برج لاجیم

برج لاجیم
Map
نامبرج لاجیم
کشورایران
استانمازندران
اطلاعات اثر
نوع بنانظامی
کاربریمذهبی
کاربری کنونیگردشگری
دیرینگیباوندیان
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۱۸۵
تاریخ ثبت ملی۱۸ تیر ۱۳۱۱

برج لاجیم بنایی تاریخی است که در شهرستان سواد کوه استان مازندران واقع است.

برج لاجیم در شمار آثار زمان تسلط آل زیار بر طبرستان در فاصله سال‌های ۳۱۶ الی ۴۴۳ هجری قمری است. براساس کتیبهٔ کوفی این برج ساخت بنا در سال «فی سنه ثلاث عشره و اربعمائه» یعنی ۴۱۳ هجری قمری انجام گرفته است.[۱]

پیش‌زمینه

پس از حمله عرب‌های مسلمان به ایران ساسانی، یکی از تنها نقاطی که فاتحان عرب نتوانستند بر آن تسلط یابند، طبرستان بود که در پناه رشته‌کوه البرز تا سال‌های سال مستقل ماند. دودمان باوندیان که در سال‌های افول دولت ساسانی، به عنوان یک دولت تابع آنان در طبرستان شکل گرفته بودند، پس از درگذشت آخرین شاهنشاه ساسانی در ۶۵۱ میلادی، همچنان بر نواحی خود باقی مانده و تا قرن چهاردهم میلادی که ایلخانان مغول وارد شدند، به حکومتشان ادامه می‌دادند. سرزمین دورافتادهٔ باوندیان از آن‌ها در برابر تهاجم بیگانگان محافظت می‌کرد و موجب شد علی‌رغم دگرگونی‌های فرهنگی عظیم در فلات ایران، فرهنگ محافظه‌کار ایرانی در قلمروشان شکوفا ماند. گرچه اسپهبدان باوندی در میانه‌های قرن نهم میلادی مسلمان شدند و تا چند قرن بعد اهالی نیز به تدریج از مزدیسنا به اسلام تغییر کیش دادند؛ اما در عمارت‌های باوندی مذهب نقش چندانی ایفا نمی‌کند. هیچ موردی از احداث مسجد، مدرسه یا خانقاه اسلامی توسط اسپهبدان در این دوران یاد نشده است. در عوض، برجسته‌ترین بناهای تاریخی مرتبط با این سلسله، سه آرامگاه سلطنتی از قرن‌های یازدهم و دوازدهم میلادی هستند که برخلاف سنت اسلامی، هیچ جسدی در آن‌ها دفن نشده و این نکته نشان می‌دهد چگونه اسپهبدان باوندی مشروعیت خود را در گرو ارتباطشان با شاهان ساسانی می‌دانستند.[۲]

معماری

نوشتار روی برج

برج لاجیم حدود ۱۸ متر بلندی و بدنه‌ای مدور و استوانه‌شکل دارد. گنبد آن دوپوش است که پوش درونی آن، گرد ساده و پوش بیرونی آن تقریباً رک است.[۳] این بنای تاریخی در خارج از یک گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده شده است که در داخل به حالت مدور تغییر شکل می‌دهد. ورودی این بنای آجری در سمت شرق است و پایه گنبد به وسیله یک ردیف طاق‌نما تزئین شده است.

کتیبه

در کمربند زیر گنبد دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی بر روی هم قرار گرفته است. این دو کتیبه به شکل زیبایی با آجرهای تراش‌خورده در زمینه‌ای از گچ سفید نصب شده‌اند کتیبه با خط کوفی نام کیا اسماعیل ابوالفوارس شهریار ابن‌عباس صاحب بنا و تاریخ ۴۱۳ هجری قمری را نشان می‌دهد.

اهمیت برج لاجیم مانند برج رسکت، بیشتر به دلیل دارا بودن کتیبه پهلوی در کنار کتیبه کوفی است. این امر نشان می‌دهد که در قرن پنجم هجری قمری در این قسمت از ایران، حکمرانان وقت علاوه بر توجه به هنر دوران قبل از اسلام به خط رایج در دوره حکومت شاهان ساسانی نیز اهمیت می‌داده‌اند.

