Eraikuntzaren ingeniaritza

Eraikitzen ari den proiektua.

Eraikuntzen ingeniaritza diziplina profesionala da azpiegitura hauen planifikazioaz, eraikuntzaz eta kudeaketaz arduratzen dena^[1], adibidez: errepideak, tunelak, zubiak, aireportuak, trenbideak, instalazioak, eraikinak, presak, zerbitzu publikoak eta beste proiektu batzuk^[2].

Ingeniaritza zibila arlo erlazionatua da, eta proiektuen diseinuarekin eta kalkuluarekin lotutako alderdiez arduratzen da. Eraikuntza-ingeniariek, ingeniari zibilen antzeko diseinu-alderdi batzuk ikasten dituzte. Ordea, sakonago aztertzen dituzte proiektuaren gunea kudeatzeko alderdiak eta proiektua gauzatzeko erabili beharreko estrategia (adibidez: eraikuntza-sekuentzia; egitura osagarriak; arriskuen azterketa egitura egiten ari den bitartean; aldamioen egiturei eta haien erresistentziari buruzko gogoetak; lauza eta hormen enkofratuen euskarriak; obrako elementu handien mugimendua eta doikuntza).^[3]

Hezkuntza-mailan, ingeniaritza zibileko ikasleak diseinu-lanean kontzentratzen dira batez ere, lan hori analitikoagoa baita, eta karrera batera diseinuko profesional gisa bideratzen dituzte . Funtsean, horretarako, ingeniaritza-, kalkulu- eta diseinu-ikastaro ugari egin behar dira titulu egiaztatua lortzeko, herrialdearen eta unibertsitatearen araberako 4-6 urteko. Eraikuntzako ingeniarien hezkuntzak hurrengo ardatzak ditu: eraikuntzako langileen prozedurak, metodoak, kostuak, kronogramak eta kudeaketa. Haren kezka nagusia da proiektu bat garaiz eta nahi den kalitatearekin aurkeztea da.

Eraikuntza-ingeniari eta ingeniari zibilaren arteko aldea da, eraikuntzako ingeniaritzako ikasleek oinarrizko diseinuko ikastaroak eta eraikuntzako administrazio-ikastaroak hartzen dituztela.

Terminologia

Terminoaren jatorria

" Ingeniaritza" hitza frantsesetik hartzen da, eta hau aldi berean latinetik (lat. ingenium) - adimena, trebetasuna, asmamen. Historian, hasiera batean, XII. mendetik aurrera, ingeniari militarrak ingeniari izendatu zituzten (ikus Bauingenieurwesen ).Ingeniari militarren eta meategien enpresen espezializazioa gero eta handiagoa zenez, hauek Ingeniari Militarren Kidegoan eraldatu egin ziren.^[4]

Ingeniari zibilaren kontzeptua XVI. mendean agertu zen Herbehereetan, zubien eta bideen eraikitzaileei dagokienez, eta ingeniari militarrengandik bereizi zituen.^[4] Konbinazio horretatik "ingeniaritza zibila (eraikuntza)" terminoa sortu zen, gaur egun munduko hizkuntza askotan erabiltzen dena. Eraikuntzako proiektuen diseinuaz, eraikuntzaz eta eragiketaz arduratzen den ingeniaritzako diziplina profesionala da. Ondoren, beste industria batzuekin (ingeniaritza nuklearra, ingeniaritza genetikoa, berringeniaritza, izarren ingeniaritza, etab.) lotutako antzeko termino asko etorri ziren (gehienak ingelesez).

Ingeniaritza eta Egiturazko Eraikuntza terminoen aplikazioa

Errusian, XVI. mendetik, gutxi gorabehera, arkitektoa zen eraikuntzako burua. Oinarri zientifikoko kalkulu- eta diseinu-metodoak bakarrik agertu ziren XVIII. eta XIX. mendeetan . Denbora askoan, eraikuntzarako ingeniaritzaren laguntza izendatzeko, osagai industrialak, zientifikoak eta hezkuntzakoak barne, "eraikuntza" terminoa erabili zen bakarrik. Batzuetan, "eraikuntza industriala eta zibila", eraikuntza mota nagusi gisa erabiltzen da.

1990eko hamarkadan, ingeniaritza-zerbitzuak ematen dituzte enpresa espezializatuak iristean, "ingeniaritza" terminoa ere errusieraz agertu zen. Era berean, eraikuntzako ingeniaritzatzat hartzen da: ingeniaritza- eta aholkularitza-zerbitzuak ematea (diseinua, kalkulua eta izaera analitikoa, antolakuntzakoa edo ikerketakoa), proiektuen bideragarritasunari buruzko azterlanak egitea, proiektuen ekoizpena eta kudeaketa antolatzeko gomendioak egitea. Hau da, eraikuntza-produktuen ekoizpen-prozesua prestatzeko eta mantentzeko merkataritza-zerbitzuen multzoa.

