درشت‌مولکول

ساختار پروتیین

درُشت‌مُلِکول[۱] یا ماکروملکول (به انگلیسی: Macromolecule) در دانش شیمی به‌طور کلّی به مولکولهایی گفته می‌شود که از نظر تعداد اتمهای تشکیل‌دهنده، جرم مولکولی (و جرم مولکولی نسبی) و وزن مولکولی دارای مقادیر بالایی باشند. در مقابل، دیگر مولکول‌ها را با نام ریزمولکول می‌شناسند، هر چند این اصطلاح چندان کاربرد ندارد.

در تعاریف هیچ مقدار مشخّص و همگانی برای سه ویژگی بالا تعیین نشده‌است و به کار بردن واژهٔ درشت‌مولکول درباره یک مولکول خاص بیشتر به صورت عرفی و قراردادی است؛ به این معنی که ممکن است مولکول خاصّی را درشت‌مولکول بدانند در حالی که مولکول دیگری را (از خانواده‌ای متفاوت) علی‌رغم بزرگ‌تر یا سنگین‌تر بودنش درشت‌مولکول به حساب نیاورند. با وجود این برای برخی از خانواده‌های مواد شیمیایی مرزهایی قراردادی به منظور جداسازی ریزمولکول‌ها و درشت‌مولکول‌ها تعیین شده‌است، برای نمونه اگر شمار اسید امینه‌هایی که به یکدیگر پیوند می‌خورند کم باشد به آن الیگو پپتید (به انگلیسی oligopeptide ) می‌گویند و اگر شمار اسید امینه‌هایی که به یکدیگر پیوندمی‌خورند زیاد باشد به آن پلی پپتید می‌گویند. اگر وزن مولکولی یک زنجیره پپتیدی کمتر از ۱۰۰۰۰ باشد به آن پلی پپتید می‌گویند و اگر بیش‌تر از این باشد به آن پروتئین می‌گویند. (با این وجود پلی‌پپتید و پروتئین در موارد زیادی به جای هم به کار می‌روند)[۲]

ساختار

به‌طور کلّی دو ویژگی را برای درشت‌مولکول‌ها می‌توان برشمرد. نخست جرم (مولکولی یا مولکولی نسبی) و وزن آن‌هاست که عموماً بدون ذکر میزان معیّنی، باید زیاد باشد.[۳] دومین ویژگی تعداد اتم‌های تشکیل دهندهٔ آن‌هاست که می‌بایست به‌طور قابل توجّهی بالا باشد. تعداد بالای اتم‌ها در درشت‌مولکول‌ها به دو صورت فراهم می‌گردد:[۴]

  1. در گروهی از درشت‌مولکول‌ها که با عنوان چندزیرواحدی، بسپار یا پلیمر[۵]* شناخته می‌شوند، ابتدا تعداد کمی از اتم‌ها با پیوند با یکدیگر، ریزمولکولی را ایجاد می‌کنند که هویتی مخصوص به خود دارد. در گام بعدی این ریزمولکول به عنوان زیرواحد، تک‌واحد یا تک‌پار[۶]* تشکیل‌دهندهٔ درشت‌مولکول، به دیگر ریزمولکول‌هایی از خانوادهٔ خودش اتصال یافته و مولکولی به مراتب بزگ‌تر از هرکدام از زیرواحدها را به وجود می‌آورد که همان درشت‌مولکول است. زیرواحدهای یک درشت‌مولکول از این دست (که از یک خانواده‌اند) می‌توانند از لحاظ شیمیایی یکسان باشند یا این‌که تنها دارای شباهت (اساسی) باشند. از این دسته می‌توان به پروتئین‌ها و دی‌ان‌ای اشاره کرد که به ترتیب زیر واحدهای آنها عبارت‌اند از انواع اسیدهای آمینه و دی‌اکسی ریبونو نوکلئوتیدها.
  2. گروه دیگر درشت‌مولکول‌ها آن‌هایی هستند که نمی‌توان در آنها بخش‌هایی را به عنوان تکپار یافت که با تکرارشان درشت‌مولکول را به وجود آورده باشند. ساختار مولکولی این دسته از ترکیبات دارای بخش‌هایی است که هر یک خارج از مولکول مورد نظر، یک ریزمولکول به حساب می‌آیند و دارای هویت مجزّایی هستند امّا برای ایجاد درشت‌مولکول با ریزمولکول‌هایی پیوند دارند که هریک متعلّق به خانواده‌ای متفاوت از ترکیبات شیمیایی است. از این گروه می‌توان لیپیدها را نام برد.

