال یک ماده به عنوان تابعی از طول‌موج می‌باشد. در این روش با استفاده از میزان اندازه جذب نور نمونه‌ها، غلظت آن‌ها را تعیین می‌کنند. همچنین از آن می‌توان برای تجزیه و تحلیل نمونه‌های دی‌ان‌ای و آران‌ای استفاده نمود.[۱] طیف‌نورسنجی با الکترومغناطیسی نور مرئی، نزدیک-اشعه ماوراء بنفش و نزدیک-مادون قرمز سروکار دارد اما شامل تکنیک‌های اسپکتروسکوپی حل شده زمانی نمی‌باشد.

این شیوه در دستگاه طیف‌نورسنج یا در طیف‌نورسنجی مرئی، جذب یا انتقال ماده می‌تواند به وسیله رنگ مشاهده شده تعیین شود. برای نمونه محلولی که نور را در بالاتر از طیف مرئی است و هیچ طول موج مرئی را عبور نمی‌دهد به‌طور تئوری به رنگ سیاه است. از سویی دیگر اگر همه طول مرئی را عبور دهد و هیچ نوری را جذب نمی‌کند نمونه محلول به رنگ سفید است. اگر نمونه محلول رنگ قرمز را جذب کند برابر با ۷۰۰ نانومتر به رنگ سبز ظاهر می‌شود چون سبز رنگ مکمل قرمز است. طیف‌نورسنج‌های مرئی در عمل از منشوری برای خرد کردن طیف معینی از طول موج استفاده می‌کنند (فیلتر امواج نوری دیگر) به همین دلیل شعاع ویژه‌ای از نور از طریق نمونه محلول عبور می‌کند. کوانتومتر دستگاه طیف‌سنجی نشری است که در آنالیز فلزات در ریخته‌گری و متالوژی و صنایع و معادن کاربرد دارد نسل جدید آشکارسازهای پیشرفته سیماس هستند که توانایی آنالیز غیر فلزات از قبیل کربن و گوگرد و فسفر و … دارد که کیفیت و دقت بسیار بالایی نسبت به آشکارسازهای قدیمی pt و سی‌سی‌دی دارد.

انواع برهمکنش نور و ماده
انواع برهمکنش نور و ماده

طیف‌‌نورسنجی یکی از روش‌های طیف‌سنجی است. هر ترکیب شیمیایی نور را در طول موج‌های خاصی جذب یا بازتاب می‌کند. یا این که از خود عبور می‌دهد. حالت دیگر این است که ماده نور را در جهات مختلف پراکنده می‌کند. حالا زمانی که نور از ماده عبور می‌کند قسمتی از آن جذب می‌شود. هم چنین با افزایش غلظت یک آنالیت در محلول، میزان جذب نور نیز افزایش می‌یابد. طیف‌‌نورسنجی روشی است که برای اندازه‌گیری میزان جذب نور توسط مواد شیمیایی موجود در یک محلول به کار می‌رود. در این روش یک پرتوی نوری از داخل نمونه عبور می‌کند. ترکیبات موجود در نمونه (مانند آنالیت موجود در محلول)، نور را در طول موج‌های خاصی جذب می‌کنند. به جز طول‌موج‌‌های جذب شده باقی طول‌موج‌ها از ماده عبور می‌کنند. به کمک طیف‌‌نورسنجی نمونه‌ها را می‌توان به صورت کیفی و کمی تجزیه و تحلیل کرد.

