استعفا

کناره‌گیری یا استعفا به درخواست داوطلبانه یا به ظاهر داوطلبانه فرد یا گروهی از افراد برای رها کردن رسمی شغل، منصب، سمت یا هر جایگاه دیگرشان گفته می‌شود.^[۱]

اما کناره‌گیری شامل اتمام یک دوره کاری یا عدم انتخاب در دوره مجدد نمی‌گردد.

نخستین کناره‌گیری ناپلئون، در کاخ فونتن‌بلو در تاریخ ۴ آوریل ۱۸۱۴ میلادی امضاء شد.

انواع کناره‌گیری

1. کناره‌گیری داوطلبانه : گونه ای از کناره‌گیری است که فرد به‌صورت داوطلبانه و بدون آنکه تحت فشار از سوی مقامات بالاتر یا افکار عمومی باشد اقدام به آن می‌نماید.
2. کناره‌گیری تحت فشار: در این نوع کناره‌گیری معمولاً شخص به‌طور فزاینده ای تحت فشار از سوی جریانی شامل افکار عمومی یا مقامات ارشدتر برای استعفا می‌باشد.
3. کناره‌گیری اجباری: تفاوت آن با کناره‌گیری تحت فشار در آن است که در این نوع استعفا، شخص نه بخاطر فشار دیگران، بلکه با دستور مستقیم مقامات ارشدتر مجبور به انجام عمل کناره‌گیری می‌گردد. در واقع می‌شود آن را نوعی برکناری محترمانه تلقی کرد.
4. کناره‌گیری فریبکارانه: در این نوع کناره‌گیری شخص با انجام کناره‌گیری ظاهری و گاهی تنها بیان آن اقدام به فریب افکار برای کاستن از فشار بر خود می‌کند معمولاً در این نوع کناره‌گیری، مقامات ارشدتر با آن مخالفت می‌کنند.

دلایل کناره‌گیری

• کمبود فرصت برای پیشرفت در شغل یا وظیفه محوله
• فراهم شدن فرصت‌های شغلی بهتر
• عدم تمایل یا توانایی برای تطبیق با فرهنگ شغلی یا محل کار
• امنیت کم شغلی
• تهدیدهای دیگران (شامل محیط کار یا خارج از محیط کار )
• درآمدهای‌های ناچیز شغلی
• کمبود امکانات برای انجام وظایف
• عدم توانایی در برآوردن انتظارات مقامات ارشدتر و فشار از جانب آنان
• عدم برآورده شدن انتظارات یا وعده های داده شده به شخص^[۲]

کناره‌گیری های مشهور در ایران

1. کناره‌گیری رضا شاه از سلطنت^[۳]
2. کناره‌گیری محمد مصدق از نخست‌وزیری^[۴]
3. کناره‌گیری مهدی بازرگان از نخست‌وزیری دولت موقت^[۵]
4. کناره‌گیری جمعی از بازیکنان تیم ملی فوتبال در دوران مربیگری پرویز دهداری^[۶]
5. کناره‌گیری پرویز دهداری از مربیگری تیم ملی^[۷]
6. کناره‌گیری سید محمد خاتمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی^[۸]
7. کناره‌گیری سید مهدی رحمتی از تیم ملی^[۹]
8. کناره‌گیری ظریف از وزارت خارجه و تکذیب آن^[۱۰]

کناره‌گیری مشهور در جهان

• کناره‌گیری ناپلئون بناپارت از امپراتوری فرانسه^[۱۱]
• رسوایی واترگیت و کناره‌گیری نیکسون^[۱۲]
• کناره‌گیری میخائیل گورباچوف از ریس جمهوری اتحاد جماهیر شوروی^[۱۳]
• کناره‌گیری فیدل کاسترو از قدرت^[۱۴]
• کناره‌گیری حسنی مبارک از ریاست جمهوری مصر^[۱۵]

جستارهای وابسته

1. روایت یک استعفا
2. استیضاح

منابع

1. «معنی استعفا | فرهنگ فارسی عمید». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۹.
2. «دلایل استعفا و انواع آن چیست؟ (+ نمونه نامه استعفا)». sarpoosh. ۲۰۲۰-۰۹-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۶.
3. fararu.com https://fararu.com/fa/news/329474/تصاویر-روزی-که-رضاشاه-استعفا-داد. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
4. «استعفای مصدق و فرمان نخست‌وزیری قوام». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
5. «۱۴ آبان ۱۳۵۸ | دولت بازرگان استعفا داد». تاریخ ایرانی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
6. «اعتراف تکان‌دهنده دربارهٔ کودتا علیه دهداری/ شماره لباس تیم ملی با عرق از بین می‌رفت!». ایسنا. ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
7. ورزشی، مهدی رستم‌پور خبرنگار و مفسر. «رمزگشایی از معمای دهه ۶۰ ورزش ایران؛ پرویز دهداری». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
8. «استعفای خاتمی از ارشاد؛ تجلیل لاریجانی از روحانی فرزانه». تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
9. www.varzesh3.com https://www.varzesh3.com/news/1406248/از-استعفای-مهدی-رحمتی-تا-اخراج-رامین-رضاییان. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
10. «استعفای ظریف». مشرق نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
11. «ناپلئون بناپارت». mp41.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
12. «1973: Nixon takes rap for Watergate scandal» (به انگلیسی). ۱۹۷۳-۰۴-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
13. «استعفای گورباچف و پایان شوروی». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
14. «فیدل کاسترو از قدرت کناره‌گیری کرد». همشهری آنلاین. ۲۰۰۸-۰۲-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
15. «شادی مردم مصر در واکنش به استعفای مبارک». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.