|
Polipodiacoj
La polipodiacoj[3] (latine Polypodiaceae) estas planta familio el pteridofitoj. Tiu familio apartenas al la ordo polipodialoj (Polypodiales). Ĝi estas unu el la plej ampleksaj filikfamilioj kun ĉirkaŭ 1650 speciojn[4]. Ĝia tipa genro estas polipodio[3].
Karakterizaĵoj
Temas pri plantoj, kiuj havas rampantan, de skvamoj envolvitan rizomon. Ĉe la rizomo staras plej ofte malmulte dividitaj ĝis plume pinataj folioj. Ofte la foliplato estas relative malfajna. Ĉe multaj specioj la sterilaj folioj malsamas ol la fekundaj folioj sporofiloj. Kelkaj specioj eĉ posedas du specojn de sterilaj folioj (heterofilio).
La plantoj havas rondajn sorojn, plej ofte seninduzio sur la malsupra surfaco de la folio. La folioj havas tipe punktitan aspekton. Ĉe kelkaj specioj la soroj kunfluiĝas, tiel ke la malsupra flanko de la sporofolio estas komplete kovrita de sporangioj.
Disvastigado
La polipodiacoj estas plej ofte tropikaj aŭ subtropikaj filikoj. Nur tre malmultaj plantoj kreskas en la moderaj zonoj, en Eŭropo ekzemple nur kvar specioj de polipodioj (Polypodium). Kelkaj specioj estas ĉambroplantoj (ekzemple la ora flebodio (Phlebodium aureum)).
Ekzistas kelkaj epifitoj inter la polipodiacoj.
Taksonomio
La divido de la familio polipodiacoj estas diskutata. Depende de la aŭtoro ekzistas inter 10 kaj pli ol 100 genroj kun 500 ĝis 1700 specioj. Ĉiukaze ĝi estas multspecia filika familio.
Jen la listo, laŭ The Plant List kaj World Flora Online (8 apr. 2020)[4],[2], de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj[5]:
- *genro akceptita en TPL sed ne en WFO, kiu tamen akceptas ĝiajn speciojn.
- **genro akceptita en WFO sed ne en TPL. Tamen laŭ WFO, estas neniu akceptita specio en ĝi.
Ĉi-sube, kelkaj detaloj pri la plej gravaj genroj:
- Acrosorus COPEL., kvin specioj, inter Malezio kaj la Samoaj insuloj
- Adenophorus GAUDICH., ok specioj sur Havajo
- Aglaomorpha SCHOTT (inkl. Photinopteris, Merinthosorus, Pseudodrynaria, Holostachyum), ĉirkaŭ naŭ specioj, tropika Azio kaj Novgvineo
- speciohromeris (T. MOORE) J. SM., mit ĉirkaŭ 9-18 specioj, inter Hindujo kaj Ĉinio
- Belvisia MIRBEL, ĉirkaŭ 9-25 specioj, en la tropikoj de Azio kaj Afriko
- Calymmodon C. PRESL, ĉirkaŭ 5-25 specioj, inter Hindmalajzio kaj la Pacifikaj insuloj
- Campyloneurum C. PRESL, ĉirkaŭ 25-45 specioj, en tropika Ameriko
- Ceradenia L.E. BISHOP, ĉirkaŭ 40 specioj
- Christopteris COPEL., ĉirkaŭ du specioj, Sudarientazio kaj Novkaledonio
- Chrysogrammitis PARRIS, unu ĝis du specioj, Sudarientazio kaj Novgvineo
- Cochlidium KAULF., ĉirkaŭ 12 specioj
- Colysis C. PRESL, ĉirkaŭ 30 specioj, tropikoj de Afriko kaj Azio
- Ctenopteris BLUME EX KUNZE, ĉirkaŭ 21 specioj en la tropikoj
- Dicranoglossum J. SM., ĉirkaŭ kvin specioj, tropika Ameriko
- Dictymia J. SM., ĝis kvar specioj inter Aŭstralio, Novgvineo kaj la Fidĝi-insuloj
- Drynaria (BORY) J. SM., ĉirkaŭ 20 specioj en la tropikoj, inter ili:
- kverkfolia drinario (Drynaria quercifolia (L.) J. SM.), sur la Malajaj insuloj ĝis Aŭstralio kaj Polinezio