طراحی و انواع

دو طبقه‌بندی اصلی از دستگاه‌های طیف‌نورسنجی وجود دارد: تک‌پرتویی و دوپرتویی. طیف‌نورسنج دو پرتویی، شدت نور بین دو مسیر نور را مقایسه می‌کند، یکی مسیر حاوی نمونه مرجع (به انگلیسی: reference sample) و دیگری مسیر حاوی نمونه آزمایش (به انگلیسی: Test Sample). طیف‌نورسنج تک‌پرتویی، شدت نور نسبی پرتو را قبل و بعد از قرار دادن نمونه آزمایش اندازه‌گیری می‌کند. اگرچه مقایسه اندازه‌گیری‌های دستگاه‌های دو پرتویی آسان‌تر و پایدار تر است، دستگاه‌های تک‌پرتوی می‌توانند دامنه دینامیکی بیشتری داشته باشند و از لحاظ اپتیکی ساده‌تر و فشرده تر هستند. علاوه بر این، بعضی از ابزارهای تخصصی مانند طیف‌نورسنج‌هایی که بر روی میکروسکوپ‌ها یا تلسکوپ‌ها نصب شده‌اند، به دلیل عملی شدن، تک‌پرتویی هستند.[۲]

پیکربندی اسپکتروفتومتر تک پرتو
پیکربندی طیف‌‌نورسنج تک پرتو

انواع دستگاه‌‌ طیف‌‌نورسنجی با توجه به بازه طول‌موجی و پیکربندی دسته بندی می‌شوند. این دستگاه‌ها از نظر پیکربندی در دو نوع تک پرتو و دو پرتو ساخته می‌شوند. در طیف‌‌نورسنج تک پرتو یک محل برای قرارگیری نمونه وجود دارد. سازوکار سامانه تک پرتو به این صورت است که ابتدا پرتو نور از مرجع عبور می‌کند. سپس مرجع و نمونه با هم تعویض می‌شوند و این بار نور از نمونه عبور می‌کند. در نهایت طیف جذبی نمونه از این طریق به دست می‌آید.

در طیف‌‌نورسنج دو پرتو دو محل برای قرارگیری نمونه وجود دارد. در یکی نمونه قرار می‌گیرد و در دیگری مرجع. به این صورت پرتو نوری به روش‌های مختلفی به طور هم‌زمان هم از نمونه و هم از مرجع عبور می‌کند. در ادامه می‌توانید پیکربندی طیف‌‌نورسنج‌های تک پرتو و دو پرتو را مشاهده کنید.[۳]

پیکربندی اسپکتروفتومتر دو پرتو
پیکربندی طیف‌‌نورسنج دو پرتو

در این قسمت سعی کردیم تا به طور مختصر تفاوت طیف‌‌نورسنج‌های تک پرتو و دو پرتو را برای شما شرح دهیم. در ادامه دو تصویر برای شما قرار می‌دهیم تا راحت‌تر بتوانید میان این دو دستگاه تصمیم بگیرید. شما باید ببینید که چه کاربردی دارید و متناسب با آن بهترین تصمیم را داشته باشید. پیشنهاد می‌کنیم تا از متخصصان این حوزه کمک بگیرید.

مقایسه طیف‌‌نورسنج‌ دو پرتو و تک پرتو

طیف‌‌نورسنج‌های تک پرتو و دو پرتو از نظر سرعت، دقت اندازه گیری، پایداری طیفی، ابعاد، قیمت و... با یکدیگر تفاوت دارند که این موضوع در شکل زیر به خوبی نشان داده شده است.[۴]

تفاوت قابلیت اسپکتروفتومترهای دو پرتو و تک پرتو
تفاوت قابلیت سپکتروفتومترهای دو پرتو و تک پرتو

کاربردهای طیف‌‌نورسنجی

طیف‌‌نورسنج‌ فرابنفش-مرئی از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا در زمینه‌های مختلفی به کار گرفته می‌شوند. به عنوان مثال در صنعت برای تعیین کنترل کیفیت مواد (از مواد خوراکی گرفته تا لباس و …) تا بررسی انتشار نور در انواع لامپ‌ها و چراغ‌ها استفاده می‌شود. طیف‌‌نورسنج‌ها توسط آزمایشگاه‌های تحلیلی برای شناسایی و تعیین کمیت نمونه‌های میکروسکوپی اعم از سینتیک، تطبیق رنگ‌ها، تعیین کیفیت سنگ‌های قیمتی و مواد معدنی، تعیین رنگ جوهر یا رنگ استفاده می‌شوند. به این ترتیب، طیف‌‌نورسنج‌ ابزاری بسیار انعطاف‌پذیر با کاربردهای مختلف است. از میان انبوه کاربرد دستگاه های طیف‌‌نورسنج‌ می توان به موارد زیر اشاره کرد:[۵]

