تاریخ‌شناسی

تاریخ‌شناسی، مفهومی در رابطه با شناخت علم تاریخ و تاریخ‌نگاران و شیوه‌های پژوهش آن‌ها و علوم مرتبط با تاریخ است. این مفهوم ــ چه در زبان فارسی و چه در دیگر زبان‌ها ــ به‌ندرت دربارهٔ علم تاریخ به‌کار گرفته و در متون دیده می‌شود؛ و همچنین برخلاف سایر علوم انسانی همچون جامعه‌شناسی یا انسان‌شناسی، از دانش و رشته تاریخ با عنوان تاریخ یاد می‌شود نه تاریخ‌شناسی.[۱]

بسیاری از اهل علم معتقدند که تعریف «تاریخ» و «تاریخ‌شناسی» امری سهل و ممتنع است. با وجود تعاریف زیادی ارائه شده، اما هیچ‌گاه تاریخ‌شناسان نتوانستند در این رابطه به اتفاق‌نظری دست یابند. این مسئله صرفاً به حوزه تعریف محدود نمی‌شود بلکه در تعیین «موضوع» و «قلمرو» ی این دانش نیز اختلافات زیادی وجود دارد. با این حال، صاحب‌نظران قدیم و جدید هریک به‌گونه‌ای به این مقوله پرداخته و درصدد ارائه تعریفی از تاریخ‌شناسی و تبیین موضوع و قلمرو آن برآمدند.[۲]

علم «تاریخ» در نظر صاحب‌نظران

از منظر قدما، تاریخ معنا واحد نداشت. سقراط علم تاریخ را در معنی «شناخت» اما ارسطو آن را در معنی «گردآوری اسناد و مدارک» به‌کار می‌برد. با این حال در این میان دیدگاه‌هایی نیز مبنی بر امتناع در «تعریف» علم تاریخ و بلا موضوع بودن آن مطرح و به تبع آن تعیین حدود و قلمروی آن نیز غیرممکن درنظر گرفته می‌شد. برای مثال می‌توان به شوپنهاور اشاره کرد که معتقد بود که اساساً تاریخ مبتنی بر طبقه‌بندی آلی است و نمی‌توان آن را مانند علوم دیگر تعریف و طبقه‌بندی موضوعی کرد. وی موضوع علم تاریخ را نیز نامتناهی می‌دانست و به همین دلیل آن را برخوردار از موضوع مشخص در نظر نمی‌گرفت.[۳]

از میان تعاریف موجود از تاریخ‌شناسی، هرچقدر از نظر زمانی از تعاریف قدما به سمت تعاریف متأخران پیش می‌رویم، بر نقش انسان و به تبع آن عقل انسانی تأکید بیشتری شده‌است. در حالی که در تعریف قدما بیشترین تأکید بر مقوله زمان بوده‌است. ابوریحان بیرونی معتقد بود که تاریخ، «وقتی باشد اندر زمانه سخت مشهور که اندرو چیزی بوده‌است». همچنین کافیجی نیز معتقد است که «تاریخ مدت زمان معینی است بین حدوث امری آشکار و اوقات حوادث دیگر».[۴]

آن چیزی که در تعاریف قدما بر آن تأکید می‌شد، تأکید بر یک «زمان نسبی» در مقابل «زمان مطلق» بود. در حالی که در تعاریف متأخران ــ بعد از عصر رنسانس ــ علم تاریخ یعنی «اندیشه مورخ» و تاریخ یعنی «تاریخ معاصر» ــ همانطوری که کالینگوود و بندتو کروچه بیان می‌داشتند. از نظر کالینگوود، انسان در تاریخ، «پژواک صدای خود را می‌شنود». و این دسته نقش مورخ را در علم تاریخ بسیار برجسته دیده و به‌نوعی وی را خالق تاریخ معرفی می‌کنند. البته در این میان نظریه‌پردازانی همچون دیلتای نیز هستند درصدد بودند تا حکم حد واسط را بیم زمان‌گرا و عقل‌گراها داشته باشند. بدین معنا که هم بر پدیده زمان و هم بر پدیده عقل در تعریف علم تاریخ یا تاریخ‌شناسی تأکید می‌کنند. با این حال، هرچه از دوره مدرن به طرف زمان حال جلو می‌رویم، نقش مورخ در علم تاریخ برجسته‌تر می‌شود. تا آنجا که در مباحث اندیشمندان پست‌مدرن، تاریخ همچون زمان، چیزی فراتر از ادراکات مورخان نیست.[۵]

پانویس

منابع

  • حضرتی، حسن (۱۳۹۷). روش پژوهش در تاریخ‌شناسی. قم: لوگوس.

