تبعیض مثبت،[۱]تخصیص سهمیه یا تبعیض جبرانی[۲] ((به انگلیسی: positive discrimination) - (به American English: Affirmative Action)) به معنی در پیش‌گرفتن سیاست و روشی برای اصلاح رویه‌های تبعیض‌آمیز در برابر اقلیت‌های نژادی، زنان، از کارافتادگان و سایر گروه‌هایی است که در طول تاریخ، از برخی یا بسیاری مزیت‌های اجتماعی بی‌بهره مانده‌اند. برای مثال، در سال ۱۹۷۰ در آمریکا، سیاهان دوازده درصد جمعیت را دارا بودند اما فقط ۲٫۲ درصد پزشکان از نژاد سیاه بودند. دانشکدهٔ پزشکیکالیفرنیا در اجرای برنامهٔ تبعیض مثبت، رویهٔ پذیرش دانشجو را تغییر داد و از هر صد پذیرش، شانزده مورد را برای سیاه‌پوستان اختصاص داد.[۳]
تبعیض مثبت به مجموعه امتیازات اجتماعی اقلیت‌ها و رنگین پوستان در ایالات متحده آمریکا اشاره دارد که با برخورداری از این امتیازات اقلیت‌ها به برابری با سفید پوستان دست پیدا نمایند. در جامعه آمریکا به دلیل سال‌ها تبعیض نژادی اقلیت‌ها از شانس برابر در دستیابی به تحصیل و شغل محروم بوده‌اند. از این رو فعالان مبارزه با تبعیض نژادی در اوایل دهه ۱۹۵۰ ایده تبعیض مثبت را مطرح کردند. این تلاش‌ها سرانجام با اعلام مشروعیت تبعیض مثبت در قانون اساسی از سوی دیوان عالی فدرال ایالات متحده آمریکا درسال ۱۹۷۳ نتیجه داد.
پانویس
↑سازوکار «تبعیض مثبت» به مثابه ابزار محرومیت زدایی با نگاهی به موقعیت زنان در ایران-ناصر فکوهی-نشریه: زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)
↑«تبعیض جبرانی، تبعیض مثبت» [مطالعات زنان] هم‌ارزِ «affirmative action, positive discrimination»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر یازدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۴۵-۳ (ذیل سرواژهٔ تبعیض جبرانی)
↑اقتباس از «آرایش، مد و بهره‌کشی از زنان» - اثر جوزف هنسن- ایولین رید و ماری آلیس واترز- ترجمه افشنگ مقصودی- نشر گل آذین - چاپ دوم ۱۳۸۶ - ص۲۸
منابع
توتراس لوتکه، «ساخته شدن آمریکا»، شهرام ترابی، (دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران، ۱۳۷۹)، چاپ اول
