بِش قارداش یکی از جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و گردشگری بجنورد می‌باشد که در زبان ترکی خراسانی به معنی پنج برادر می‌باشد. این اثر در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۵۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱]
در فضای فعلی پارک بش‌قارداش، فضای دلنشینی همراه با نمازخانه، چندین سوپر مارکت و امکانات کامل رفاهی جهت خدمت رسانی به مسافرین و گردشگرانی که به این استان سفر می‌کنند ایجاد گردیده است و در طول سال به ویژه در فصل بهار و تابستان، میزبان گردشگران و شهروندان این استان می‌باشد. [[۲]] همچنین بش‌قارداش محلی برای برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مختلف می‌باشد.[۳][۴]
پیش از اسلام در زمان اشکانیان و ساسانیان در این محل عبادتگاه پیشوایان کنتیس زرتشتی قرار داشته‌است. به سبب اقامت چهار فصل مغان به چهارمغان شهرت یافته‌است. طبق مدارک موجود آب چشمه به چهرمغان یا چرمغان موسوم بوده که هم‌اکنون نیز به این نام معروف است.
نام این مکان یعنی بش قارداش بر اساس داستانی تاریخی است که در بین مردم شهر جریان دارد. طبق این افسانه در روزگاران قدیم پنج برادر در شهر بجنورد زندگی می‌کردند که به دلیل مخالفت با ظلم و ستم حکمران تحت تعقیب مأموران قرار داشتند. این پنج برادر به همراه هم گریختند و مأموران نیز آن‌ها را تا این مکان تعقیب کردند. پنج برادر از خدا طلب کمک کردند، در این هنگام پنج سوراخ در کوه ایجاد شد که برادران به آن‌ها پناه بردند و از سوراخ‌ها آب گوارایی جاری شد. تا سال‌ها قبل و پیش از خشکسالی‌های شدید تعداد چشمه‌ها پنج عدد بود که تمامی آن‌ها آب بسیار داشتند. البته بعضی از افراد ناآگاه این موضوع را اینچنین نقل می‌کنند که چون پنج چشمه غار مانند سنگی وجود دارد نامشان بش قارداش شده‌است. قار (غار) و داش که در ترکی همان سنگ است. البته احتمالاً این روایت توسط مهاجران و کسانی آشنایی به زبان ترکی نداشته‌اند پدید آمده. در ترکی صفت قبل از اسم می‌آید. یعنی اگر اینگونه بود باید نام «بش داشلِه غار» به آن می‌دادند.
آب چشمه بش قارداش از کوهی سنگی و از پنج شکاف بزرگ و کوچک در پایین کوه بیرون می‌ریزد؛ که در روزگار دیرین آب چشمه در سمت بالا و میانه کوه بیرون می‌زده و هم‌اکنون شکاف‌ها و مسیرهای آب نیز بر روی کوه جای مانده‌است.
در پایین کوه یک شعار سنگ تراشیده‌ای وجود دارد که شعار زرتشتیان یعنی پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک بر روی کوه حک شده‌است سنگتراش این اثر اسماعیل جزمی نقاش، خطاط و سنگتراش بجنوردی می‌باشد که در سال ۱۳۰۰ و اندی این سخن را تراشیده و به گفته خودش برای در یاد ماندن در دل‌ها تاریخ آن را به ۱۳۰۰ خورشیدی نوشته‌است.[۶]
در سمت چپ کوه و بش قارداش یک بنای تاریخی که به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده هم‌اکنون پابرجاست و در سال‌های قبل چندی از خاندان شادلو بجنورد در آن دفن شده‌اند.
در روبروی استخر اصلی بش قارداش یک دروازه از حدود ۲۰۰ سال پیش تا کنون پابرجاست.[۷]
سراسرنمایی از استخر اصلی بش‌قارداش و نمایی کلی از بنای تاریخی مقبره سردار مفخم
_-_okolice_Bod%C5%BCnurd_-_000995s.jpg)
.jpg)
