ادبیات عربی (عربی: الأدب العربي) به متون نظم و نثری و عامیانه‌ای گفته می‌شود که به زبان عربی نگاشته یا سروده شده باشند.
کلمه استفاده شده برای ادبیات در زبان عربی همچون ادبیات فارسی ادب می‌باشد که اشاره به آداب خاص و غنی انسانی و فرهنگ دارد.[۱] ادبیات عربی به صورت نوشتاری و حروفی عمدتاً در قرن پنجم میلادی به بعد پدیدار شد و تا قبل از آن تنها تعداد کمی از آثار به صورت حروفی و الفبایی نوشته شده بود. ادبیات عرب در حقیقت به متون نظم و نثری که به زبان عربی نگاشته شده باشد می‌گویند. که شامل سیزده دانش نحو، صرف، عروض، قافیه، لغت، قرض، انشاء، خط، بیان، معانی، بدیع، محاضرات و اشتقاق می‌شود.[۲]
ادبیات عرب پیش از اسلام
پیش از اسلام ادبیات عربی عمدتاً منحصر به اشعار قبیله‌ای بود که نوشته نمی‌شد و سینه به سینه نقل می‌شد.[نیازمند منبع]اعراب در تاریخ فرهنگ و ادب حضور طولانی داشته‌اند تا آنجایی که در عصر جاهلی و قبل از ورود اسلام، معلقات سبع سروده شد و اکنون به تمام زبان‌های دنیا ترجمه شده‌است. بسیاری از ایرانیان به زبان عربی شعر سروده و مایه ادبی ایران را به زبان جدید[مبهم] منتقل کرده‌اند.[۳]
ادبیات عرب پسا اسلام
کتاب قرآن به عنوان بهترین یا یکی از بهترین آثار ادبی در زبان عربی شناخته می‌شود[۴][۵][۶] و تأثیر بسزایی بر ادبیات عرب و فرهنگ عرب داشته‌است. ادبیات عرب عمدتاً در دوران طلایی اسلام شکوفا شد هرچند که تا عصر امروزین نیز فعال مانده‌است. نزول قرآن و احتیاج به فهم و تفسیر آن و نیز گسترش سریع ممالک اسلامی، باعث شد مسلمانان به ویژه ایرانیان لزوم تدوین علوم ادبی را بیابند. و این دانش با هدایت علی بن ابی طالب به ابو الاسود دوئلی آغاز گردید و بعدها توسط خلیل فراهیدی، سبیویه، کسایی، ابن هشام، ابن مالک، سیوطی، ابن حاجب، رضی‌الدین استر آبادی، تکامل یافت.[۷]
↑پرتو اسلام (۱۳۳۷) (ترجمه فجرالاسلام)، برگردان عباس خلیلی، تهران: شرکت نسبی حاج محمد حسین اقبال و شرکا. ج. دوم. صص۱۲۹ و ۱۷۶.
↑Arberry, Arthur (1956). The Koran Interpreted. London. p. 191. ISBN 0684825074. It may be affirmed that within the literature of the Arabs, wide and fecund as it is both in poetry and in elevated prose, there is nothing to compare with it.
↑Toropov, Brandon; Buckles, Luke (2004). Complete Idiot's Guide to World Religions. Alpha. p. 126. ISBN 978-1-59257-222-9. Muslims believe that Muhammad’s many divine encounters during his years in Mecca and Medina inspired the remainder of the Qur’an, which, nearly fourteen centuries later, remains the Arabic language’s preeminent masterpiece.
↑Esposito, John (2010). Islam: The Straight Path (4th ed.). Oxford University Press. p. 21. ISBN 978-0-19-539600-3. ”Throughout history, many Arab Christians as well have regarded it as the perfection of the Arabic language and literature.
↑زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۹، چ ۹، ص ۵۲۲. قربانی، زین العابدین، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۹، چ ۹، ص ۱۰۷–۱۰۸