Read other articles:

У Вікіпедії є статті про інші географічні об’єкти з назвою Гейті. Місто Гейтіангл. Hayti Координати 44°39′27″ пн. ш. 97°12′16″ зх. д. / 44.65750000002777398° пн. ш. 97.20444444447177545° зх. д. / 44.65750000002777398; -97.20444444447177545Координати: 44°39′27″ пн. ш. 97°12′16″ зх. д....

 

Township in Ontario, CanadaJocelynTownship (single-tier)Township of JocelynMunicipal buildingJocelynCoordinates: 46°11′N 83°58′W / 46.183°N 83.967°W / 46.183; -83.967CountryCanadaProvinceOntarioDistrictAlgomaGovernment • TypeTownship • ReeveMark Henderson • Governing BodyJocelyn Township Council • MPCarol Hughes (NDP) • MPPMichael Mantha (NDP)Area[1] • Total131.45 km2 (50.75...

 

Опис Дорога між селами Плоске та Гоголів Джерело Власна робота Час створення 28.05.2011 Автор зображення HelgaSavo Ліцензія Я, власник авторських прав на цей твір, публікую його на умовах такої ліцензії: Цей твір поширюється на умовах ліцензії Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Un...

Hinduisme di Malaysia biasanya dianut oleh kaum India Tamil (95% dari populasi mereka), atau sekitar 9% penduduk Malaysia. Sejarah Pengaruh Hindu lebih dulu sampai di Malaysia dibanding dengan agama Islam. Pengaruh Hindu/bahasa Sanskerta dapat dilihat dalam bahasa Melayu, kesusasteraan dan kesenian. Candi Lembah Bujang di Kedah adalah bukti orang Melayu di Kuala Kedah yang pernah menganut agama Hindu-Buddha. Candi Borobudur dan Candi Parambanan di Jawa, Indonesia adalah bukti penduduk Jawa pe...

 

Former high school in The Bronx, New York St. Nicholas of Tolentine High SchoolAddress2336 Andrews AvenueBronx, New York 10468United StatesCoordinates40°51′44″N 73°54′25″W / 40.8622637784035°N 73.9069058825537°W / 40.8622637784035; -73.9069058825537InformationSchool typeParochialMottoLatin: Ad Astra per Aspera[1](To the Stars Through Adversity)Religious affiliation(s)Roman CatholicPatron saint(s)St. Nicholas of TolentineEstablished1927 (1927)St...

 

Kensington Lage in Prince Edward Island Kensington (Prince Edward Island) Kensington Staat: Kanada Kanada Provinz: Prince Edward Island County: Prince County Koordinaten: 46° 26′ N, 63° 38′ W46.43775-63.6356435Koordinaten: 46° 26′ N, 63° 38′ W Höhe: 35 m Fläche: 3,01 km² Einwohner: 1619 (Stand: 2016[1]) Bevölkerungsdichte: 537,9 Einw./km² Zeitzone: Atlantic Time (UTC−4) Postleitzahl: C0B Vorwahl: +1 902 Bürgerm...

السطح قنتيس خريطة البلدية الإحداثيات 34°59′54″N 7°18′30″E / 34.9984°N 7.30829°E / 34.9984; 7.30829  [1] تقسيم إداري  البلد  الجزائر  ولاية ولاية تبسة  دائرة دائرة العقلة خصائص جغرافية  المساحة 1٬124 كم2 (434 ميل2) عدد السكان (2008[2])  المجموع 3٬689  الكثافة ا...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2019) إلمر وارد معلومات شخصية الميلاد 13 أكتوبر 1912  ويلارد  الوفاة 26 مارس 1996 (83 سنة)   أوغدن  مواطنة الولايات المتحدة  الطول 74 بوصة  الوزن 215 رطل  الح...

 

Імперські форуми 41°53′39″ пн. ш. 12°29′08″ сх. д. / 41.89444444002777601° пн. ш. 12.485555560027776778° сх. д. / 41.89444444002777601; 12.485555560027776778Координати: 41°53′39″ пн. ш. 12°29′08″ сх. д. / 41.89444444002777601° пн. ш. 12.485555560027776778° сх. д. / 41.89444444002777601; 12.48555...

December night in Molde. The Molde panorama is the renowned panoramic view of some 222 partly snow-clad peaks, seen from the town of Molde in Molde Municipality in Møre og Romsdal county, Norway. It can be observed from all over the town, but the viewpoint from the top of Varden, a 404-metre (1,325 ft) tall hill behind the city, is generally considered to offer the best view.[1] The mountains of the panorama are located about 15–40 kilometres (9.3–24.9 mi) to the south,...

 

For the Bangladeshi convicted murderer, see Ahmed Salim (murderer). Ahmed SalimAhmed Salim at the launch of the International Year of Light 2015, at UNESCO headquarters in Paris on 19 January 2015OccupationProducer Ahmed Salim is a British social entrepreneur and producer of transmedia productions including films,[1] international exhibitions,[2] live shows,[3] books[4][5] and educational and social campaigns that have engaged more than 450 million peop...