کتیبه کوفی

در کتیبه کوفی نام و القاب صاحب مرقد خوانده می‌شود ولی نام سازنده آن مشخص نیست و تنها حدس و گمان و با توجه به قرینه اجزایی از کلمات باقی‌مانده می‌توان بدان دست یافت. متن کتیبه چنین است:

بسم الله الرحمن الرحیم. هذا قبر القیم الکیا الجلیل ابوالفوارس شهریار بن العباس بن شهریار مولی امیرالمؤمنین رحمه الله امر بینائه … فی سنه ثلاث عشر و اربعمانه، عمل الحسن بن علی.

کتیبه پهلوی

آوانوشت

en gumbad shah tuwanmand Shahryar i Abbas i Shahryar mowli amiromominin framud kardan duxt i rad i Sispuhr Chihrzad madar i oy. Sal tirest hashtad noh, Adur mah, Spandarmad roz.

ترجمه

این گنبد شاه توانمند شهریار بن عباس بن شهریار مولی امیرالمؤمنین است. فرمود کردن (ساختن) دخت راد (بخشنده) سیسپور چهرزاد مادر او. سال سیصد و هشتاد و نه(۳۸۹ یزدگردی، ۴۱۳ ق)، ماه آذر روز سپندارمذ.[۴]

تاریخ

بنای برج لاجیم متعلق به حد فاصل میان سقوط نخستین سلسله باوندی و ظهور دومین سلسله این خاندان است. در این دوره هفتاد ساله، تمامی نواحی مازندران زیر تسلط آل زیار بود؛ ولی آن‌ها بر کوهستان‌ها تسلط نداشتند و بازندگان باوندیان منتظر فرصت بودند که املاک خود را باز پس گیرند.

بر پایه روایات تاریخی منقول از ابن اسفندیار، در زمان حکومت آلب ارسلان در سال‌های ۴۵۵ تا ۴۶۶ هجری قمری سپهبد قارن بن سرخاب تا اندازه‌ای توانست که بر مازندران تسلط یابد و قدرت خاندان وشمگیر را به زوال بکشاند. محل اقامت حکام باوندی در کوهستان‌های جنوب مقر قدیمی آن‌ها یعنی شهر ساری بود؛ ولی مشخص نیست که ابوالفوراس شهریار در میان بزرگان باوندی دارای چه مقامی بوده است و با شهریار بن دارا که به دست وشمگیر کشته شد و نیز سرخاب بن شهریار و قارن بن سرخاب و حسام الدوله ابن قارن سر سلسله شعبه دوم باوندیه چه نسبتی داشته است.