Lan jarduerak

Donostia, Antiguako tunelaren eraikuntza, 1891

Ingeniaritza zibilaren azpidiziplina denez, eraikuntza-ingeniariek beren unibertsitate-titulutik lortutako ezagutza eta trebetasun komertzialak, teknikoak eta kudeaketakoak aplikatzen dituzte zubiak, eraikinak eta etxebizitzak barne hartzen dituzten proiektuak gainbegiratzeko. Eraikuntza-ingeniariak oso sartuta daude, eraikitze-prozesuaren diseinu eta proiektu horietako funtsen kudeaketan/esleipenean. Arriskuen analisiaz, kostuen kalkuluaz eta plangintzaz arduratzen dira. Alderdi garrantzitsu bat lanak programatu, gauzatu eta kudeatzea da, obrako langile guztien segurtasuna bermatzeko.^[5]

Sarrera-mailako eraikuntza-ingeniarien lanpostua proiektu-ingeniariak edo proiektu-ingeniari laguntzaileak izaten da. Erosketa eskaerak prestatu, aldaketa aginduak prozesatu, hileko aurrekontu txostenak prestatu eta bileretako aktak kudeatzen dituzte. Herrialdearen arabera, eraikuntza-zuzendaritzaren lanpostuak ez du nahitaez lizentzia profesionalik behar; hala ere, lanpostu bat edukitzeak norbanakoa merkatura daiteke, lizentziak aldi baterako egituren diseinuak sinatzea ahalbidetzen baitio norbanakoari.

Eraikuntzaren plangintza

Bizkaia zubiaren eraikuntza lanak, 1888 inguru

Eraikuntzaren planifikazioa, obra-zuzendari batek eraikuntza proiektu bat nola kudeatu eta gauzatuko duen ezartzeko erabiltzen duen prozesu espezifikoa da, diseinutik hasi eta eraiki beharreko elementua amaitu arte. Plangintza-fasean, eraikuntza-jarduera guztiak identifikatzen dira, eraikuntza-egutegia diseinatzen da eta taldearen egitura planifikatzen da (adibidez, kontratista edo azpikontratista bat erabiliko den). Eraikuntza planak beharrezkoak diren jarduerak eta egutegia zehazten ditu eraikuntza prozesuaren zati bakoitza.

Proiektuaren hasierako dokumentua

Proiektuaren hasierako agiri bat sortzen da, eta bertan zehaztu behar dira pertsonak, baliabideak eta proiektuaren aurrekontua.

Eraikuntza-proiektu guztiek,handia zein txikia, bideragarritasun-azterketa batekin hasi behar dute proiektuaren bideragarritasuna eta hori gauzatzeko beharko dena azaltzen duena.

Proiektuaren Hasierako Dokumentuak (PHD), oro har, termino orokorrak ez-teknikoak deskribatzen dira:

• Pertsonak: behar diren langileak, azpikontratistak barne, iturginak eta argiketariak.
• Baliabideak: Diseinurako eta eraikuntza-planoetarako behar diren materialak.
• Aurrekontua: proiektuaren kostu osoaren zenbatespena, eskulana, materialak, ekipoa, tasak eta baimenak barne.

Dokumentu honen helburua da, proiektua osatzeko behar diren baliabideen zirriborroa egitea da, bai interesatuentzat, bai eraikuntzaren ardura duen taldearentzat.

Hasierako plana egitea

Normalean, E.M.A.R.T. . eta C.L.E.A.R. prozesuak erabiltzen dira proiektu baterako helburu zehatzak ezartzeko.

Urrats horretan, PHD plan zehatzagoa bihurtzen da, E.M.A.R.T. eta C.L.E.A.R. helburuak ezartzen dira. Aurreko urratsean aipatu diren berariazko baliabideak erabiltzen dira, eta proiektua gauzatzeko modua gidatuko duen estrategia zabalago baten berri emateko erabiltzen dira.

Hauek dira E.M.A.R.T. helburuak:

• Berariazkoak: Proiekturako berariazko helburuak ezartzen dira, hala nola mugarri gakoen epeak.
• Neurgarriak: Helburuen arrakasta nola neurtuko den adosten da. Adibidez, nahikoa al da hormigoia ezarritako epemugan jartzen hasi izana, edo data horretan erabat jarrita egon beharko luke?
• Lorgarriak: Helburu horiek nola lortuko diren jakiteko plan bat izan behar da. Adibidez, Proiektua material espezifiko baten mende badago, eta material hori ez badago eskuragarri behar duenean behar duen kopuruan? Hala bada, doikuntzak egin behar dira.
• Errealista: Helburuek obra zuzendariaren aukeren barruan egon behar dute. Adibidez, proiektuak hiru hilabetetan lan elektrikoa egiteko planak barne hartzen baditu, horrelako proiektu baterako sei hilabete baino gutxiagoan inoiz egin ez badu, porrot egiteko prestatzen ari da.
• Denborarekin: Agindu epe zehatz bat helburu horiek lortzeko modu errealistan itxaron ahal izateko.

