Sophus Lie

Sophus Lie
Persona informo
Marius Sophus Lie
Naskonomo	Marius Sophus Lie
Naskiĝo	17-an de decembro 1842 (1842-12-17) en Nordfjordeid
Morto	18-an de februaro 1899 (1899-02-18) (56-jaraĝa) en Christiania
Tombo	Vår Frelsers gravlund en Oslo, 6458 (1899–) ^vd
Religio	luteranismo ^vd
Lingvoj	norvega • germana ^vd
Ŝtataneco	Norvegio ^vd
Alma mater	Universitato de Oslo (1859–) ^vd
Familio
Gefratoj	Laura Lie ^(en) ^vd
Edz(in)o	Anna Lie ^(en) (1874–) ^vd
Infanoj	Marie Leskien ^(en) ^vd
Profesio
Okupo	matematikisto universitata instruisto ^vd
Laborkampo	Grupo-teorio, geometrio, diferencialekvacia teorio kaj simetrio ^vd
Aktiva en	Leipzig • Parizo • Christiania ^vd
Doktoreca konsilisto	Carl Anton Bjerknes • Cato Maximilian Guldberg ^vd
Honorigoj Honorigoj (1897)  Premio Lobaĉevskij (12-a de decembro 1895)  eksterlanda ano de la Reĝa Societo  kavaliro de la Ordeno de Sankta Olavo ^vd
Membrecoj Membrecoj Saksa Akademio de Sciencoj (korespondanta membro) (1898–) Reĝa Societo de Londono (1895–) Accademia delle Scienze di Torino (1895–) Usona Nacia Akademio de Sciencoj (Foreign Associate of the National Academy of Sciences ^(en) ) (1895–) Akademio de Sciencoj de Francio (1892–) Saksa Akademio de Sciencoj (ordinara membro) (1886–1898) Londona Matematika Societo (1878–) Akademio Nacia de Scienco de la Kvardeko Peterburga Akademio de Sciencoj Bavaria Akademio de la Scienco Rusia Akademio de Sciencoj Reĝa Norvega Scienca Societo ^vd
^vd	Fonto: Vikidatumoj

Marius Sophus LIE [li:] (17a de decembro 1842 – 18a de februaro 1899) estis norvega matematikisto. Li kreis la teorion de kontinua simetrio kaj aplikis ĝin al la studo de geometrio kaj de diferencialaj ekvacioj.

Li estis amiko kaj kolego de Felix Klein en Parizo, el kiu ili separiĝis pro la Francia-Prusia Milito. Lia plej grava traktaĵo, Theorie der Transformationsgruppen, estis publikigita en Leipzig en tri volumoj el 1888 ĝis 1893. En 1886 Lie iĝis profesoro en Leipzig, anstataŭ Klein, kiu estis irinta al Gotingeno. En novembro 1889 li komencis suferi diversajn malsanojn.

Verkoj

• Lie, Sophus (1888), Theorie der Transformationsgruppen I, Leipzig: B. G. Teubner. Kun helpo de Friedrich Engel. ISBN 978-3-662-46210-2 kaj arXiv:1003.3202
• Lie, Sophus (1890), Theorie der Transformationsgruppen II, Leipzig: B. G. Teubner. Kun helpo de Friedrich Engel.
• Lie, Sophus (1891), Vorlesungen über differentialgleichungen mit bekannten infinitesimalen transformationen, Leipzig: B. G. Teubner. Kun helpo de Georg Scheffers.^[1]
• Lie, Sophus (1893), Vorlesungen über continuierliche Gruppen, Leipzig: B. G. Teubner. Kun helpo de Georg Scheffers.^[2]
• Lie, Sophus (1893), Theorie der Transformationsgruppen III, Leipzig: B. G. Teubner. Kun helpo de Friedrich Engel.
• Lie, Sophus (1896), Geometrie der Berührungstransformationen, Leipzig: B. G. Teubner. Kun helpo de Georg Scheffers.^[3]

Notoj

1. Lovett, E. O. (1898). "Review: Vorlesungen über Differentialgleichungen mit bekannten infinitesimalen Transformationen". Bull. Amer. Math. Soc. 4 (4): 155–167. doi:10.1090/s0002-9904-1898-00476-7.
2. Brooks, J. M. (1895). "Review: Vorlesungen über continuerliche Gruppen mit geometrischen und anderen Anwendungen". Bull. Amer. Math. Soc. 1 (10): 241–248. doi:10.1090/s0002-9904-1895-00283-9.
3. Lovett, E. O. (1897). "Review: Geometrie der Berührungstransformationen".Bull. Amer. Math. Soc. 3 (9): 321–350. doi:10.1090/s0002-9904-1897-00430-x.

Bibliografio

• Fritzsche, Bernd (1999), "Sophus Lie: A Sketch of his Life and Work", Journal of Lie Theory, 9 (1), pp. 1–38, ISSN 0949-5932, MR 1680023, Zbl 0927.01029, Alirita la 8an de junio 2020
• Freudenthal, Hans (1970–1980), "Lie, Marius Sophus", Dictionary of Scientific Biography, Charles Scribner's Sons
• Stubhaug, Arild (2002), The mathematician Sophus Lie: It was the audacity of my thinking, Springer-Verlag, ISBN 3-540-42137-8
• Yaglom, Isaak Moiseevich (1988), Grant, Hardy; Shenitzer, Abe (eld.), Felix Klein and Sophus Lie: Evolution of the idea of symmetry in the nineteenth century, Birkhäuser, ISBN 3-7643-3316-2