برج لاجیم (مورخ ۱۰۲۲ م) محیط دایره بنا در قاعده ۲۶۸۰ سانتی‌متر، قطر فضای داخلی ۵۴۷ سانتی‌متر و پهنای ورودی آن ۱۱۲ سانتی‌متر می‌باشد. آندره گدار در سال ۱۹۳۳ میلادی به ایران آمده و دربارهٔ ابنیه باستانی این کشور مطالبی تهیه و در هشت جلد منتشر کرد و از آن جمله در جلد اول کتاب خود ضمن انتشار عکس گنبد لاجیم و رسکت تحقیقات خود را در چند صفحه بدین شرح منتشر کرد: میزبان ما افلاطون نام دارد (نوادگان افلاطون با شهرت هادی نژادلاجیمی در روستا سکونت دارند) مردی است هیزم شکن بلند قامت خشن و تنومند و به‌طوری‌که در راه رفتن به برج رسکت خودم دیدم با خونسردی و تنها با یک تبر به شکار پلنگ می‌پردازد و او را از پای درمی‌آورد او از قلعه‌ای که در آنجاست چیزی نمی‌گوید به عقیده او برج مقبره امامزاده عبداله است که خدا می‌داند در چه زمانی می‌زیسته به هر حال آنچه مسلم است این است که او مرد مقدسی بوده چرا که پدر بزرگش هادی چنین حکایت کرده است: که روزی گبری‌ها (در آن دوره و زبان تبرستان، گبری به هر کسی که دینی غیر از اسلام داشت گفته می‌شد) قصد خراب کردن بنا را کردند و از پایین بنا جایی که هنوز آثار مرمت آن دیده می‌شود شروع به تخریب بنا کردند و نزدیک ظهر برای استراحت به زیر یکی از درختان مجاور (درخت آزار یا آزاد) رفتند ولی زمین دهان باز کرد و آن‌ها را بلعید با این حال چند سال پیش که سقف بنای امامزاده احتیاج به تعمیرات پیدا کرده بود ساکنان محل آجرهای مورد نیاز را از محلی که افلاطون به من نشان داد به دست آوردند در آنجا در لبه پرتگاه خندقی بود با دیواره‌های کاملاً عمودی که حاکی از محل وجود یک دیوار قطور بود این دیوار که برای تعمیر بنا هرچه لازم بوده است از آن برداشته‌اند به برج بسیار بزرگ مدوری متصل می‌شده است که با توجه به عظمت تپه‌ای که بر آن قرار گرفته بی شک ساختمان اصلی قلعهٔ شاهی بوده است افلاطون به ما گفت که این یک دیوار قدیمی است و از پشته خاکی که بقایای دیوار را پوشانده معلوم بود که دیوار تا ورای تپه ادامه داشته و شبه جزیره مانند را دور می‌زده است. در داخل این محوطه جا تل‌هایی از خاک وجود داشته که ثابت می‌کرد قلعه در حقیقت شهری بوده است با برج و باروی مستحکم اگر اشتباه نکنم این شهر در قلب جنگل و بدور از راه‌ها و اجتماعات شهری پایگاه یک شاه یا جایگاه امن امیری مخلوع با لشکریان ویژه بوده که در انتظار فرصت مناسب برای بازپس‌گیری ملک خود به سر می‌برده است برج که احتمالاً مدفن این شاه یا امیر است عمارتی است مدور که از داخل سقفی گنبدی و از خارج سقفی مخروطی دارد یعنی به گونه معماری بسیار رایج که در صفحات شمالی ایران مدت‌های مدید معمول بوده است در این روستای کنونی شهر مخفی یا پایگاه نظامی کهن سر عجیبی نهفته است.

دسترسی

روند تعمیر و مرمت برج

جاده دسترسی به روستای لاجیم از شهر زیرآب آغاز می‌شود و پس از طی یک مسافت ۲۷ کیلومتری به سر گردنه مرتفعی می‌رسد که از طبیعت و ارتفاعات جنگلی خارج و به چمنزار و بوته زارهای زیبا بدل می‌گردد. در میان سبزه زاران وسیع و گسترده یک منطقه بدون پوشش بوته‌ای مانند شبه‌جزیره‌ای که از سه طرف به پرتگاه‌های عمیق مشرف است به چشم می‌خورد. در حاشیه پرتگاه در قدیم خندقی با دیوارهای عظیم وجود داشته است که احتمالاً قلعه‌ای وسیع و پراهمیت را تشکیل می‌داده است که برج مشهور لاجیم را در میان آن بنا کرده بودند.

مسیر دیگر از راه جنگل و از طریق فرعی‌ای که در کیلومتر ده جادهٔ ساری به کیاسر وجود دارد، می‌باشد.

جستارهای وابسته

منابع

  • رستمی، مصطفی (۱۳۹۰). برج لاجیم، نگین جاذبه‌های تاریخی مازندران. مازندران: شلفین. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۰۰۱۷۷۲.
  1. رستمی، برج لاجیم، نگین جاذبه‌های تاریخی ماندران، 69.
  2. Michailidis, Melanie (2015). Babaie, Sussan; Grigor, Talinn (eds.). Persian Kingship and Architecture: Strategies of Power in Iran from the Achaemenids to the Pahlavis. I.B.Tauris. ISBN 978-0-85773-477-8. ص = 155-156
  3. رستمی، برج لاجیم، نگین جاذبه‌های تاریخی ماندران، 73.
  4. رضایی باغ بیدی، حسن (۱۳۸۳). «کتیبهٔ پهلوی کوفی برج لاجیم» (PDF). نامه ایران باستان (۱): ۹–۲۱. دریافت‌شده در ۱۵ دسامبر ۲۰۲۱.

