Mozolo

Athene noctua edo mozolo arrunta

Mozoloa^[1] zentzu hertsian, Strigidae familiako eta Surniinae subfamiliako zenbait generori ematen zaio izen arrunta da. Baina zentzu zabalean, hontzaren itxurako hegazti harrapari gautarrei egiten die erreferentzia.^[2]

Etimologia

Bizkaieraz mozolo hitza «mozoloa» bera zein, orokorrean, «hontza» izendatzeko ere erabiltzen da.^[3] Euskal Herriko gune ezberdinetan mozolo deritzen hegaztiek beste izen sinonimoak dituzte: Gautxori, Hegaztimotx, Hontz txiki, Kahaka, Katako, Mozolo (txiki) eta Oiloxar, besteak beste.^[3]

Taxonomia

Surniinae subfamiliaren zenbait genero eta espezieren izen arrunta da.^[4]

• Aegolius generoa
  • Mozolo buruhandia (Aegolius acadicus) - Gmelin, 1788
  • Mozolo boreala edo Tengmalm hontza (Aegolius funereus) - Linnaeus, 1758
  • Mozolo kanela (Aegolius harrisii) - Cassin, 1849
  • Mozolo beltzarana (Aegolius ridgwayi) - Alfaro, 1905
• Athene generoa - F. Boie, 1822
  • Mozolo arrunta (Athene noctua) - Scopoli, 1769
  • Mozolo pikarta (Athene brama) - Temminck, 1821
• Glaucidium generoa - F. Boie, 1826
  • Mozolo txikia (Glaucidium passerinum) - Linnaeus, 1758
• Micrathene generoa - Coues, 1866
  • Elfo mozoloa edo Saguaroko mozoloa (Micrathene whitneyi) - Cooper, 1861
• Xenoglaux generoa - O'Neill & Graves, 1977
  • Mozolo iletsua (Xenoglaux loweryi) - O'Neill & Graves, 1977

Herri kulturan

Mitologian

Sakontzeko, irakurri: «Atenaren mozoloa»

Greziar mitologian Atena jainkosaren sinbolo nagusia mozoloa dela. Atenea jainkosa Atenas hiriaren patroia zenez, hirian sortzen ziren txanponetako irudia mozoloarena zen. Homerok bere idazkietan Atenea mozolo edo hontz-begiekin deskribatzen zuen.^[5]

Atsotitzetan

Gaztelaniazko 'cada mochuelo a su olivo' atsotitza,^[6] 'mozolo bakoitza bere olibondora' bezala itzultzen da.

Euskaraz, mozolo hitzak, -askotan palatalizatua, moxolo-, pertsonez ari garela, inozo esan nahi du.

Musikan

Mozoloa, XX. mende hasieran Sevillan bizi zen Antonio Pozo Millán edo Rodríguez flamenko-abeslariaren ezizena izan zen.^[7]

Erreferentziak

1. (Gaztelaniaz) Agud, Manuel; Tovar, Antonio. (1994-04-02). «Materiales para un Diccionario Etimológico de la Lengua Vasca (XXI)» Anuario del Seminario de Filología Vasca "Julio de Urquijo" 28 (3): 915–992.  doi:10.1387/asju.8441. ISSN 2444-2992. (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).
2. «Eibarko txori izenak» txoriak.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).
3. ↑ «Mozoloa» txoriak.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).
4. Olson, Storrs L.. (1995-04). «History and Nomenclature of Avian Family-Group Names. Bulletin of the American Museum of Natural History, Volume 222 W. J. Bock» The Auk 112 (2): 539–546.  doi:10.2307/4088759. ISSN 0004-8038. (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).
5. Cecilia Dimaté Rodríguez [and others]. (2017). Hacia la construcción de una política pública sobre la formación de maestros. PONTIFICIA UNIVERSIDAD JA ISBN 958-781-106-2. PMC 1076809655. (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).
6. «CVC. Refranero Multilingüe. Ficha: Cada mochuelo a su olivo.» cvc.cervantes.es (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).
7. «EL MOCHUELO - CANTAORES/AS - El Arte de Vivir el Flamenco» elartedevivirelflamenco.com (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).

Kanpo estekak

• Datuak: Q8021345