انواع زیستی

درشت‌مولکول زیستی[۷]* درشت‌مولکولی است که توسّط زیاگان ساخته می‌شود. این مواد جزئی از زیست‌مولکول‌ها هستند. درشت مولکول‌های زیستی مانند تمام مولکول‌های زیستی دیگر همگی ترکیباتی آلی هستند.

دست‌کم سه خانواده از زیست‌مولکول‌ها، درشت‌مولکول زیستی محسوب می‌شوند که عبارت‌اند از پروتئین‌ها، اسیدهای نوکلئیک و پلی‌ساکاریدها. برخی از منابع لیپیدها را نیز در زمرهٔ درشت‌مولکول‌ها می‌دانند.

انواع غیرزیستی

هر درشت‌مولکولی که جزء انواع گفته شده نباشد، غیرزیستی به حساب می‌آید. این مواد ترکیبات آلی هستند که برای انواع کاربردها (صنعتی، درمانی، پژوهشی و …) در کارخانجات یا آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شوند، مانند بسپارهای آلکن‌ها: پلی‌اتیلن.

به‌طور کلّی ساخت درشت‌مولکول غیرزیستی از لحاظ شیمیایی بسیار ساده‌تر از ساخت درشت‌مولکول زیستی در آزمایشگاه است.

منابع

  1. ↑ Macromolecule واژگان زیست‌شناسی-رضا فرزان پی، مرکز نشر دانشگاهی1387 همچنین فرهنگ اصطلاحات علمی، پرویز شهریاری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، انتشارات فرانکلین1349 و نیز واژه‌نامه زیست‌شناسی ج.1، حسن ابراهیم‌زاده و دیگران، تهران، علوی1371
  2. ↑ در کتاب مبانی زیست‌شناسی سلولی آلبرت 2010، برگردان جواد محمدنژاد و دیگران، اندیشه رفیع 1389، در قسمت واژه‌نامه، ماکرومولکول این گونه تعریف شده‌است: مولکولی مانند اسید نوکلییک، پروتیین یا پلی ساکارید با وزن مولکولی بیش از چند هزار دالتون را گویند.
  3. ↑ نگاه کنید به پانوشت 2
  4. ↑ در کتاب فرهنگ صنعت لاستیک، شرکت مهندسی و تحقیقات صنایع لاستیک، نشر سحر 1371، درشت مولکول به دو نوع تقسیم شده‌است: نوع اول واحدهای یگانه‌ای هستند مانند پروتیین‌ها که نمی‌توان آنها را به مولکولهای کوچکتر شکست بی آنکه خواصشان از دست برود، و نوع دوم پلیمرها یا بسپارها که واحدهای تکرار شونده دارند.
  5. ↑ polymer
  6. ↑ Monomoer
  7. ↑ Biomacromolecule
  • واژگان زیست‌شناسی-رضا فرزان پی، مرکز نشر دانشگاهی۱۳۸۷
  • مبانی زیست‌شناسی سلولی آلبرت ۲۰۱۰، برگردان جواد محمدنژاد و دیگران، اندیشه رفیع ۱۳۸۹
  • فرهنگ صنعت لاستیک، شرکت مهندسی و تحقیقات صنایع لاستیک، نشر سحر ۱۳۷۱

Read other articles:

Carlos Carmona

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Carlos Carmona – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Carlos Carmona Informasi pribadiNama lengkap Carlos Emilio Carmona TelloTanggal lahir 21 Februari 1987 (umur 36)Tempat lahir Coquim...

 

سوزان كهرمانر

سوزان كهرمانر (بالتركية: Suzan Kahramaner)‏    معلومات شخصية الميلاد 21 مايو 1913  إسطنبول،  وأسكدار  الوفاة 22 فبراير 2006 (92 سنة)   إسطنبول  مواطنة تركيا  الحياة العملية المدرسة الأم جامعة إسطنبولمدرسة ليسي نوتري ديم دي سيون الفرنسية  [لغات أخرى]‏  شهادة جا...

 

Argentina en los Juegos Panamericanos de 2019

Argentina en los Juegos Panamericanos Bandera de ArgentinaCódigo COI ARGCON Comité Olímpico ArgentinoJuegos PanamericanosDeportistas 539[1]​ en 41 deportesAbanderado Javier Conte (ceremonia de apertura)Delfina Pignatiello (ceremonia de clausura)[2]​MedallasPuesto: 5° Oro33 Plata34 Bronce34 Total101 Historial de participacionesCronología 2015 2019 2023 [editar datos en Wikidata] Artículo principal: Argentina en los Juegos Panamericanos La participación de...

