Teresa San Román Espinosa[1] (A Guarda, Pontevedra, Galizia, 1940 – 2024ko uztailaren 14a) pontevedrar antropologoa eta irakaslea izan zen. Jarduera zientifikoak egin zituen 1967 eta 2010 artean.[2]
Bizitza
Historia ikasi zuen Santiago de Compostela eta Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean. Bere jarduera profesionalaren hasieran, arkeologia gaietan zentratu zen. Handik gutxira, diziplina aldatu zuen, eta antropologia ikastea erabaki zuen Londresko Unibertsitatean, Ingalaterran. Han, maistratasuna lortu zuen doktore-tesia defendatuz (1967), Phyllis Kaberryren (Malinowskiren ikaslea) eta Mary Douglasen eskutik. Handik aurrera, Madrilgo eta Kataluniako ijito-komunitateen azterketei ekin zien batik bat, baina senegambiarrekin eta zahartzaroarekin lotutako gaiekin ere lan egin zuen.[3]
1982 eta 2010 artean, gizarte antropologiako katedraduna izan zen Bartzelonako Unibertsitate Autonomoan (UAB).[4] Ijitoen herriari buruzko ikerketa sakon eta aitzindariak egin zituelako da ezaguna, eta komunitate horrekin antropologia aplikatua ikasketetan ere aurrerapenak egin zituen.[5][6]
Kulturartekotasunaren eta Marjinazioaren Ikerketa Taldea (GRIM) zuzendu zuen, eta ijito herriaren ikerketan espezializatuta egon zen. Zahartzaroaz eta senegambiar komunitateaz ere ikertu zuen. Esku-hartze etiko eta profesional batean lan egitn zuen, bazterketa eta arrisku sozialeko egoerei aurre egiteko kulturarteko proposamen baterantz bideratua. Bazterketaren eta kulturaren arteko bereizketa proposatu zuen lehen emakume akademikoetako bat izan zen, baita balioetan eta gizarte-kohesioan oinarritutako esku-hartze bereiziak gauzatzeko beharra ere.[7]
Hauxe esan zuen:
«Gauza bat da antropologia aplikatua egitea, eta beste gauza bat da inoren ordezkari bihurtzea.»
Lanak
Bere lanen artean, honako hauek nabarmentzen dira:
- La diferencia inquietante: Viejas y nuevas estrategias culturales de los gitanos (Alde kezkagarria: Ijitoen kultur estrategia zaharrak eta berriak). Antropologia eta etnologia. Simon Patesek lagundu zuen. 2. ATALAEspainiako XXI. mendeko berrinprimatutako EDS edizioa. 288 or. ISBN 8432313343, ISBN 9788432313349 (2010)
- Las relaciones del parentesco (Ahaidetasun-harremanak). Vol. Publicado acions d'Antropologia Cultural elkartearen 23. Aurora González Echevarria, Jorge Grau Rebollo. Univ. argitaratzailea Autònoma de Barcelona, 126 or. ISBN 844902319X, ISBN 9788449023194 (2003)
- Tres escritos introductorios al estudio del parentesco y una bibliografía clásica general (Ahaidetasuna aztertzeko sarrerako hiru idazki eta bibliografia klasiko orokor bat). Vol. 16 de Publicacions d'Antropologia Cultural. Aurora González Echevarria, Ramón Valdés, Ramón Valdés del Toro. 4. ATALAUniv. edizioa. Autònoma de Barcelona, 79 or. ISBN 8449020654, ISBN 9788449020650 (2000)
- La diferència inquietant. Noves i velles estratègies culturals dels gitanos. Serveis de Cultura Popular Fundazioa. 152 or. ISBN 8479000554, ISBN 9788479000554 (1994)
- Vejez y cultura: hacia los límites del sistema (Zahartzaroa eta kultura: sistemaren mugetarantz). Caja de Pensiones Fundazioa. (1990)
- Entre la marginación y el racismo: reflexiones sobre la vida de los gitanos (Marjinazioaren eta arrazakeriaren artean: ijitoen bizitzari buruzko gogoetak). Alianza Editorial. 241 or. ISBN 8420624713, ISBN 9788420624716 (1986)
- Gypsies, tinkers and other travellers. Farnham Rehfisch editorea. Londres, N. York: Academic Press, or. 169-99 (1975)
Sariak eta aintzatespenak
- 1989 R saria. Duocastella de Investigación en Ciencies Sociales, Bartzelona.[7]
- 1994 Hidalgo saria, arrazakeriaren aurkako borrokaren ibilbide profesionalari. Ijitoen Presentzia Elkarte Nazionala.[7]
- 2001 Federació d'Asociacions Gitanes de Catalunya federazioko ohorezko kidea.
- 2005 Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioaren Gizarte Elkartasunaren Ordena Zibilaren Urrezko Gurutzea.[8]
- 2009 Ijito Kulturaren Institutuko Apirilaren 8ko Saria.[9]
- 2011 Kataluniako Generalitatearen Vicens Vives saria.
- 2011 Ijitoen Idazkaritza Fundazioaren saria.[10]
- 2013 Memorial Àlex Seglers saria, UABk eta Sabadelleko Udalak emana.[11][12]
- 2022 Meritu Zientifikoaren Urrezko Domina, Bartzelonako Udalak emana, bere ibilbide zientifikoagatik, dedikazio akademikoagatik eta gizarte-konpromisoagatik.[13]
Erreferentziak
Kanpo estekak
