Hidrargo
kemia elemento • metalo • superkondukta elemento • chalcophile element
posttransira metalo
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine ), simbolo , numero
hidrargo (hydrargyrum ), Hg, 80
CAS-numero
7439-97-6
Loko en perioda tabelo
12-a grupo , 6-a periodo , bloko d
Karakteriza grupo
Transiraj metaloj
abundeco en terkrusto
0,00004 %
Nombro de naturaj izotopoj
7
Aspekto
arĝentblanka
Atomaj ecoj
Relativa atompezo
200,59 amu
Kovalenta radiuso
132 pm
Radiuso de van der Waals
155 pm
Elektrona konfiguracio
[Xe ] 4f14 5d10 6s2
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo
2, 8, 18, 32, 18, 2
Fizikaj ecoj
Materia stato
likva
Kristala strukturo
romboedra
Denseco
(293,15 K) 13,5459 g/cm3
Malmoleco
1,5 (Mohs-skalo )
Magneta konduto
diamagneta (
χ χ -->
m
{\displaystyle \chi _{m}}
= −0,28 · 10−4)
Degelpunkto
−38,84 °C (234,31 K )
Bolpunkto
356,73 °C (629,88 K )
Molvolumeno
14,09 · 10−6 m3 /mol
Boliga varmo
59,11 kJ /mol
Premo de satura vaporo
(293,15 K) 0,163 Pa
Rapido de sono
(293,15 K) 1407 m/s
Specifa varmokapacito
138,8 J/(kg · K)
Elektra konduktivo
(20 °C ) 1,04 · 106
Elektra rezistivo
(20 °C ) 961 nΩ·m 96,1 ·10–8 Ω · m
Termika konduktivo
8,34 W /(m · K)
Diversaj
Redoksa potencialo
(Hg2+ + 2 e−
→ Hg) 0,8535 V
Elektronegativeco
2 (Pauling-skalo )
Joniga energio
1-a 1007 kJ/mol 2-a 1810 kJ/mol 3-a 3300 kJ/mol
Izotopoj
Izotopo
Naturapero
t 1/2
radioaktiveco de disfalo
Energio de disfalo MeV
Produkto de radioaktiva disfalo
194 Hg
444 jaroj
ε
0,040
194 Au
195 Hg
9,9 horoj
ε
1,510
195 Au
196 Hg
0,15 %
estas stabila kun 116 neŭtronoj
198 Hg
9,97 %
estas stabila kun 118 neŭtronoj
199 Hg
16,87 %
estas stabila kun 119 neŭtronoj
200 Hg
23,1 %
estas stabila kun 120 neŭtronoj
201 Hg
13,18 %
estas stabila kun 121 neŭtronoj
202 Hg
29,86 %
estas stabila kun 122 neŭtronoj
204 Hg
23,1 %
estas stabila kun 124 neŭtronoj
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP .
Atentu, veneno!
Hidrargo (latine hydrargyrum , hydro = akvo , argyrum = arĝento ) estas kemia elemento en la perioda tabelo , kiu havas la simbolon Hg kaj atomnumeron 80. Ĝi estas peza, arĝentkolora transirmetalo , kaj unu el du elementoj, kiuj estas likvaj ĉe ĉambra temperaturo . La alia estas bromo , kiu ne estas metalo. Dum alia metalo galiumo fandiĝas nur ĉe temperaturo je 303 K (30 °C , do super la norma ĉambra temperaturo).
Datenoj
Simbolo: Hg
Atomnumero: 80
Atommaso: 200,59 u
Kemia Serio: transirmetalo
Bolpunkto: 629,88 K (356,73 o C)
Fandpunkto: 234,32 K (-38,83 o C)
Superkonduktiveco : 4,15 K (-269 o C)
Denseco: 13 579,04 kg/m3
Produktado
En Hispanio famas el historiaj epokoj (Romia Imperio ) la minoj de cinabro el Almadeno , provinco de Ciudad Real .
Uzado
Hidrargo estis uzata en certaj specoj de ŝaltiloj , certaj specoj de lampoj (minimumaj kvantoj, kiel gaso, uzo daŭras), plie termometroj , barometroj , kaj aliaj scienciloj. Eĉ pli frue ĝi estis uzata por minado de oro kaj arĝento . Alojo (kunmiksaĵo) de hidrargo kun alia metalo (plej ofte arĝento ) formas amalgamon .
Danĝereco kaj malpermeso
Hidrargo estas toksa elemento, kaj povas damaĝi interalie hepaton kaj cerbon . Pro la danĝereco estas uzado de hidrargo nuntempe plejparte malpermesita.
Bildaro
Vidu ankaŭ
Proverbo
Ekzistas proverbo pri hidrargo en la Proverbaro Esperanta de L. L. Zamenhof [ 1] :
„ Li estas vera hidrargo. ”
Eksteraj ligiloj
Referencoj