Carmen Herrero Ayllón

Carmen Herrero Ayllón

Bizitza
JaiotzaMadril, 1913ko irailaren 13a
Herrialdea Espainia
HeriotzaMadril, 1997ko maiatzaren 10a (83 urte)
Familia
Ezkontidea(k)Ángel Vian Ortuño
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakkimikaria eta ikertzailea
Enplegatzailea(k)Instituto de Química-Física Rocasolano

Carmen Herrero Ayllón (Madril, 1913ko irailaren 13a - 1997ko maiatzaren 10a) espainiar kimikari, ikertzaile zientifiko eta kirolaria izan zen, aitzindaria ikasketa zientifikoetan eta lehiaketa-kirolean (Espainiako errekorra ezarri zuen xabalina-jaurtiketan).[1][2][3][4]

Biografia

Carmen Herrero Ayllón Madrilen jaio zen, kulturarekiko interes handia zuen profesional-familia batean, beren seme-alabei garapen pertsonalerako modu gisa ikasteko interesa eta beharra irakatsi zietena. Aita, Román Herrero de la Orden (farmazialari klinikoa eta Farmaziako akademikoa), errepublikarra eta masoia, erregimen frankistak errepresaliatua, eta ama, Vicenta Ayllón Torroba (maistra), jatorriz, aita Soriakoa eta ama Vinuesakoa ziren.[5][6][7] Familia, Bigarren Errepublika amaitu zuen Franco jeneralaren estatu-kolpearen ondoren, diktadura frankistak errepresaliatu zuen. Aita Masoneria eta Komunismoaren Errepresiorako Auzitegi Bereziak auzipetu zuen, eta Vicente, Enrique eta Alejandro nebek kanpoko eta barruko erbestea bizi izan zuten.[8]

Institutu-Eskolan ikasi zuen, Retiro sailean, eta 1933an lizentziatu zen Kimika Zientzietan. Madrilgo Unibertsitate Zentralean lizentziatura lortu zuen lehenengo emakumeetako bat izan zen (1970etik Unibertsitate Konplutentsea).[9]

Ikasle izan zen urteetan kirol eta ikasle elkarteetan parte hartu zuen, Herrero Ayllón inplikatu egin zen eta Unibertsitateko Eskola Federazioa osatzen zuten elkarteetako Zuzendaritza Batzordeetan parte hartzeko aurkeztu zen. Emakumeak gizartearen parte aktibo zirela eta XX. mendeko lehen urteetan Espainiako gizartean gertatzen ari ziren aldaketa sozialari laguntzen ziotela uste zuen korronte batekoa zen.[10]

II. Errepublikako urteetan egindako ikerketa- eta irakaskuntza-lana zela eta, errepresaliatu egin zuten, eta Francoren diktadurak arazketa-espedientea ireki zion. Espediente hori zehapenik ezarri gabe amaitu zen.[11][12]

Herrero Ayllón Angel Vian Ortuñorekin ezkondu zen, fakultateko kidea eta kimikaria bera bezala, eta bost seme-alaba izan zituzten: Mariano, Carmen, Angeles, Ana eta Alejandro.[13]

Carmen Herrero Ayllónen ibilbidea hainbat doktore-tesitan aztertu eta ikertu da, hala nola irakaskuntzaren alorrekoa, Mujeres y segunda enseñanza en Madrid (1931-1939); El personal docente femenino en los institutos de bachillerato María Poveda Sanzena,[10] eta zientziaren arloa aztertzen duena, Carmen Magallón Portolésena, Pioneras españolas en las ciencias. Las mujeres del instituto Nacional de Física y Química.[14]

Ibilbidea

Ikerketa

Carmen Herrero Ayllónek Fisika eta Kimikako Institutu Nazionalaren Laborategian (1932an Rockefeller Fundazioak sortu zuena) ekin zion bere ikerketari, doktore-tesia prestatzen ari zela, Kimika Fisika Sailean.[7]