تارنگار شهرستان سوادکوه

سامانه مجازی روستای لاجیم[۱]

  1. یادکرد خالی (کمک)

Read other articles:

PharaohSutradara Jerzy Kawalerowicz ProduserDitulis olehJerzy KawalerowiczTadeusz KonwickiBolesław PrusPemeranJerzy ZelnikWiesława MazurkiewiczBarbara BrylskaKrystyna MikołajewskaPenata musikAdam WalacińskiSinematograferJerzy WójcikPenyuntingWiesława OtockaTanggal rilis 11 Maret 1966 (1966-03-11) Durasi175 menitNegara Polandia Bahasa Polandia Pharaoh (bahasa Polandia: Faraon) adalah sebuah film Polandia 1966 yang disutradarai oleh Jerzy Kawalerowicz dan diadaptasi dari no...

 

Battle in 1180 in Japan Battle of FujigawaPart of the Genpei WarBattle of Fujikawa by Utagawa Yoshitora.Date9 November 1180LocationFuji River, beneath Mount Fuji35°9′31.4″N 138°41′46.9″E / 35.158722°N 138.696361°E / 35.158722; 138.696361Result Minamoto victoryBelligerents  Minamoto clan, with aid from  Takeda clan of Kai  Taira clanCommanders and leaders Minamoto no Yoritomo Takeda Nobuyoshi Taira no Koremori Itō Sukechika (POW) Strengt...

 

Vliegtuigen van de Flying Tigers Chennault in zijn kantoor in Kunming (China) Onderhoud aan de Curtiss P-40 in Kunming Filmposter van de film Flying Tigers met John Wayne uitgebracht in 1942 De Flying Tigers of de First American Volunteer Group (AVG) opereerde als deel van de Chinese Luchtmacht in 1941-1942. AVG stond onder leiding van Claire Lee Chennault. De piloten waren eerst civiele vrijwilligers, maar na presidentiële goedkeuring mochten piloten van de Amerikaanse luchtmacht, marine en...

Liberator Portada del número de noviembre de 1918.País Estados UnidosSede Nueva YorkFundación marzo de 1918Fin de publicación octubre de 1924Temas política y socialismoIdioma inglésEditor(a) Max Eastman y Crystal Eastman[editar datos en Wikidata] Liberator fue una revista editada en la ciudad estadounidense de Nueva York entre 1918 y 1924. Historia Sucesora de The Masses,[1]​ fue publicada entre marzo de 1918 y octubre de 1924.[2]​ Fue fundada por los hermanos Max ...

 

عمال مارسيليز البلد الجمهورية الروسية روسيا السوفيتية تأليف بيوتر لافروف (1875) تلحين كلود جوزيف روجيه دي ليزلي  اللغة الروسية  استمع للنشيد فليحفظ الله القيصر  نشيد الأممية    تعديل مصدري - تعديل   عمال مارسيليز (بالروسية: Рабочая Марсельеза) أغنية ثورية روسية...

 

American TV series or program Here and NowGenre Dark comedy[1] Drama Created byAlan BallStarring Holly Hunter Tim Robbins Daniel Zovatto Jerrika Hinton Raymond Lee Sosie Bacon Joe Williamson Andy Bean Peter Macdissi ComposerMichael PennCountry of originUnited StatesOriginal languageEnglishNo. of seasons1No. of episodes10 (list of episodes)ProductionExecutive producers Alan Ball Peter Macdissi David Knoller ProducerSteve OsterRunning time52-59 minutesProduction companies Your Face...