C.L.E.A.R.ren helburuak estrategia horren aldaketa txiki bat dira.

• Lankidetza: eraikuntza-proiektuan parte hartzen duten guztiak ados daudela baieztatu nahi da. Talde osoarekin bilera egiten da proiektua hasi aurretik, harengandik espero dena azaltzeko eta edozein oztopo identifikatzen laguntzeko.
• Mugatua: Helburu hauek mugatzen dira, bai irismenari, bai epeari dagokionez, ilundurik ez sentitzeko.
• Emozionala: planteatutako helburuek langileak lanerako plana eta proiektua gogotsu eta sostengatzea eragingo dutela ziurtatzen da.
• Aipagarriak: Helburu handiak lor daitezkeen zereginetan banatzen dira, langileei gainezka ez egiteko.
• Fingarria: moldagarri izatea kontuan hartzen da, inoiz ezin baita aurresan zer gertatuko den obra batean.

Plana gauzatzea

Taldeko bilerak ezartzen dira, ados jartzeko. Itxaropenak finkatzen dira eta proiektu-kudeatzaileak esleitzen dira aurrerapena gainbegiratzeko. Talde bilera batean proiektuaren plana eta eraikuntza egutegia aztertu dira. Bilera hori funtsezkoa da planak arrakasta izan dezan. parte-hartzerik gabe, ezinezkoa izango da proposatutako helburuak lortzea.

Proiektu handietan proiektu-kudeatzaile bat esleitu behar da lan-taldeak ikuskatzeko.

Lanen aurrerapenaren jarraipena

Errendimenduaren funtsezko adierazleei (KPI) buruzko datuak bildu eta aztertzen dira, hala nola helburuak, errendimendua eta kalitatea. Eraikuntza-proiektuko taldeen errendimenduaren jarraipen zehatza egiten da, eta ezarritako parametroak betetzen dituztela ziurtatzen da. Eta proiektu batek arrakastarik ez badu, aztertzeko datuak daudela ziurtatzen da, zergatik huts egin duen jakiteko eta berriro ez gertatzeko.

Eraikuntza-kudeatzaile arrakastatsuek errendimendu-adierazle giltzarriak (KPI) erabiltzen dituzte proiektu baten errendimendua kontrolatzeko.

KPI ohiko batzuk hauek izan ahal dira:

• Proiektuaren helburuak: Egutegia eta aurrekontua betetzen ari dira?
• Proiektuaren errendimendua: Proiektua arazorik gabe garatzen ari da, ala espero ez zituen oztopo batzuk aurkitzen ari dira?
• Kalitatea: Taldea bere helburuak betetzen ari da, baina, lanak nahi duzun kalitatea al du fase honetan?

Prestakuntza baldintzak

Lehenik eta behin, eraikuntzaren ingeniaritzako titulua lortu nahi duten pertsonek ziurtatu behar dute Ingeniaritza eta Teknologia Egiaztatzeko Batzordeak (ABET) egiaztatzen duela programa. ABET akreditazioak bermatzen du ikastetxek edo unibertsitateko programa kalitatea-estandarrak betetzen dituela ikasleak prestatzeko. Estatu Batuetan, gaur egun, hogeita bost programa daude herrialde osoan, eta, beraz, unibertsitateaz arduratzea gomendatzen da.^[6]

Eraikuntzaren ingeniaritzako ohiko ikasketa-plana konbinatzen da: mekanikaren, ingeniaritza, ingeniaritza-diseinua, eraikuntzaren kudeaketa eta zientzia eta matematika orokorrak. Horrek, eskuarki, zientzietako lizentziatura eramaten du. BS titulua eta diseinuan edo eraikuntzan esperientzia izatea aski da sarrera mailako lanpostu gehienetarako. Graduondoko eskolak gradu-aurreko mailan ematen diren eraikuntza- eta ingeniaritza-gaietan gehiago sakondu nahi dutenen aukera izan daitezke. Kasu gehienetan, eraikuntzaren ingeniaritzako graduatuek ingeniaritza zibila, ingeniaritzaren kudeaketa edo enpresen administrazioa bilatzen dute graduondoko titulu posible gisa.

