Henry Miller
Henry Valentine Miller (Manhattan, 1891ko abenduaren 26a - Pacific Palisades, 1980ko ekainaren 7a) idazle eta margolari estatubatuarra izan zen.
Biografia
Bere obra bitalistak, anarkismotik hurbil eta erotismoz beteak, polemika eta zentsura nabarmenak sortu zituzten, baina, aldi berean, berari esker, sexua literaturan normaltasun handiagorekin tratatzea lortu zuen. New Yorken 1891ko abenduaren 26an jaio zen, enplegu askotan murgildu zen bere gaztaroan eta bere hiriko City Collegen ikasi zuen denbora txiki batean. 1930ean Parisera joan zen Beheraldi Handiko garaian. Hiri honetan, hamar urte pasa zituen eta bohemia motako bizitza eraman zuen, bere lehenengo hiru nobeletan deskribatuz: Kantzerreko tropikoa (1934), Udaberri beltza (1936) eta Kaprikornioko tropikoa (1939). Urte bat igaro zuen Grezian, Lawrence Durrellek inbitatua eta horrez gero Estatu Batuetara bueltatu zen 1940an, Big Sur, Kalifornia, bere erresidentziaz hartuz. Han bere greziar urtea gogoratu eta idatzi zuen Marussiko Kolosoan. Liburu honeta, Grezia gizadiak jainko moduan bizi dezakeen leku bezala adierazten du. Aire girotuko amesgaiztoan (1945-1947) bere Greziako liburuaren kontrazalaz hartu dezakegu, Estatu Batuetako bizitza ikuspuntu pesimista batean islatuz. Bere beste obra batzuk: Kruzifixio Arrosa (trilogia: Sexus (1949), Plexus (1953) eta Nexus (1960); Big Sur eta Boskoren laranjak (1957) eta D. H. Lawrencen mundua (1980). Bere obra eta bizimoduagatik askatasun literario eta pertsonalaren defendatzailea izan zen urte askotan eta Beat belaunaldiaren aitzindari zuzentzat hartu genezake. Bere bi "tropikoak" bere obrarik inportanteenak dira: estruktura gabeko nobelak, non bere esperientzia sexualak, artistikoak eta espiritualak konfesio bitalista eta mugaz kanpo bihurtzen dituena. 1980ko ekainaren 7an hil zen Pacific Palisadesen (Kalifornia).
Lanak
- Moloch or, This Gentile World, 1927an idatzi eta 1992an argitaratua. ISBN 0-8021-3372-X
- Crazy Cock, 1928-1930ean idatzi eta 1960an argitaratua. ISBN 0-8021-1412-1
- Tropic of Cancer, Paris: Obelisk Press, 1934.
- What Are You Going to Do about Alf?, Paris: 1935.
- Aller Retour New York, Paris: Obelisk Press, 1935.
- Black Spring, Paris: Obelisk Press, 1936. ISBN 0-8021-3182-4
- Max and the White Phagocytes, Paris: Obelisk Press, 1938.
- Tropic of Capricorn, Paris: Obelisk Press, 1939. ISBN 0-8021-5182-5
- Henry Miller's Hamlet Letters, Vol. I, Puerto Rico: Carrefour, 1939. ISBN 0-8095-4058-4
- The Cosmological Eye, New York: New Directions, 1939. ISBN 0-8112-0110-4
- The World of Sex, Chicago: Ben Abramson, Argus Book Shop, 1940.
- Under the Roofs of Paris (jatorrizko izenburua Opus Pistorum), New York: Grove Press, 1941.
- The Colossus of Maroussi, San Frantzisko: Colt Press, 1941. ISBN 0-8112-0109-0
- The Wisdom of the Heart, New York: New Directions, 1941. ISBN 0-8112-0116-3
- Sunday after the War, New York: New Directions, 1944.
- Semblance of a Devoted Past, Berkeley: Bern Porter, 1944.
- The Plight of the Creative Artist in the United States of America, Houlton: Bern Porter, 1944.
- Echolalia, Berkeley: Bern Porter, 1945.
- Henry Miller Miscellanea, San Mateo: Bern Porter, 1945.
- Why Abstract?, New York: New Directions, 1945. ISBN 0-8383-1837-1
- The Air-Conditioned Nightmare, New York: New Directions, 1945. ISBN 0-8112-0106-6
- Maurizius Forever, San Frantzisko: Colt Press, 1946.
- Remember to Remember, New York: New Directions, 1947. ISBN 0-8112-0321-2
- Into the Night Life, 1947.
- The Smile at the Foot of the Ladder, New York: Duell, Sloan and Pearce, 1948.
- Sexus, Paris: Obelisk Press, 1949. ISBN 0-87529-173-2
- The Waters Reglitterized, San Jose: John Kidis, 1950. ISBN 0-912264-71-3
- The Books in My Life, New York: New Directions, 1952. ISBN 0-8112-0108-2
- Plexus, Paris: Olympia Press, 1953. ISBN 0-8021-5179-5
- Quiet Days in Clichy, Paris: Olympia Press, 1956. ISBN 0-8021-3016-X
Londres: Oneworld Classics, 2007. ISBN 978-1-84749-036-0
- Recalls and Reflects, New York: Riverside LP RLP 7002/3, 1956.
- The Time of the Assassins: A Study of Rimbaud, New York: New Directions, 1956. ISBN 0-8112-0115-5
- Big Sur and the Oranges of Hieronymus Bosch, New York: New Directions, 1957. ISBN 0-8112-0107-4
- The Red Notebook, Highlands: Jonathan Williams, 1958.
- Reunion in Barcelona, Northwood: Scorpion Press, 1959.
- Nexus, Paris: Obelisk Press, 1960. ISBN 0-8021-5178-7
- To Paint Is to Love Again, Alhambra: Cambria Books, 1960.
- Watercolors, Drawings, and His Essay "The Angel Is My Watermark," Abrams, 1962.
- Stand Still Like the Hummingbird, New York: New Directions, 1962. ISBN 0-8112-0322-0
- Just Wild about Harry, New York: New Directions, 1963. ISBN 0-8112-0724-2
- Greece (with drawings by Anne Poor), New York: Viking Press, 1964.
- Insomnia or The Devil at Large, New York: Doubleday and Company, 1974. ISBN 0-385-9037-4
- Opus Pistorum, New York: Grove Press, 1983. ISBN 0-394-53374-7
|
|