Su-ekaitza intentsitate handiko ekaitza da, bere haize-sistema sortu eta mantentzeko gai dena. Fenomeno naturala izan ohi da, baso-sute handienetan sortua,[1] baina beste eszenatoki batzuetan ere agertu da, adibidez, bonba su-eragileekin egindako bonbardaketen ondoren izandako hiri-suteetan.
Mekanismoa
Gune batek su hartzen duenean, haren gainean dagoen airea oso bero bihurtzen da eta azkar igotzen da. Inguruko eremuan lurraren mailan dagoen aire hotzak berehala hartzen du gorantz doan aireak utzitako hutsunea, sugarrak gehiago haizatzen dituzten haize indartsuak sortuz,[2] sugarrak astinduz eta oxigeno gehiagoz hornituz. Horrek su-ekaitza sortzen du, 2000 °C-tik gorako tenperaturekin bakarrik mantentzen dena eta oxigeno fluxu etengabearen bidez elikatua.
Probako suekin egindako esperimentuek ekaitz igneoek azkar mugitzen diren su-zurrunbiloak sor ditzaketela eta sua jatorrizko suaren eremutik haratago banatu dezaketela erakutsi dute. Zurrunbilo horietako batzuetan, haizeak tornado-indarrak har ditzake, su-tornado bat ere sortuz. Tornado indartsu horiek suari aurre egiten dioten suhiltzaileen lanak zaildu ditzakete.
Su-ekaitz izugarri handi batek bere ingurumen-sistema sor dezake, airea barrurantz injektatuz eta sugarrak hedatzen laguntzeko joera duten trumoi-ekaitzen antzeko kondizioak sortuz.
Adibide historikoak
Errekuntzaren printzipio fisiko berberak aplika dakizkieke gizakiak sortutako egiturei ere, hala nola hiriei.
Su-bonbardaketak, gatazka berean erabiliak, etsaien hirietara lehergai boteretsuen kopuru handiak botatzean zetzan, haiek erre eta sistematikoki suntsitzeko. Eraso horietako askotan, objektu sukoiak jaurtitzen ziren, erasoa azkarrago eta eraginkorrago egiteko. Dresden (Alemania) eta Tokio (Japonia) hiriak izan ziren eraso horien biktima nagusiak, eta biztanle gehienak erreta geratu ziren. Esaten denez, Dresdengo bonbardaketan, jendea urtu eta erre egiten zen ondoriozko labe-baldintzetan, eta Tokion, berriz, gutxienez 83.793 pertsona inguru hil ziren erreta.[4]