  • تشخیص غلظت مواد
  • تشخیص ناخالصی‌ها
  • تشخیص ساختار ترکیبات آلی
  • تجزیه و تحلیل دارویی
  • کشت باکتری
  • تحلیل نوشیدنی‌ها
  • نظارت بر میزان اکسیژن محلول در اکوسیستم‌های آب شیرین و دریایی
  • تعیین خصوصیات پروتئین‌ها
  • تشخیص گروه‌های عملکردی (functional group)
  • تجزیه و تحلیل گاز تنفسی در بیمارستان‌ها
  • تعیین وزن مولکولی ترکیبات
  • انجام تحلیل‌های کمی و کیفی برای DNA، RNA و پروتیین‌ها
  • سنتز شیمیایی
  • واکنش‌های کاتالیزشده

منابع

  1. «با اسپکتروفوتومترآشنا شویم سفری با سرعت نوربین آینه‌ها». ماهنامه مهندسی پزشکی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۸ خرداد ۱۳۸۹.
  2. "Spectrophotometry". Wikipedia (به انگلیسی). 2019-01-14.
  3. فتونیک، هاله کرد حقی-کارشناس ارشد (۲۰۲۱-۰۴-۱۷). «انواع اسپکتروفتومتری(اسپکتروفتومتر، اسپکترومتر، رنگ سنج، نانودراپ، فتومتر)». تکسان. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۹-۱۲.
  4. «انواع اسپکتروفتومتر از نظر پیکر بندی و بازه طول موجی | معرفی اسپکتروفتومترهای مختلف». تکسان. ۲۰۲۱-۰۴-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۹.
  5. «اسپکتروفتومتری (spectrophotometry) و عملکرد دستگاه های اسپکتروفتومتری». تکسان. ۲۰۲۱-۰۶-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۹.

Read other articles:

Беломорский военный округ (БелВО) Годы существования 4 мая 1918 (1918-05-04) — 15 августа 1918 (1918-08-15)20 марта 1920 (1920-03-20) — 17 мая 1921 (1921-05-17)15 декабря 1944 (1944-12-15) — 29 июня 1951 (1951-06-29)1 июля 1951 (1951-07-01) — 4 апреля 1956 (1956-04-04) Страна  РСФСР РСФСР СССР Подчинение Министерство обор...

 

Sudáfrica está dividida en nueve provincias. Tras las elecciones generales en Sudáfrica de abril de 1994, los homelands, conocidos como bantustanes, fueron reintegrados en la República y cuatro de las existentes provincias fueron convertidas en nueve. En diciembre de 2005, la 12.ª enmienda de la constitución varía las fronteras de las provincias. Provincias actuales Mapa de las provincias de Sudáfrica Noroeste Cabo Septentrional Gauteng Limpopo Mpumalanga Estado Libre KwaZulu-Natal Ca...

 

Cirrus fibratus SingkatanCi fibSimbolGenusCirrus (rambut ikal)Spesiesfibratus (fibrous)KetinggianDi atas 6.000 m (Di atas 20.000 ft)Bentukserabut, benang[1]Awan hujan?Tidaklbs Cirrus fibratus adalah sejenis awan cirrus. Nama cirrus fibratus berasal dari bahasa Latin, yang berarti berserabut.[2] Awan ini mirip dengan cirrus uncinus, yang biasa dikenal dengan istilah ekor kuda; namun, awan fibratus tidak memiliki jambul atau kait pada ujungnya.[3] Filamen-filamen biasany...