American composer (1901–1953) Ruth Crawford SeegerCrawford Seeger during her years in Chicago, c. early 1920sBorn(1901-07-03)July 3, 1901East Liverpool, Ohio, U.S.DiedNovember 18, 1953(1953-11-18) (aged 52)Chevy Chase, Maryland, U.S.Alma materAmerican Conservatory of MusicOccupationsComposermusicologistSpouse Charles Seeger ​(m. 1932)​Children4 (including Peggy and Mike Seeger) Ruth Crawford Seeger (born Ruth Porter Crawford; July 3, 1901 – Nov...

 

GendingKecamatanNegara IndonesiaProvinsiJawa TimurKabupatenProbolinggoPemerintahan • Camat-Drs. Soekarno, M.SiPopulasi • Total- jiwaKode Kemendagri35.13.18 Kode BPS3513190 Luas- km²Desa/kelurahan13 desa Rumah sakit untuk orang pribumi di pabrik gula Gending (1922) Untuk pengertian lain, lihat Gending. Gending adalah sebuah kecamatan di Kabupaten Probolinggo, Provinsi Jawa Timur, Indonesia. Gending merupakan kecamatan yang berada di bagian pesisir Probolinggo. lbs...

 

Canadian French language specialty channel Television channel Elle FictionsCountryCanadaBroadcast areaNationalHeadquartersMontreal, QuebecProgrammingPicture format1080i HDTV(downscaled to letterboxed 480i for the SDTV feed)OwnershipOwnerRemstar Media GroupSister channelsMaxHistoryLaunchedAugust 26, 2019ReplacedMusique Plus (1988-2019)LinksWebsiteellefictions.ca Elle Fictions (stylized ELLE Fictions) is a Canadian French language specialty channel owned by Remstar Media Group. The channel broa...

Open-source, primary boot the device's operating system kernel This article is about the boot loader. For other uses, see Das Boot (disambiguation). Das U-BootDeveloper(s)DENX Software EngineeringInitial releaseOctober 15, 1999; 24 years ago (1999-10-15)Stable releasev2022.10 / October 3, 2022; 14 months ago (2022-10-03)[1] Repositorysource.denx.de/u-boot/u-boot Written inC, AssemblyAvailable inEnglishTypeBoot loaderLicenseGPL-2.0-or-later[2]...

 

Airport in Russia Nikolayevsk-on-Amur AirportАэропорт Николаевск-на-АмуреIATA: NLIICAO: UHNNLID: НЛКSummaryAirport typePublicServesNikolayevsk-on-Amur, Khabarovsk Krai, RussiaCoordinates53°09′15″N 140°39′04″E / 53.15417°N 140.65111°E / 53.15417; 140.65111MapsKhabarovsk Krai in RussiaNLILocation of the airport in the Khabarovsk KraiRunways Direction Length Surface m ft 11/29 1,863 6,112 Concrete Sources: GCM,[1] STV[2&...

 

Provence-class armored frigates A scale model of sister ship Flandre History France NameValeureuse NamesakeValorous Ordered16 November 1860 BuilderArsenal de Brest Laid down23 May 1861 Launched18 August 1864 Commissioned25 March 1867 Stricken26 February 1886 FateScrapped, 1888 General characteristics Class and typeProvence-class ironclad frigate Displacement5,810 t (5,720 long tons) Length82.9 m (272 ft) (o/a) Beam17.06 m (56 ft) Draft8.4 m (27 ft 7 in)...

Drs. H.Muslimin BandoM.Pd.Bupati Enrekang ke-14Masa jabatan31 Oktober 2018 – 31 Oktober 2023PresidenJoko WidodoGubernurNurdin AbdullahAndi Sudirman SulaimanBahtiar Baharuddin (Pj.)WakilAsman, S.E.PendahuluChairul Latanro (Plh.)PenggantiDr. H. Baba, S.E., M.M. (Pj.)Masa jabatan9 Oktober 2013 – 9 Oktober 2018PresidenSusilo Bambang YudhoyonoJoko WidodoGubernurSyahrul Yasin LimpoNurdin AbdullahWakilH.M. Amiruddin, S.H.PendahuluLa Tinro La TunrungPenggantiChairul Latanro ...

