PROFILBARU.COM

Edith Wharton
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Edith Newbold Jones
Jaiotza	New York, 1862ko urtarrilaren 24a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	New York; The Mount (en) ; Castel Sainte-Claire (en)
Heriotza	Saint-Brice-sous-Forêt, 1937ko abuztuaren 11 (75 urte)
Hobiratze lekua	Cimetière des Gonards (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Familia
Aita	George Frederic Jones
Ama	Lucretia Stevens Rhinelander
Ezkontidea(k)	Edward Robbins Wharton (en)
Familia	ikusi Mary Mason Jones (en) ();
Hezkuntza
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, eleberrigilea, poeta, itzultzailea, prosalaria eta arte-historialaria
Lan nabarmenak	ikusi The Mount (en) ; The Age of Innocence (en) ; The Touchstone (en) ; The House of Mirth (en) ; The Reef (en) ; The Custom of the Country (en) ; Summer (en) ; Roman Fever (en) ; The Decoration of Houses (en) ; The Greater Inclination (en) ; Crucial Instances (en) ; Old New York (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko zalduna ; Emakumeen Arrakastaren Saloi Nazionala (1996) ; Pulitzer Saria Fikzioan (1921) : The Age of Innocence (en) ;
Influentziak	Henry James eta Vernon Lee
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia
Genero artistikoa	Nobela erromantikoa

Edith Wharton, Edith Newbold Jones ezkongabeko izena (1862ko urtarrilaren 24a - 1937ko abuztuaren 11), idazle eta diseinatzaile estatubatuar bat izan zen^[1].

Bizitza

Edith Wharton Edith Newbold Jones izenarekin jaio zen, kalitatezko hezkuntza pribatua eman zion familia dirudun batean. George Frederic Jones eta Lucretia Stevens Rhinelander ziren bere gurasoak eta bera baino zaharragoak ziren bi neba zituen^[2]. Wharton Gerra Zibilean jaio zen; hiru urte zituenean amaitu zen. Gerraren ondoren bere familiak Europan zehar bidaiatu zuen^[2]. 1866tik 1872ra Frantzia, Italia, Alemania eta Espainian izan ziren^[3]. Bidaia hauen ondorioz, Edith gazteak frantsesa, alemaniera eta italiera ikasi zituen. Hala ere, jasotzen zuena baino jakintza gehiago eskuratu nahi zuen eta, horregatik, aitaren eta honen lagunen liburutegietatik irakurtzen zuen.

Wharton oso gaztetatik hasi zen poesia eta fikzioa idazten, hamaika urte zituela bere lehen eleberria idazteko saiakera egin zuen. Hamabost urte zituela argitaratu zuen bere lehen idatzizko lana, alemanierazko poema baten ingelerazko itzulpena. "Was die Steine Erzählen" ("What the Stones Tell") zen poema, Heinrich Karl Brugsch autorearena eta 50$ ordaindu zizkioten lan honen truke. Edithen familiak ez zuen nahi bere izena agertzea argitaratutako lanean, idaztea ez zelako konsideratzen bere garai eta kategoriako emakume batentzako moduko jarduera bat. Ondorioz, poema bere aitaren lagun baten izenean argitaratu zen, E. A. Washburn, emakumeen hezkuntza babesten zuen Ralph Waldo Emersonen lehengusu bat.

Obrak^[4]

Eleberriak

The Valley of Decision, 1902
The House of Mirth, 1905
The Fruit of the Tree, 1907
The Reef, 1912
The Custom of the Country, 1913
Summer, 1917
The Marne, 1918
The Age of Innocence, 1920 (Pulitzer Prize winner)
The Glimpses of the Moon, 1922
A Son at the Front, 1923
The Mother's Recompense, 1925
Twilight Sleep, 1927
The Children, 1928
Hudson River Bracketed, 1929
The Gods Arrive, 1932
The Buccaneers, 1938 (unfinished)

Eleberri laburrak

The Touchstone, 1900
Sanctuary, 1903
Madame de Treymes, 1907
Ethan Frome, 1911
Bunner Sisters, 1916
Old New York, 1924 1. False Dawn; 2. The Old Maid; 3. The Spark; 4. New Year's Day
Fast and Loose: A Novelette, 1938 (written in 1876–1877)

Poesia

Verses, 1878
Artemis to Actaeon and Other Verse, 1909
Twelve Poems, 1926

Ipuin laburrak

The Greater Inclination, 1899, includes Souls Belated.
Crucial Instances, 1901
The Descent of Man and Other Stories, 1904
The Hermit and the Wild Woman and Other Stories, 1908
Tales of Men and Ghosts, 1910
Xingu and Other Stories, 1916
Old New York, 1924
Here and Beyond, 1926
Certain People, 1930
Human Nature, 1933
The World Over, 1936
Ghosts, 1937
Roman Fever and Other Stories, 1964
Madame de Treymes and Others: Four Novelettes, 1970
The Ghost Stories of Edith Wharton, 1973
The New York Stories of Edith Wharton, 2007
The Other Two, 1904

Ez-fikzioa

The Decoration of Houses, 1897
Italian Villas and Their Gardens, 1904
Italian Backgrounds, 1905
A Motor-Flight Through France, 1908 (travel)
Fighting France, from Dunkerque to Belfort, 1915 (war)
French Ways and Their Meaning, 1919
In Morocco, 1920 (travel)
The Writing of Fiction, 1925 (essays on writing)
A Backward Glance, 1934 (autobiography)
Edith Wharton: The Uncollected Critical Writings, Edited by Frederick Wegener, 1996
Edith Wharton Abroad: Selected Travel Writings, 1888–1920, 1995, Edited by Sarah Bird Wright

Editore gisa

The Book of the Homeless, 1916

Erreferentziak

↑ (Ingelesez) «Edith Wharton | American writer» Encyclopedia Britannica (Noiz kontsultatua: 2018-03-06).
↑ ^a ^b Hermione., Lee,. (2007). Edith Wharton. (1st U.S. ed. argitaraldia) Alfred A. Knopf ISBN 9780375400049. PMC 73140273..
↑ (Ingelesez) «Edith Wharton — The Mount | Edith Wharton's Home» The Mount | Edith Wharton's Home (Noiz kontsultatua: 2018-03-06).
↑ «Works by Edith Wharton (1862-1937)» public.wsu.edu (Noiz kontsultatua: 2018-03-06).