Ms. Foundation for Women

Non-profit organisation in the U.S. Ms. Foundation for WomenFormation1972FounderGloria Steinem, Patricia Carbine, Letty Cottin Pogrebin and Marlo ThomasTypeNon-profit organizationHeadquartersBrooklyn, New YorkWebsitehttp://forwomen.org/The Ms. Foundation for Women is a non-profit organization for women in the United States, which had a deep commitment to diversity[1] and was founded in 1972 by Gloria Steinem, Patricia Carbine, Letty Cottin Pogrebin and Marlo Thomas. The organization w...

 

طواف إيطاليا 1994

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) طواف إيطاليا 1994 التاريخ 22 مايو - 12 يونيو عدد المراحل 22, عدد الرياضيين 153 (نقطة البداية)،  و99 (نقطة النهاية...

 

طقس فضائي

هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. رصد ديسكفريللشفق القطبي، مايو 1991 الطقس الفضائي هو فرع من فيزياء الفضاء وعلم الملاحة الجوية المرتبط بالظروف الزمنية المتغيرة داخل النظام الشمسي، بما في ذلك الرياح الشمسية، مض

Sujiko

Logic puzzle Sujiko is a logic-based, combinatorial number-placement puzzle created by Jai Gomer of Kobayaashi Studios.[1] A completed Sujiko puzzle. The puzzle takes place on a 3x3 grid with four circled number clues at the centre of each quadrant which indicate the sum of the four numbers in that quadrant. The numbers 1-9 must be placed in the grid, in accordance with the circled clues, to complete the puzzle. Sujiko is featured in UK newspapers including The Times, The Telegraph, a...

 

Jagadish Shettar

Jagadish ShettarJagadish Shettar pada 2006'Ketua Menteri Karnataka ke-21Masa jabatan12 Juli 2012 – 8 Mei 2013GubernurHansraj BhardwajPendahuluD. V. Sadananda GowdaPenggantiSiddaramaiahDaerah pemilihanHubli-Dharwad central Informasi pribadiLahirJagadish Shivappa Shettar17 Desember 1955 (umur 67)Kerura, distrik Bagalkot, KarnatakaPartai politikPartai Bharatiya JanataSuami/istriShilpa ShettarAnak2 putraSitus webJagdish ShettarPer tanggal 8 Mei, 2013Sunting kotak info •...

 

2009 Sports Car Challenge of St. Petersburg

St. Petersburg Street Circuit The 2009 Acura Sports Car Challenge of St. Petersburg was the second round of the 2009 American Le Mans Series season. It took place at the Streets of St. Petersburg, Florida on April 4, 2009. The Acura ARX-02a earned its first overall victory under the Patrón Highcroft Racing team after early leader de Ferran Motorsports suffered mechanical issues. Acura also won the LMP2 category with Lowe's Fernández Racing, while GT2 was won by the Porsche of Flying Lizard ...

Thanjavur Junction railway station

Railway station in Tamil Nadu, India Thanjavur JunctionTanjore Junction Indian Railways stationEntrance of railway stationGeneral informationLocationGandhiji Road, Thanjavur-1, Tamil NaduIndiaCoordinates10°46′41″N 79°08′17″E / 10.7781°N 79.1381°E / 10.7781; 79.1381Elevation60 metres (200 ft)Owned byIndian RailwaysOperated bySouthern Railway zoneLine(s)Chennai Egmore–Thanjavur main lineTiruchirappalli–Nagapattinam linePlatforms5Tracks7ConstructionSt...

 

Poibos Part 1

1983 video gamePoibos Part 1Developer(s)ZAT-SOFTPublisher(s)Daimyo microcomputer academyPlatform(s)NEC PC-6001, NEC PC-8001, NEC PC-8801, NEC PC-9801, FM-7, Sharp MZ, Sharp X1ReleaseJP: November 9, 1983[1]Genre(s)Role-playing gameMode(s)Single-player Poibos Part 1: Dasshutsu (ポイボスＰａｒｔ１ 脱出, lit. Poibos Part 1: Escape) is a sci-fi role-playing video game released by ZAT-SOFT for various computer platforms in Japan in 1983. It was originally developed on the premise...

 

Western Cape Anti-Eviction Campaign

Movement in Cape Town, South Africa Official logo of the Western Cape Anti-Eviction Campaign The Western Cape Anti-Eviction Campaign was a non-racial[1] popular movement[2] made up of poor and oppressed communities in Cape Town, South Africa.[3][4] It was formed in November 2000[5] with the aim of fighting evictions, water cut-offs and poor health services, obtaining free electricity, securing decent housing, and opposing police brutality.[6] ...

