Kurduera

Kurduera
Zimanê Kurdî — زمانی کوردی — Kurdî — کوردی
Kurdueraren hedadura 1986. urtean.
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Turkia, Irak, Iran, Siria, Armenia, Libano
Hiztunak	20-40 milioi (eztabaidan)
Rankinga	33. (eztabaidan)
Ofizialtasuna	Irakeko Kurdistan Eskualdean
Eskualdea	Ekialde Hurbila
Araugilea	arautu gabea
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak Indo-irandar hizkuntzak Irandar hizkuntzak Western Iranian ^(en) Northwestern Iranian ^(en)
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	SOV hizkuntza eta hizkuntza fusionatzailea
Genero gramatikalak	genero maskulinoa eta genero femeninoa
Kasu gramatikalak	nominatiboa, oblique case ^(en) eta bokatiboa
Alfabetoa	latindar alfabetoa, arabiar alfabetoa eta alfabeto zirilikoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	ku
ISO 639-2	kur
ISO 639-3	kur
Ethnologue	kur
Glottolog	kurd1259
Wikipedia	ku eta ckb
Linguasphere	58-AAA
ASCL	4101
IETF	ku

Kurduera^[1] (Kurdî edo کوردی; ahoskera: [ˈkuɾdiː]) Ipar-mendebaleko irandar hizkuntzen continuum bat da, kurduek mintzatua, Hego-mendebaldeko Asian. Kurdistango jatorrizko hizkuntza da eta 30 bat milioi hiztun ditu munduan zehar. Indoeuropar mintzaira da, irandar hizkuntzen adarraren barruan dagoena.

Estatusari dagokionez, Iraken beren hizkuntza ofiziala izatea lortu dute kurdueradunek, baina Turkian oztopo larriak ipini dizkiete, Sirian debekatuta dago eta Irango eskoletan ez dago baimenduta.

Hizkuntzak eta dialektoak

Kurduek hainbat mintzaira dituzte, ipar-mendebaleko irandar taldekoak denak. Bi azpitaldetan sailkatuta daude: kurduera eta zaza-gorania. Azken hori batzuetan kurdueraren dialektotzat hartzen da baina, oro har, beste hizkuntzatzat hartzen da (horrenbestez, kurduek berezko bi hizkuntza dituztela esan ohi da):

Kurdueraren dialektoak

• Iparraldekoa
  • Kurmanji: Irakeko Kurdistango iparraldean (Dahuk), Turkiako hegoekialdean, Irango ipar-mendebaldean (Urmia aldean) eta ipar-ekialdean (Khorasan aldean), Sirian eta Kaukasoan.
  • Kurdi edo Sorani: Irango mendebaldean (Mahabad, Sanandaj) eta Irakeko Kurdistango erdialdean (Arbil, Kirkuk, Suleimaniya).
• Hegoaldekoa
  • Kermanxahi: Irango mendebaldean (Kermanxah) eta Irakeko ekialdean (Khanaqin, Mandali)
  • Laki: Irango Lorestan probintzian.

Zaza-goraniaren dialektoak

• Zazakia (Turkian)
  • Kirmandjkia edo dersimlia: Tunceli eta Erzincan probintzietan.
  • Dimlia edo deylamia: Elazig, Bingol, Diyarbakir, Sanliurfa eta Adiyaman probintzietan.
• Gorania: Kermanshahko probintzian (Iran), Halabjako eskualdea (Irak) eta Hawraman mendietan (Iran eta Irak artean).

Erreferentziak

1. Euskaltzaindia. (2007-03-30). 38. araua - Munduko estatu-izenak. .

Kanpo estekak

• Datuak: Q36368
• Multimedia: Kurdish language / Q36368

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.