This page lists the armoury (emblazons=graphics and blazons=heraldic descriptions; or coats of arms) of the communes from Q-Z in Oise (department 60) Other pages: Armorial of the Communes of Oise (A–C) Armorial of the Communes of Oise (D–H) Armorial of the Communes of Oise (I–P) Armorial of the Communes of Oise (Q–Z) Q There are currently no Communes in Oise with coat of arms that starts with Q: Quesmy, Le Quesnel-Aubry, Quincampoix-Fleuzy, Quinquempoix R Image Name of Commune French ...

 

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (نوفمبر 2019) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها...

 

Spielberg in 2017 The following is a list of unproduced Steven Spielberg projects in roughly chronological order. During his long career, American film director Steven Spielberg has worked on a number of projects which never progressed beyond the pre-production stage under his direction. Some of these projects fell in development hell or were officially canceled, some were turned over to other production teams, and still others never made it past the speculative stage. Unrealized projects Flu...

Balai kota Naperville Naperville merupakan sebuah kota di Amerika Serikat. Kota ini letaknya di bagian utara. Tepatnya di negara bagian Illinois. Pada tahun 2010, kota ini memiliki jumlah penduduk sebesar 141.853 jiwa dan memiliki luas wilayah 92 km². Kota ini memiliki angka kepadatan penduduk sebesar 1.554 jiwa/km². Pranala luar Situs resmi Artikel bertopik geografi ini adalah sebuah rintisan. Anda dapat membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.lbs

 

Railway Station in Maharashtra, India AmalnerIndian Railways stationGeneral informationLocationAmalner, MaharashtraIndiaCoordinates21°02′58″N 75°03′28″E / 21.04954915°N 75.05778372°E / 21.04954915; 75.05778372Elevation186 metres (610 ft)Owned byIndian RailwaysOperated byWestern RailwayLine(s)Udhna–Jalgaon linePlatforms2Tracks5ConstructionParkingYesBicycle facilitiesYesOther informationStatusActiveStation codeAN Zone(s) Western Railway Division(s) Mum...

 

Proposed commuter rail station in Ontario GrimsbyGeneral informationLocationCasablanca Boulevard,Grimsby, OntarioCanadaCoordinates43°12′15″N 79°35′48″W / 43.20417°N 79.59667°W / 43.20417; -79.59667Owned byMetrolinxConstructionParkingYesAccessibleYesOther informationFare zone81HistoryOpeningTBDServices Preceding station GO Transit Following station Confederationtowards Union Station Lakeshore WestOpening TBD St. Catharinestowards Niagara Falls Grimsby GO Sta...

The Burglar's DilemmaKartu lobiSutradara D. W. Griffith ProduserDitulis oleh Lionel Barrymore PemeranLionel BarrymoreSinematograferG. W. BitzerDistributorGeneral Film CompanyTanggal rilis 16 Desember 1912 (1912-12-16) Durasi15 menitNegara Amerika Serikat BahasaFilm bisu dengan antar judul Inggris The Burglar's Dilemma adalah sebuah film drama Amerika Serikat tahun 1912 garapan D. W. Griffith. Sebuah cetakan dari film tersebut masih ada.[1] Pemeran Lionel Barrymore Henry B. Waltha...

 

Light machine gun FN Minimi FN Minimi light machine gunTypeLight machine gunSquad automatic weaponPlace of originBelgiumService historyIn service1980–presentUsed bySee UsersWars United States invasion of Panama Tuareg rebellion (1990–1995) Gulf War[1] Burundian Civil War Kosovo War War in Afghanistan[2] Moro conflict[3] Iraq War[4] Mexican Drug War[3] Communist rebellion in the Philippines[5] Militias-Comando Vermelho con...

 

Worcester Public Schools Worcester Public SchoolsDurkin Administration BuildingLocation20 Irving Street,Worcester, MA 01609 United StatesDistrict informationTypePublicOpen enrollment[1]GradesK-12thSuperintendentRachel Monárrez[2]Schools45Budget$401,987,529 total$14,126 per pupil(2019)[3]Students and staffStudents28,618 (2017–18)[4]Student–teacher ratio14 to 1[3]Other informationAverageSAT scores478 verbal481 math959 total (2017–2018)[5]We...