 

Country in Northern Europe This article is about the modern state. For other uses, see Latvia (disambiguation). Lettonia redirects here. For the Latvian student corporation, see Lettonia (corporation). Republic of LatviaLatvijas Republika (Latvian)Latvejas Republika (Latgalian)Lețmō Vabāmō (Livonian) Flag Coat of arms Anthem: Dievs, svētī Latviju! (Latvian)(God Bless Latvia!)Location of Latvia (dark green)– in Europe (green & dark ...

The topic of this article may not meet Wikipedia's notability guidelines for companies and organizations. Please help to demonstrate the notability of the topic by citing reliable secondary sources that are independent of the topic and provide significant coverage of it beyond a mere trivial mention. If notability cannot be shown, the article is likely to be merged, redirected, or deleted.Find sources: Guangdong General Hospital – news · newspapers · books ·...

 

Cableway between Ashgabat and the foothills of the KopetdagAshgabat Cable CarOverviewStatusOperationalLocationAshgabat, TurkmenistanTerminiAshgabatKopetdagElevationlowest:  1,270 m (4,170 ft)No. of stations2Open18 October 2006 [1]Technical featuresAerial lift typeAerial tramwayLine length4 km (2.5 mi)Operating speed6 m/s (13 mph) Ashgabat Cable Car (Turkmen: Türkmenbaşynyň Asma ýoly[2]) is a 4 km (2.5 mi) cableway between A...

 

Les groupes de Coxeter dans le plan avec les diagrammes équivalents. Les miroirs du domaine sont nommés par les arêtes m1, m2, etc. Les sommets sont colorés par leur ordre de réflexion. Le groupe prismatique [W2xW2] est montré comme un doublement de R3, mais il peut aussi être créé comme des domaines rectangulaires à partir du doublement des triangles V3. Le P3 est un doublement du triangle V3. Les groupes de Coxeter dans la sphère avec les diagrammes équivalents. Un domaine fonda...

National holiday in Bangladesh Independence DayThe first flag of the independent Bangladesh, which was subsequently replaced by the current version.Official nameIndependence Day of BangladeshObserved byBangladeshTypeNational holidayCelebrationsFlag hoisting, parades, award ceremonies, singing patriotic songs and the national anthem, speeches by the President and the Prime Minister, entertainment and cultural programs.Date26 MarchNext time26 March 2024 (2024-03-26)FrequencyAnnua...

 

Max ErnstFirma di Max Ernst Max Ernst (Brühl, 2 aprile 1891 – Parigi, 1º aprile 1976) è stato un pittore e scultore tedesco naturalizzato francese. Viene considerato uno dei maggiori esponenti del surrealismo[1][2], pioniere della tecnica pittorica del grattage e del frottage[3][4]. Indice 1 Biografia 2 Tecniche pittoriche 3 Opere 4 Documentari e cortometraggi 5 Note 6 Altri progetti 7 Collegamenti esterni Biografia Max Ernst nasce a Brühl, vicino a Colon...

 

Chinese pulmonologist In this Chinese name, the family name is Zhong. Not to be confused with Zhongnan Mountains. ProfessorZhong NanshanFRCPE FRCP FRCPI钟南山Zhong in 2015Delegate to the National People's Congress(11th, 12th)In officeMarch 2008 – March 2018ChairmanWu Bangguo→Zhang DejiangMember of the National Committee of the Chinese People's Political Consultative Conference(8th, 9th, 10th)In officeMarch 1993 – March 2008ChairmanLi Ruihuan→Jia QinglinDel...

German World War II submarine U-995 Type VIIC/41 at the Laboe Naval Memorial. This U-boat is almost identical to U-1110. History Nazi Germany NameU-1110 Ordered2 April 1942 BuilderNordseewerke, Emden Yard number232 Laid down18 December 1943 Launched21 July 1944 Commissioned24 September 1944 Fate Surrendered on 14 May 1945 Sunk on 21 December 1945 during Operation Deadlight General characteristics TypeType VIIC/41 submarine Displacement 757 long tons (769 t) surfaced 857 long tons (871...

 

درجات مختلفة من المؤشر حسب حجم المقذوفات مؤشر التفجر البركاني (بالإنجليزية: Volcanic explosivity index)‏ يُعرف اختصارا بـ (VEI) وُضع هذا المؤشر من قبل كريس نيوهال من الماسح الجيولوجي الأمريكي وستيڤن سيلف في جامعة هاواي في سنة 1982 لتحديد مقياس نسبي لإنفجارية الثورات البركانية. يتم تحديد ق...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!