 

Student newspaper of Yale University The Yale Daily NewsYale Daily News, September 18, 2009TypeDaily student newspaperFormatBroadsheetOwner(s)The Yale Daily News Publishing CompanyPublisherSophie WangPresidentAnika SethManaging editorEvan Gorelick, Sophie Sonnenfeld, Collyn RobinsonFoundedJanuary 28, 1878; 145 years ago (1878-01-28)Headquarters202 York Street New Haven, Connecticut 06511Websiteyaledailynews.com The Yale Daily News is an independent student newspaper publishe...

 

2017 South Korean television series Tomorrow, with YouPromotional posterAlso known asWith YouHangul내일 그대와 GenreFantasyRomanceCreated byStudio DragonWritten byHeo Sung-HyeDirected byYoo Je-wonStarringShin Min-aLee Je-hoonCountry of originSouth KoreaOriginal languageKoreanNo. of episodes16ProductionExecutive producersKim Young-kyuPark Jae-samProducerCho Moon-jooCamera setupSingle-cameraRunning time60 minProduction companiesCelltrion Entertainment(formerly Dream E&M)Original releas...

ÖFB-Cup 1981-1982 Competizione ÖFB-Cup Sport Calcio Edizione 48ª Organizzatore ÖFB Luogo  Austria Risultati Vincitore  Austria Vienna Secondo  SSW Innsbruck Cronologia della competizione 1980-81 1982-83 Manuale La ÖFB-Cup 1981-1982 è stata la 48ª edizione della coppa nazionale di calcio austriaca. Indice 1 Ottavi di finale 2 Quarti di finale 3 Semifinale 4 Finale 5 Collegamenti esterni Ottavi di finale Squadra 1 Risultato Squadra 2 1º settembre 1981 Austria Salisburgo&#...

 

Neighbourhood in Saskatoon, Saskatchewan, CanadaLawson HeightsNeighbourhoodThe Mall at Lawson HeightsCoordinates: 52°10′16″N 106°37′10″W / 52.17111°N 106.61944°W / 52.17111; -106.61944Country CanadaProvince SaskatchewanCitySaskatoonSuburban Development AreaLawson Suburban Development AreaNeighbourhoodLawson HeightsGovernment • TypeMunicipal (Ward 5) • Administrative bodySaskatoon City Council • CouncillorRandy D...

 

Este artigo carece de reciclagem de acordo com o livro de estilo. Sinta-se livre para editá-lo(a) para que este(a) possa atingir um nível de qualidade superior. (Fevereiro de 2008) Jateí   Município do Brasil   Cristo de Jateí, símbolo-maior da cidadeCristo de Jateí, símbolo-maior da cidade Símbolos Bandeira Brasão de armas Hino Lema Terra Homem Ouro Gentílico jateiense Localização Localização de Jateí em Mato Grosso do SulLocalização de Jateí em Mato Gr...

English footballer Bert Freeman Personal informationFull name Bertram Clewley FreemanDate of birth (1885-10-01)1 October 1885Place of birth Handsworth, West Midlands, EnglandDate of death 11 August 1955(1955-08-11) (aged 69)Height 5 ft 8 in (1.73 m)Position(s) Centre forwardYouth career Gower Street Old Boys Aston ManorSenior career*Years Team Apps (Gls)1904–1905 Aston Villa 0 (0)1905–1908 Woolwich Arsenal 44 (21)1908–1911 Everton 86 (63)1911–1921 Burnley 166 (103)...

 

«Nulla è impossibile, se lavori duro.» (Ibrahim Hamato[1]) Ibrahim Hamato Nazionalità  Egitto Tennistavolo paralimpico Palmarès Competizione Ori Argenti Bronzi Campionati Africani 0 3 0 Per maggiori dettagli vedi qui   Modifica dati su Wikidata · Manuale Ibrahim Hamato (in arabo ابراهيم حمدتو‎?; Damietta, 1º luglio 1973[2]) è un tennistavolista egiziano paralimpico. Amputato ad entrambe le braccia, è il primo giocatore nella storia dei...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!