- Enterosora Baker, ĉirkaŭ 13 specioj
- Goniophlebium (BLUME) C. PRESL, minimumu 11 ĝi ĉirkaŭ 20 specioj, de la tropika Azio ĝis la Fidĝi-insuloj
- Grammitis SW., ĉirkaŭ 100-150 specioj
- Lecanopteris REINW., unu ĝis ĉirkaŭ tri specioj en in Malezio
- Lellingeria A.R. SM. & R.C. MORAN, ĉirkaŭ 55 specioj
- Lemmaphyllum C. Presl, ĉirkaŭ kvar specioj en Azio
- Lepisorus (J. SM.) CHING (inkl. Platygyria CHING & S.K. WU), ĉirkaŭ 100 specioj
- Leptochilus Kaulf., ĉirkaŭ 20 specioj
- Loxogramme (BLUME) C. PRESL (inkl. Anarthropteris COPEL.), ĉirkaŭ 22-35 specioj
- Melpomene A.R. SM. & R.C. MORAN, 21 specioj
- Microgramma C. PRESL (inkl. Solanopteris), ĉirkaŭ 20-28 specioj, tropika Ameriko
- Micropolypodium HAYATA, ĉirkaŭ 22 specioj
- Microsorum LINK, ĉirkaŭ 33-60 specioj
- Neocheiropteris CHRIST (inkl. Neolepisorus CHING), ĉirkaŭ naŭ specioj
- Niphidium J. Sm., ĉirkaŭ 10 specioj en Sudameriko
- Pecluma M.G. PRICE, ĉirkaŭ 34 specioj
- Phlebodium (R. BR.) J. SM., ĉirkaŭ 5-10 specioj en la tropika Ameriko
- Phymatosorus PIC.SERM., ĉirkaŭ 12-18 specioj
- Platicerio aŭ „alka korno“ (Platycerium DESV.), ĉirkaŭ 9-18 specioj
- Pleopeltis HUMB. & BONPL. EX WILLD., minimume 56 specioj en la tropikoj
- Polypodiodes CHING, ĉirkaŭ 14 specioj en Azio
- Polipodio (Polypodium L.), ĉirkaŭ 160 specioj
- Prosaptia C. PRESL, unu ĝis ĉirkaŭ 20 specioj
- Pyrrosia MIRBEL (inkl. Drymoglossum C. PRESL), ĉirkaŭ 60-100 specioj en la tropikoj
- Scleroglossum ALDERW., ĉirkaŭ du ĝis ses specioj
- Selliguea BORY (inkl. Crypsinus C. PRESL, Polypodiopteris C.F. REED), ĉirkaŭ 5-36 specioj
- Serpocaulon A.R. SM., 40 specioj
- Terpsichore A.R. SM., 57 specioj
- Zygophlebia L.E. BISHOP, ĉirkaŭ 11 specioj
Aldoniĝas la genroj kun nur unu specio:
- Caobangia A.R. SM & X.C. ZHANG, kun la specio:
- Drymotaenium MAKINO, kun la specio:
- Gymnogrammitis Griffith, mit der specio:
- Kontumia S.K. WU & P.K. LOC, kun la specio:
- Luisma M.T. MURILLO & A.R. SM. en Kolombio, kun la specio:
- Neurodium FÉE, en Mez- kaj Sudameriko:
- Pleurosoriopsis FOMIN, kun la specio:
- Podosorus HOLTTUM, kun la specio:
- Synammia C. PRESL, kun nur unu specio:
- Themelium (T. Moore) PARRIS, nur unu specio en Borneo:
- Thylacopteris KUNZE EX J. SM., kun nur unu specio en Malezio:
Galerio
Referencoj
Literaturo
- Alan R. Smith, Kathleen M. Pryer, Eric Schuettpelz, Petra Korall, Harald Schneider, Paul G. Wolf: A classification for extant ferns. In: Taxon. Band 55, Nr. 3, 2006, ISSN 0040-0262, S. 705–731, Abstract, Arkivigite je 2017-02-12 per la retarkivo Wayback Machine PDF-Dosiero Arkivigite je 2013-01-08 per la retarkivo Wayback Machine.
- David John Mabberley: The Plant Book. A portable dictionary of the higher plants. Cambridge University Press, Cambridge u. a. 1987, ISBN 0-521-34060-8.
- Walter Erhardt u. a.: Der große Zander. Enzyklopädie der Pflanzennamen. Band 2. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart 2008. ISBN 978-3-8001-5406-7
|
|