Fisika eta Kimikako Institutu Nazionala garaiko zientzialari askok lan egin zuten sei ataletan banatuta zegoen, baina Enrique Moles Ormellak zuzendutako Kimika-Fisikako Atalak bildu zituen emakume gehien: Pura Barbero Rebolledo, Adela Barnés González, Asunción Fernández Fournier, María Aragón García Suelto, Amelia Garrido Mareca, María Luisa Garayzábal Medley, Carmen Herrero Ayllón, Narcisa Martín Retortillo, Carmen Pardo García-Tapia, Carlota Rodríguez de Robles, Concepción Rof Carballo, Pilar Villán Bertrán, María Teresa Salazar Bermúdez eta María Teresa Toral. Beren prestakuntzan Irakaskuntza Erakunde Askearen eragina nabaritzen zen unibertsitarioak izan ziren, Institutu-Eskolatik edo Andereñoen Egoitzako Foster Laborategitik igaro zirelako.[15][16]

1931. eta 1937. urteen artean, Fisika eta Kimikako Institutu Nazionalean 36 zientzialari inguruk egiten zuten lan, hau da, ikertzaileen %22k. Carmen Magallón Portolésen arabera: "30eko hamarkadaren hasieran, fisika eta kimika hedatzen ari ziren eremuak ziren, eta emakumeak erakarri zituzten, horietako asko Madame Curieren adibide bikainaren eraginez".

Irakaskuntza

Ikerketa-jardueraz gain, Carmen Herrero Ayllón kimikako irakaslea izan zen Institutu-Eskolan eta Soriako Institutuan (gaur egun Antonio Machado BHI).[4][7]

Institutu-Eskolan irakasleak arlo guztietan prestatzeko laborategi pedagogikoko proiektu bat zegoen, «ikasgeletako berrikuntza» gainerako ikastetxeetara eramateko.[4] "Institutu-Eskolaren ikasketa-planak irakasgai guztietako eskola-orduak gehitu zituen (bereziki, zientzia esperimentaletan eta hizkuntzetan), ikasgelako ikaskuntzak laborategietako praktikekin konbinatu zituen, prestakuntza estetikoa eta musikala kontuan hartu zituen, liburutegiaren erabilera sustatu zuen eta arreta handiagoa jarri zion kirola egiteari".[17] Carmen Herrero Ayllónek proiektu horretan trebatu eta parte hartu zuen, eta Kimikaren irakaskuntzan garatzen lagundu zuen, espiritu kritikoa estimulatzen duten metodo zientifikoak aplikatuz.

Kirola

Kirolean, emakumeengan ohikoa ez zen garai batean, eragin berezia izan zuten familiak eta Eskola-Institutuko hezkuntzak, autonomia pertsonala garatzeko gorputz-hezkuntza garrantzitsutzat jotzen baitzuten. Carmen Herrero Ayllón Sociedad Atlética Madrileña kirol elkarteko Emakumeen Ataleko kideetako bat izan zen, eta bertan entrenatzen zuen eta bere klubean lehiatzen zen.

1930ean xabalina jaurtiketaren marka espainiarra ezarri zuen, 26 metro eta 44 zentimetrorekin, Margot Moles taldekidea gaindituz.[4][18]

Misio pedagogikoak

Carmen Herrero Ayllón II. Errepublikan sortutako eta Misio Pedagogikoak (1931-1936) bezala ezagutzen zen kultura zabaltzeko programaren parte izan zen, Antzerki eta Koru jardueran. Herrero Ayllonek Juan del Encinaren La Égloga Pastoral bezalako antzezlanetan parte hartu zuen, Angeles Campos, Rosario Somolinos, Carmen Caamaño, Mercedes Ontañon eta Concha Barezekin eszenatokia partekatuz.[19]

