خاندان اودا (به ژاپنی: 織田氏 Oda-shi) یک خاندان از دایمیوهای (امیران محلی) ژاپنی بود که در اواسط قرن شانزدهم به نیروی سیاسی مهمی در جهت اتحاد ژاپن تبدیل شد. زادگاه اصلی این خاندان در ولایت اچیزن (امروزه استان فوکوئی، بخش نیو، شهر فوکوئی) و معبد تسوروگی (نام دیگر اودا میوجین) بوده‌است. نسب این خاندان به خاندان فوجیوارا و پس از آن خاندان تایرا نسبت داده شده‌است. خاندان اودا در ولایت اچیزن به عنوان شوگودای (معاون فرماندار) در خدمت خاندان شیبا بوده‌است. سپس خاندان اودا به ولایت اُواری مهاجرت کرده و از دوره موروماچی عهده‌دار شوگودای ولایت اُواری شده و به مرور زمان به چندین شاخه تقسیم شده‌است. در دوره سنگوکو، اودا نوبوناگا از «شاخه دانجو نو جو» این خاندان شروع به گسترش قلمروی خود می‌کند اما درست کمی از تسلط بر تمامی خاک ژاپن در حادثه معبد هوننو به همراه پسر ارشدش اودا نوبوتادا جان خود را از دست می‌دهد. پس از مرگ او و پس از درگیری برای جانشینی اش سرانجام تویوتومی هیده‌یوشی به عنوان جانشین او و به نیابت نوه خرد سالِ نوبوناگا اودا هیده‌نوبو (پسر ارشد اودا نوبوتادا) در رأس قدرت قرار می‌گیرد. اما هیده‌یوشی حتی بعد از رسیدن اودا هیده‌نوبو به سن بلوغ نیز قدرت را به او بازپس نمی‌دهد. قلعه گیفو متعلق به خاندان اودا مصادره شده و اودا هیده‌نوبو به اراضی جدیدی که از طرف هیده‌یوشی به او داده شده در ولایت مینو منتقل می‌شود. در نبرد سکیگاهارا اودا هیده‌نوبو در سپاه غربی با توکوگاوا ایه‌یاسو وارد جنگ می‌شود و پس از شکست زمین‌هایش توسط وی مصادره شده و خود او نیز ۵ سال بعد به مرگ طبیعی می‌میرد. با درگذشت او شاخه اصلی خاندان اودا که به‌طور سنتی از طریق پسران ارشد حفظ می‌شود از بین می‌رود اما این خاندان از طریق نسل پسر دوم نوبوناگا بنام اودا نوبوکاتسو به حیات خود ادامه داده و در دوره ادو مناسبت سیاسی زیادی را به دست می‌آورد. این خاندان هنوز نیز در ژاپن ادامه دارد.
خاستگاه
انتساب به خاندان تایرا
در دوره ادو در کتابی که شجره‌نامه‌های سامورایی‌ها به صورت یک مجموعه جمع‌آوری شده، بنام کانسی چُو شوشُوکافو (۱۷۸۹–۱۸۰۱ زمان تدوین کتاب)، انتساب خاندان اودا از طریق تایرا نو چیکازانه به خاندان تایرا به چشم می‌خورد اما تحقیقات تاریخی صحت انتساب خاندان اودا به خاندان تایرا را رد می‌کند.
انتساب به خاندان فوجیوارا
اودا نوبوناگا نیز خود را منتسب به خاندان فوجیوارا می‌دانسته و در سال ۱۵۴۹ در معبد آتسوتا خود را «فوجیوارا نوبوناگا» خوانده است. بر اساس فرضیه‌ها اجداد خاندان اودا از طریق فوجیوارا نو توشی‌هیتو از خاندان فوجیوارا منشعب شده‌اند.
در سال ۱۳۳۳ و آغاز تجدید حیات کن‌مو، چهارمین رهبر خاندان شیبا بنام شیبا تاکاتسونه به عنوان فرماندار ولایت اچیزن منصوب شد و از آن پس این مقام در خاندان شیبا به صورت موروثی باقی ماند. خاندان اودا نیز به عنوان یکی از همکاران فرماندار درآمد. در سال ۱۴۰۰ فرمانداری ولایت اُواری نیز به خاندان شیبا واگذار شد همچنین در سال ۱۴۰۵ فرمانداری ولایت توتومی نیز به وظایف قبلی خاندان شیبا اضافه شد. در همین دوران بود که خاندان شیبا، خاندان اودا را به عنوان شوگودای (معاون فرماندار) در ولایت اُواری برگزید و خاندان اودا از ولایت اچیزن به ولایت اُواری مهاجرت کردند. اولین معاون فرماندار ولایت اُواری از خاندان اودا اودا نوری‌نوبو (احتمالاً شخصی یکسان با اودا جوشو) (織田常松/織田教信/織田常昌) نام داشت.
