"En mi Viejo San Juan" Noel Estrada musikagile eta abeslari puertorricarraren abestia da (euskaraz: «Nire San Juan Zaharrean»). Hainbat abeslarik interpretatu dute, eta hainbat hizkuntzatara itzuli dute. Abestia oso ezaguna da mundu osoan eta alemanez, ingelesez eta frantsesez abestu dute. Abestiaren 1.000 grabazio ezberdin baino gehiago egin dira mundu osoan.
Abestia El Trio Vegabajeñok grabatu zuen lehen aldiz, 1943an, RCA Victor disketxearekin, eta gero Mar-Velarekin. Abestiak berehalako eragina izan zuen eta berehala bertsio diferenteak sortu ziren. Ondorengo bi interpretazio hauek ospe handia lortu zuten irratietan: Manuel Jimenez Laukotearena (RCA Victor, 1948) eta Joe Vallerena Moncho Usera eta bere orkestrarekin (Seeco, 1949).
La Borinqueña eta Preciosa-rekin batera, "En mi Viejo San Juan" ereserkitzat hartzen dute puertorricar askok, bereziki jaioterritik urrun bizi direnek. Kantuaren kantu nostalgikoak. West Side Story filmeko America eta Neil Diamond-en America bezalako kantu anglosaxoien aurrean kontraste musikala eskaini zuen, migrazioa termino positiboagoetan aurkezten zutenak.[2]
Nahiz eta motibazio eta jatorri militar originalak izan, abestiak ez ditu bakarrik Estradaren anaia, Eloy Jr, militar gisa atzerrian aparkatuta zeuden Puerto Ricoko herritarren sentimenduak islatzen, baita Puerto Ricoko diaspora osoarena ere.[3] Zentzu guztietan, Estradak bere aberriarekin duen maitasun-lotura intimoaren isla da abestia.[4]
Ospea
"En mi Viejo San Juan" klasikoa da eta artista askok interpretatu dute.[5] Hasiera batean El Trío Vegabajeñok interpretatua, abestia Luis Miguel, Javier Solis, Vikki Carr, Danny Rivera, Marco Antonio Muñiz, Trío Los Panchos, Rafael Cortijo, Ismael Rivera, Celia Cruz eta Rocío Hidpiría Dúrcal bezalako artistek interpretatuko zuten.[6][7][8][9][10][11][12][13][14]
1999an, Marco Antonio Solís mexikar kantautoreak abestiaren zuzeneko bertsioa egin zuen Arte Ederren Zentroan emandako kontzertuan, eta En vivo (2000) zuzeneko albumean sartu zuten.[15] Bere bertsioak 23. postua lortu zuen <i id="mwXg">Billboard</i> Hot Latin Songs-en eta zortzigarrena AEBetako Regional Mexican Airplay zerrendetan. 2012an, Arthur Hanlon pianista estatubatuarrak abestiaren zuzeneko bertsioa egin zuen, eta Marc Anthony izan zuen lagun Hanlonen Encanto del Caribe (2012) albumerako. San Cristobal gazteluan grabatutako lehen kontzertuan aurkeztu zuten.[16]
Abestia gutxienez beste hiru hizkuntzatan ere grabatu dute: ingelesez, alemanez eta frantsesez. Hainbat musika generotako bertsioak daude, instrumentala, akustikoa, tangoa, boleroa, ranchera, baita Oscar Soloren disko bertsio bat ere.[17] Mexikoko 50 filmetan eta Puerto Ricoko 20 pelikulatan baino gehiagotan entzuten da abestia, tartean "Romance en Puerto Rico" (1961) eta "Mi aventura en Puerto Rico" (1975) filmetan.
En mi Viejo San Juan amerikar, errusiar, alemaniar, frantses eta japoniar orkestrek grabatu dute, besteak beste. Frantsesez ezagutzen den lehen interpretazioa Lolita Cuevas vedettearena izan zen. Abestiaren 1.000 grabazio ezberdin baino gehiago egin dira mundu osoan. Ospe hori lortu duten beste bolero bakarrak "Obsesión" eta "Perdón" (Pedro Flores) eta "Piel canela" (Bobby Capó) dira, eta horien atzetik "Desvelo de amor" eta "Capullito de alelí" (Rafael Hernández Marín).
Legatua
1971n, Carlos Romero Barceló-ren udal-kudeaketan, abestia San Juan Hiriko ereserki ofizial gisa onartu zen.[18] San Juan hiriak ere onartu zuen ebazpen bat, abestiaren egilea, Noel Estrada, hiriko ohorezko herritar bihurtu zuena.[19]
Tato Lavieraren "Mainstream Ethics" olerkiak, 1988an argitaratuak, abestiaren letraren zatirik handiena erabiltzen du "ate birakariaren" Puerto Ricoko migrazio-motiboa irudikatzeko.[20]
Grabazioak
Abestiaren grabazioen urteko zerrenda partzial bat da hau.
Noel Estrada (RCA Victor, 1943)
El Trío Vegabajeño (RCA Victor, 1943)
Manuel Jiménez laukotea (RCS Víctor, 1948)
Joe Valle, Moncho Usera eta bere orkestrarekin (Seeco, 1949)
Julito Rodriguez y su Trío Los Primos (Ansonia, 1957)
Ñico & His Latin Brass (Discuba, 1960)
Cortijo eta Su Combo Ismael Riveraren ahotsean (Gema, 1961)
Billo's Caracas Boys, Jose Luis Rodriguezen ahotsean (Velvet, 1964)