Islet

Very small island Not to be confused with Eyelet. For the music band, see Islet (band). For human anatomy, see Pancreatic islets. Bàngchuí Island in Dalian, Liaoning, China, is a typical rock islet Mōkōlea Rock in Kailua Bay, O‘ahu, Hawai‘i, 2.2 kilometres (1.4 mi) off North Beach, Marine Corps Base Hawaii An islet is a very small, often unnamed island. Most definitions are not precise, but some suggest that an islet has little or no vegetation and cannot support human habitation...

 

Alice Matějková

Alice Matějková Nazionalità  Cecoslovacchia Rep. Ceca Spagna Altezza 182 cm Peso 75 kg Atletica leggera Specialità Lancio del disco Società CA Valencia Terra i Mar Record Disco 62,66 m Peso 16,66 m Peso 14,59 m (indoor) Carriera Nazionale 1986-1992 Cecoslovacchia1993-1999 Rep. Ceca   Modifica dati su Wikidata · Manuale Alice Matějková Honová (Hořovice, 11 gennaio 1969) è un'ex discobola ceca naturalizzata spagnola. Indice 1 Biografia 2 Progressione 3 P...

 

Discografia de Francisco Alves

Discografia de Francisco Alves Discografia de Francisco AlvesAnúncio da Odeon em 1930. 78 rotações 533 Esta lista reúne a discografia do cantor brasileiro Francisco Alves, considerado na sua época o Rei da Voz. A extensa produção de Alves teve pelo comerciante de discos e colecionador paulistano Walter Teixeira Alves a reunião de toda ela, muitas consideradas raridades; por instância de Roberto Gambardelli, também colecionador, em 1988 ele publicou a obra Discografia de Francisco Al...

Герман Фохтінг

Герман Фохтінгнім. Hermann Vöchting Народився 8 лютого 1847(1847-02-08)Бломберг, Ліппе, Детмольд, Північний Рейн-Вестфалія, НімеччинаПомер 24 листопада 1917(1917-11-24) (70 років)Тюбінген, НімеччинаКраїна  НімеччинаДіяльність ботанік, викладач університетуГалузь ботанікаЗаклад Тюбінгенс...

 

RTBF

Belgium's French-language public broadcaster RTBF may also refer to the right to be forgotten. Radio-télévision belge de la Communauté françaiseTypeBroadcast radio, television and onlineCountryBelgium (Wallonia and Brussels)HeadquartersReyers Tower [fr], Schaerbeek, Brussels-Capital RegionOwnerFrench Community of BelgiumLaunch date 1930; 93 years ago (1930) (radio) 1953; 70 years ago (1953) (television) Former names INR (1930–60) RTB (196...

 

Marne (département)

Pour les articles homonymes, voir Marne. Marne Administration Pays France Région Grand Est Création du département 4 mars 1790 Chef-lieu(Préfecture) Châlons-en-Champagne Sous-préfectures ÉpernayReimsVitry-le-François Président duconseil départemental Jean-Marc Roze Préfet Henri Prevost[1] Code Insee 51 Code ISO 3166-2 FR-51 Code Eurostat NUTS-3 FR213 Démographie Gentilé Marnais Population 566 659 hab. (2020) Densité 69 hab./km2 Géographie Coordonnées 49° 0...

Bere Island

Island in County Cork, Ireland Bere / BearNative name: An tOileán MórOiléan BéarraA map of Bere Island within IrelandBere / BearThe location of Bere Island in IrelandGeographyLocationBantry BayCoordinates51°38′N 9°53′W / 51.633°N 9.883°W / 51.633; -9.883Area17.68 km2 (6.83 sq mi)Length10.1 km (6.28 mi)Width2.9 km (1.8 mi)Highest elevation270 m (890 ft)Highest pointKnockanalligAdministrationIrelandCounty...

 

Air Mata (album Grace Simon)

Untuk kegunaan lain, lihat Air Mata (disambiguasi). Air MataAlbum studio karya Grace SimonDirilis1981GenrePopLabelMusica StudiosKronologi Grace Simon Aku Tak Percaya Lagi (1981)Aku Tak Percaya Lagi1981 Air Mata (1981) Dia (1982)Dia1982 Air Mata merupakan album musik karya Grace Simon. Dirilis pada tahun 1981. Lagu utamanya di album ini ialah Kursi Pengantin. Daftar lagu Air Mata Generasi Kursi Pengantin Senja Temaram Lembayung Senja Hanya Seminggu Dua Dalam Satu Kedamaian Mimpi Indah Sena...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!