Seksa ekscitiĝo (foje ankaŭ seksavida; slange korneca) estas fiziologia stato de vekiĝo de deziro en antaŭatendo de amoro kaj seksumado.
Faktoroj kiuj antaŭenigas seksan ekscitiĝon estas konataj kiel seksaj ekscitiloj. Plejofte, la ekscitiĝo kaŭzas fizikajn ŝanĝojn, iujn videblajn kaj iujn kaŝitajn.
Ĉe homo
Homoj estas sekse ekscititaj kiel rezulto de diversaj faktoroj kaj en malsamaj situacioj. Laŭ ĝia naturo, sento povas esti fizika aŭ mensa; homo povas esti sekse ekscitita de si mem aŭ de aliaj aŭ de ĉi tiuj kaj aliaj manifestiĝoj de aliaj kiel hararo, ekstera formo, odoro ktp., kaj ankaŭ de ne-homaj stimuloj.
En stato de ekscitiĝo kaŭzita de alia persono, ĝi povas indiki la seksan orientiĝon de la ekscitanto. Kiam ekscitiĝo estas atingita uzante objektojn, aŭ depende de ili, ĝi estas konsiderita fetiĉismo. Ĉi tio inkluzivas ankaŭ eksciton kiel rezulto de parto de la korpo de la alia persono aŭ tiu aŭ alia organo de lia (kiu ne havas ĉiutagan seksan signifon).
En la plej multaj homoj, seksa ekscitiĝo estas spertata en la formo de fizika stimulo de unu el iliaj erogenaj zonoj, precipe se ĝi estas akompanita de vigleco al atendata aŭ ŝajna-atendata sekskuniĝo.
Krome, iuj homoj spertas nudecon, erotikon kaj pornografion kiel sekse ekscitigajn. Oni povas konstati, ke plej multaj homoj sentas koleron pro plena aŭ parta nudeco de membroj de la alia sekso aŭ eĉ de la sama sekso; aŭ de la vido de seksa ago farita de aliaj, kaj kelkaj ankaŭ estas ekscititaj de stato de amo al sia partnero.
Pliaj kontribuantoj al seksa ekscito povas esti romantika loko, muziko kaj trankviligaj rimedoj aŭ situacioj.
Homa seksa ekscitiĝo estas la apero de seksa deziro, kiu siavice tendencas konduki al orgasmo, sed povas tamen esti celo en si mem, eĉ en foresto de ellaso.
Male al aliaj bestoj, ĉe homoj kaj la masklo kaj la ino povas esti sekse ekscititaj tutjare, kaj tiel ekzistas neniu oestrosezono.
Fiziologiaj ŝanĝoj
Viro
Seksa ekscitiĝo ĉe viro kutime manifestas sin en la ŝvelo kaj erektiĝo de lia peniso, kiam sango plenigas la spongecan histon laŭlonge de la organo. Ĉi tio estas, plejparte, la plej fidinda kaj elstara signo de ekscitiĝo inter maskloj [1].
La vejnoj de la peniso elstaras laŭlonge de la erekto, antaŭ-ejakula fluido estas elsendita en malgranda kvanto, la anuso streĉiĝas, la testikoj malmoliĝas kaj la haŭto sur ili streĉiĝas.
Aliaj signoj estas elstarantaj cicoj, streĉiĝado de la vaginaj muroj, ŝvelado de la vulvo kaj klitoro kaj malgrandaj ŝanĝoj en la lipoj de la vulvo, same kiel la dilatiĝo de la pupiloj.
Tiuj povas esti karakterizitaj per manko de fantazioj kaj/aŭ manko de deziro al seksa agado dum antaŭfiksita tempodaŭro. Eblaj kialoj por tio estas mensa malordo - kiel ekzemple depresio, uzado de drogoj aŭ medikamentoj, aŭ aliaj malsanoj.
Ĉe bestoj
Scienco ankoraŭ ne kompletigis la komprenon pri la sinteno de aliaj specioj al sekseco. Samtempe, lastatempaj studoj levas la eblecon, ke kiel ni homoj multaj bestoj, kaj specife mamuloj, ĝuas seksajn rilatojn, kiuj ne estas limigitaj al reproduktado; delfenoj kaj bonobosimioj, ekzemple, uzas sekson kiel socian ilon por konservi siajn internajn sociajn organizojn [2]. Observoj de konduto inter sociaj bestoj pruvis, ke ili konservas sistemojn de seksa interagado kiel ilon por plifortigi grupan kohezion, kaj inter evoluaj spertuloj estas subteno por la ideo, ke interŝanĝoj de seksaj favoroj helpas fiksi la lokan genetikan diversecon inter izolitaj populacioj kaj tiel fakte konservante tre signifan evoluan potencialon.
Referencoj
↑Kvankam adoleskaj knaboj ankaŭ spertas "neseksan" erektiĝon, kiu originas de alta nivelo de testosterono.