Miracle Mile ShopsTanggal dibuka2000PengembangTrizec PropertiesPemilikBoulevard Invest LLCJumlah toko dan jasa140+Total luas pertokoan475,000 kaki persegiJumlah lantai1Parkirdibagi dengan kasino/hotelSitus webMiracle Mile Shops Miracle Mile Shops[1] adalah sebuah mal perbelanjaan tertutup sepanjang 1.5 mil dan seluas 475.000 kaki persegi (44.129 m²) di Las Vegas Strip di Paradise, Nevada adalah rumah bagi lebih dari 140 toko dan 15 restoran. Sama dengan distrik pertokoan di seluruh A...

 

This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Racetrack Television Network – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2009) (Learn how and when to remove this template message) Racetrack Television Network (RTN) is a multi-channel television network dedicated to providing live simulcasting of Thoroughbred, harness, American Quarter Horse, an...

 

Neustadt am Kulm Lambang kebesaranLetak Neustadt am Kulm NegaraJermanNegara bagianBayernWilayahOberpfalzKreisNeustadt a.d.WaldnaabMunicipal assoc.Eschenbach in der Oberpfalz Subdivisions9 bydelePemerintahan • MayorWolfgang Haberberger (Ind.)Luas • Total20,30 km2 (780 sq mi)Ketinggian517 m (1,696 ft)Populasi (2013-12-31)[1] • Total1.170 • Kepadatan0,58/km2 (1,5/sq mi)Zona waktuWET/WMPET (UTC+1/+2)Kode po...

American entrepreneur (born 1953) This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Robert G. Card – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2021) (Learn how and when to remove this tem...

 

List of Order of the Arrow national events  Scouting portal National Order of the Arrow Conference The National Order of the Arrow Conference (NOAC) is a multi-day event which usually takes place on a university campus east of the Mississippi River, bringing together thousands of delegates from Order of the Arrow lodges around the nation for training and activities. NOACs are held every two years, with exceptions made to align the event with significant anniversaries. In particular, the ...

 

Matius 18Lukisan Yesus dan anak-anak kecil karya Carl Heinrich Bloch, berdasarkan Injil Matius 8:1-6.KitabInjil MatiusKategoriInjilBagian Alkitab KristenPerjanjian BaruUrutan dalamKitab Kristen1← pasal 17 pasal 19 → Matius 18 (disingkat Mat 18) adalah pasal kedelapan belas Injil Matius pada Perjanjian Baru dalam Alkitab Kristen, yang disusun menurut catatan dan kesaksian Matius, salah seorang dari Keduabelas Rasul Yesus Kristus.[1][2][3][4] Teks Nas...

American college football season 2010 Missouri Tigers footballBig 12 North Division co-championInsight Bowl, L 24–27 vs. IowaConferenceBig 12 ConferenceDivisionNorth DivisionRankingCoachesNo. 18APNo. 18Record10–3 (6–2 Big 12)Head coachGary Pinkel (10th season)Offensive coordinatorDavid Yost (2nd season)Offensive schemeSpreadDefensive coordinatorDave Steckel (2nd season)Base defense4–3Home stadiumFaurot Field(Capacity: 71,004)Seasons← ...

 

Piano competition (2021) AwardThe Eighteenth International Fryderyk Chopin Piano CompetitionOfficial posterDate12–23 July 2021 (2021-07-12 – 2021-07-23) (preliminary round)2–23 October 2021 (2021-10-02 – 2021-10-23) (main stage)VenueNational Philharmonic, WarsawHosted byFryderyk Chopin InstituteWinner Bruce LiuWebsitechopin2020.pl/en/ ← 17th · Chopin Competition The XVIII International Chopin Piano Competition (Polish: XVIII Mi...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!