دو شاخه شدن خاندان پس از شورش اونین
در سال ۱۴۵۹ فرماندار ولایت اُواری بنام شیبا یوشی‌توشی با معاون خود کای جوشچی در طی نبرد چوروکو درگیر شد. این نبرد موجب خشم آشیکاگا یوشی‌ماسا (۱۴۳۵–۱۴۹۰) هشتمین شوگون در شوگون‌سالاری آشیکاگا شد و او را از منصب خود برکنار کرد و به‌جای او پسر شیبا یوشی‌توشی بنام شیبا یوشی‌هیرو به مدت دو سال تا سال ۱۴۶۱ جانشین پدرش شد. در این سال شوگون او را نیز برکنار کرد و شیبا یوشی‌کادو را به عنوان فرماندار اُواری، اچیزن و توتومی منصوب کرد. وی در اصل به خاندان شیبا که به‌طور ارثی فرماندار ولایت اُواری بودند، تعلق نداشته بلکه منتسب به یک شاخه از خاندان آشیکاگا بنام خاندان شیبوکاوا بود. در درگیری که پس از آن در سال ۱۴۶۸ و در طی شورش اونین رخ داد شیبا یوشی‌کادو به سپاه غربی ملحق شد و دهمین رهبر خاندان شیبا، و فرماندار اُواری شیبا یوشی‌توشی، به سپاه شرقی پیوست.
در سال ۱۴۷۵ شیبا یوشی‌کادو از کیوتو به ولایت اُواری آمد و در آن زمان در محل اقامت فرماندار در قلعه اوریزو ساکن شد از همین زمان به عنوان شوگودای یا معاون فرماندار مشغول به کار شد. در سال ۱۴۷۶ قلعه اوریزو به علت درگیری‌های بین خاندان اودا سوخت و از بین رفت.
در سال ۱۴۷۸ به فرمان شوگون‌سالاری آشیکاگااودا توشی‌هیرو از مقام معاونی فرماندار اخراج شد و اودا توشی‌سادا که تا به حال زیردست شوگودای بود، به‌جای او به این مقام منصوب شد. توشی‌هیرو به همراه ارباب خود یوشی‌کادو این فرمان را نپذیرفتند. در این زمان قلعه کیوسو که مقر فرمانداری جدید شده بود و نزدیک به پایین ولایت اُواری قرار داشت، مورد حمله قرار گرفت و اودا توشی‌سادا توانست قلعه را تصرف کند اما دو ماه بعد توشی‌هیرو دوباره توانست قلعه را بازپس بگیرد. سرانجام مداخله شوگون‌سالاری آشیکاگا توسط دو طرف درگیری نادیده گرفته شد و آن‌ها ولایت اُواری را به دو قسمت بالایی و پایینی که هر کدام دارای چهار بخش بود، تقسیم کرده و توشی‌سادا به عنوان معاون فرماندار چهار بخش پایینی درآمد.
در سال ۱۴۷۹ توشی‌هیرو قلعه ایواکورا را در نزدیک ولایت مینو بنا کرد و محل اقامت خود قرار داد و قلعه کیوسو به عنوان محل اقامت شوگودای جدید چهار بخش پایینی ولایت اُواری، یعنی توشی‌سادا درآمد.
خاندان ایواکورا اودا (ایسه نو کامی)، به نسلی گفته می‌شود که از اودا نوری‌نوبو منشأ گرفته‌اند و بعدها شوگودای یا معاون فرماندار چهار بخش بالایی ولایت اُواری شدند.
سه بوگیوی کیوسو یا کیوسو سان بوگیو به سه خاندان در دوره سنگوکو گفته می‌شود که به خاندان کیوسواودا (اودا یاماتو نو کامی) که مقام شوگودای (معاون فرمانداری) ولایت اُواری را داشت، خدمت می‌کردند. این سه خاندان عبارت بودند از:
«اینابا نو کامی» (因幡守家): اودا نوبوتومو در زمان قدرت‌گیری نوبوناگا عضوی از این شعبه از خاندان اودا بود بنا برفرضیه‌ها وی یا فرزند اودا تاتسوکاتسو رهبر «خاندان کیوسواودا» (清洲織田氏（織田大和守家）) یا فرزند خواندهٔ وی بود به همین جهت پس از مرگ پدر یا پدرخوانده‌اش مقام شوگودای ولایت اُواری را به دست آورد. بعدها در اثر جنگ با اودا نوبوناگا وی جان خود را از دست داد.
«توزائمون» (藤左衛門家): اودا نوبوهارو در زمان قدرت‌گیری نوبوناگا رهبر این شعبه از خاندان اودا بود و به تابعیت از نوبوناگا درآمد.
«دانجو نو جو» (خاندان شوباتا اودا) (弾正忠家): اودا نوبوناگا رهبر این شعبه از خاندان اودا بود.
دانجو نو جو (خاندان شوباتا اودا)
نام دیگر خاندان «دانجو نو جو» (弾正忠家)، خاندان «شوباتا اودا» (勝幡織田氏) است. این نام از قلعه شوباتا (محل تولد اودا نوبوناگا) اقتباس شده‌است.