Erreferentziak

  1. ↑ «BUCM :: La Biblioteca Informa :: Biblioteca Complutense» webs.ucm.es (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  2. ↑ (Ingelesez) Efe, Agencia. «RECORD JABALINA | Photo | 8001989408» EFE Servicios (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  3. ↑ Magallón Portolés, Carmen. (2011). «Químicas españolas en la Edad de Plata» Anales de Química de la RSEQ (1): 94–101. ISSN 2792-5250. (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  4. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2021-09-13). «Carmen Herrero Ayllón, química» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Los altos grados de la masonería |. (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) «APUNTES PARA UN DICCIONARIO BIOGRÁFICO DE SORIA. JOSE ANTONIO PÉREZ-RIOJA. CAJA DUERO. 1998.» todocoleccion.net (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  7. ↑ a b c «SORIANAS EN LA HISTORIA | HERNÁNDEZ SALDAÑA, CARMEN - Santos Ochoa» www.santosochoa.es (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  8. ↑ Centenario el arquitecto Alejandro Herrero Ayllón. .
  9. ↑ Ciencia e innovación en las aulas. Centenario del Instituto-Escuela (1918-1939). CONSEJO SUPERIOR DE INVESTIGACIONES CIENTÍFICAS UNIVERSIDAD NACIONAL DE EDUCACIÓN A DISTANCIA. 2018..
  10. ↑ a b Poveda San, María. (2014-04-08). Mujeres y segunda enseñanza en Madrid (1931-1939). El personal docente femenino en los institutos de bachillerato. (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) León, Ángeles Egido; Salguero, Jorge J. Montes; Bravo, Gutmarro Gómez; Eiroa, Matilde; Texeira, Encarnación Barranquero; Palacios, Julián Chaves; Lagunas, Ángela Cenarro; Rodríguez, Julio Prada et al.. (2018-02-05). Mujer, franquismo y represión: Una deuda histórica. Editorial Sanz Y Torres S.l. ISBN 978-84-16466-63-4. (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  12. ↑ «Orden por la que se reintegra en el goce de los derechos que puedan corresponderle, sin imposición de sanción, a la Alumna del Instituto Nacional de Física y Química doña Carmen Herrero Ayllón». Boletín Oficial del Estado. 17 de mayo de 1940..
  13. ↑ (Gaztelaniaz) Ortuño, Ángel Vian. (2002). Rector y humanista: homenaje a Ángel Vian Ortuño. Editorial Complutense ISBN 978-84-7491-386-6. (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  14. ↑ Magallón Portolés, Carmen. (2004). Pioneras españolas en las ciencias. Las mujeres del instituto Nacional de Física y Química. Consejo Superior de Investigaciones científicas..
  15. ↑ «Mujeres en FQ». mujeresdeciencias.ftp.catedu.es..[Betiko hautsitako esteka]
  16. ↑ Magallón Portolés, Carmen. (2009). «Mujeres de ciencia a principios del siglo XX» Ni tontas ni locas: las intelectuales en el Madrid del primer tercio del siglo XX, Vol. 1, 2009, ISBN 978-84-691-8464-6, págs. 206-237 (Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología, FECYT): 206–237. ISBN 978-84-691-8464-6. (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  17. ↑ Alfaro, Encarnación Martínez; Cabrera, Leoncio López-Ocón; Sauter, Gabriela Ossenbach. (2018). Ciencia e innovación en las aulas: centenario del Instituto-Escuela (1918-1939). Consejo Superior de Investigaciones Científicas, CSIC ISBN 978-84-362-6481-4. (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  18. ↑ Margot Moles, la gran atleta republicana, Ignacio Ramos. (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).
  19. ↑ «Las misiones pedagógicas (1931-1936)» cipres.residencia.csic.es (Noiz kontsultatua: 2024-09-16).

Bibliografia

  • Mujeres de la II República. Historia de la mujer. Tomo I 1931-1939. Ramón Guerra de la Vega.
  • Margot Moles, la gran atleta republicana. Ignacio Ramos.
  • El Madrid de las mujeres. Avances hacia la visibilidad (1833-1931).
  • 100 años en femenino Una historia de las mujeres en España.
  • La lucha por la modernidad: las ciencias naturales y la Junta para Ampliación de Estudios. Luis Enrique Otero Carvajal y José María López Sánchez (2012).
  • Cronología de los Récords y Mejores Marcas Españolas de Atletismo.

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!