Trebetasunak

Eraikuntza-ingeniariek arazoak konpontzen dituzte. Ondoen laguntzen dute, inguruko eskaerak egokitzen, azpiegiturak sortzen. Azpiegituraren bizi-zikloak ulertzeko gai izan behar dute. Diseinu-ingeniariekin konparatzen eta alderatzen direnean, eraikuntza-ingeniariek beren ikuspegi bereziak ematen dituzte erronka teknikoak argi eta irudimenez ebazteko. Karrera hau kontuan hartzen ari diren pertsonek matematika eta zientziak ondo ulertu behar dituzten arren, beste trebetasun asko ere oso desiragarriak dira, pentsamendu kritikoa eta analitikoa, denboraren kudeaketa, pertsonen kudeaketa eta komunikazio-trebetasun onak barne.

Eraikuntza-proiektuetako segurtasuna

Eraikuntzetan parte hartzen duen ingeniariak ezinbesteko erantzukizuna du langileen segurtasuna bermatzeko. Horretarako, garrantzitsua da eraikuntzetako ingeniaria:^[5]

• Egin azterketa sakona lanpostuan hasi aurretik, aplikatu beharreko helburuak, metodologiak eta prozedurak zehazteko.
• Eraikuntzaren segurtasuna prozesu gisa hartu, lanaren eta zereginaren aurreko plangintza barne.
• Ebaluatu eta kontuan hartu enplegatzaile askoren lantokiko arazoak, azpikontratistaren erantzukizuna eta aplikatzekoak diren eraikuntza federaleko eta Estatuko arauak.
• Kontuan izan laneko arrisku espezifikoak, besteak beste, altzairuaren eraikuntza, aldamioak, eskailerak, erorketen aurkako babesa eta ingurumen-inpaktuen erabilera.

Eraikuntzen kudeaketa

Bizkaia zubiaren planoak, 1893an eginak

Eraikuntza-ingeniari bat, oro har, obra bateko eraikuntza-kudeatzaile izateko izendatzen da.

Eraikuntza-kudeatzaileek proiektuetako gerenteekin batera egiten dute lan. Hauek probatutako eta benetako teknika asko erabiltzen dituzte, baina eraikuntzako kudeatzaileek ere industriako arau eta erregulazio espezifikoen sorta zabal bati atxiki behar diote.

Kudeatu beharreko gaien artean hauek daude:^[7]

• Kostuen zenbatespena, kontratuen administrazioa, eragiketen administrazioa, lanaren kontrola, arriskuen ebaluazioa
• Aurreikusitako denbora eta aurrekontuak betetzen direla bermatzeko plangintza eta programazioa
• Erregulazioen bilakaera, teknologiaren aurrerapena eta etengabe aldatzen ari diren ekonomiak ezagutzea

Lan aukerak

Eraikuntzako ingeniarientzako lan-aukerek aldaketa zikliko handia izan ohi dute. Adibidez, 2008tik aurrera eta 2011ra arte gutxienez, lan-aukerak txarrak izan dira, higiezinen burbuilak kolapsatu egin direlako munduko leku askotan. Eraikuntza-eskaeraren murrizketa bortitz horrek azpiegiturak eraikitzera behartu zituen eraikuntzako profesionalak. Beraz, ezarritako eraikuntza-ingeniarien eta ingeniari berrien lehia handitu zuen. Lehia handitze hori eta kantitate-eskaeraren murrizketa zentral bat eraikitze-ingeniarien eskarian izan litekeen aldaketarekin batera gertatzen dira, ingeniaritza-lan asko automatizatzearen ondorioz. Horrek, oro har, ikuspegi murriztuak ematen dizkie eraikuntza-ingeniariei. 010aren hasieran, Estatu Batuetako eraikuntza-industriak %27ko langabezia-tasa zuen, ia langabezia-tasa nazionala %9,7koa baino hiru aldiz handiagoa batez besteko.^[8]

Erreferentziak

1. (Ingelesez) «Construction Operations» www.michigan.gov (Noiz kontsultatua: 2023-02-04).
2. (Ingelesez) «What Is Construction Engineering? Salary and Careers» Ohio University 2021-02-05 (Noiz kontsultatua: 2023-02-04).
3. Giovanni C. Migliaccio, Len Holm. Introduction to Construction Project Engineering. (2018) 314 pag. ISBN 1138736589, ISBN 9781138736580
4. ↑ Gran Enciclopedia Soviética, 3ª ed.
5. ↑ Darryl C. Hill, Construction Safety Management and Engineering (2014), 896 pag ISBN 1885581777, ISBN 978-1885581778
6. «ABET - ABET accreditation» www.abet.org.
7. Barbara J. Jackson. Construction Management JumpStart. (2020) 512 pág. ISBN 1119451019, ISBN 978-1119451013
8. Archived copy. .

Ikus gainera

• Eraikingintza ingeniaritza
• Ingeniaritza zibila
• Industria-ingeniaritza

Kanpo estekak

• Datuak: Q2674423