Galeritombo (Irlando)

Galeritombo estas megalita instalaĵo de diversaj konstrutipoj. La klasika formo de la galeritombo ekzistas en 219 ekzempleroj en Nordirlando, la nordo de la respubliko Irlando, kaj en Leinster, Munster kaj en malmultaj ekzempleroj en Grandbritio.

Ĝi aspektas tute alimaniere ol la galeritomboj de la norda megalita arĥitekturo, dum ekzistas simileco kun allées couvertes en Francujo kaj kelkaj en portugalaj Anta-oj.

skemo de galeritombo

Kontraŭe al la kontinenta galeritombo, kiu havas flankan alirejon la kamero de la galeritombo havas ĉiam ortangulan (West Torr), poligonalan, rondan, rektan aŭ malforte kurbiĝintan aŭ krucforman kameron (angle cruciform passage tomb) - ekzemple Newgrange en Irlando, Maeshowe sur la Orkadoj aŭ Barclodiad y Gawres sur Anglesey.

Maes Howe tipo (MH)

Maes Howe

Konataj instalaĵoj de tiu tipo kun krucformaj kameroj estas Knowth kaj Newgrange en la graflando An Mhí, Maes Howe sur la Orkadoj kaj Barclodiad y Gawres sur Anglesey en Kimujo. Krucforma ankaŭ estas la kamero de la korttombo de Behy en la graflando Mhaigh Eo en Irlando. La Calderstones estas la solaj restaĵoj de tiu instalaĵo en Anglujo. Iom simila al la norda galeritombo estas - Cotswold Severn Tomb kun flanka alirejo –troviĝas en Kimrujo (ekzemple Capel Garmon kaj Ty Isaf).

Irlando, Nordirlando

Newgrange

Irlandaj galeritomboj troviĝas plej ofte unuope, sed je kvin lokoj sur la insulo sur tombejoj kun ĝis 60 ekzempleroj (Carrowmore kaj Carrowkeel en la graflando Shligigh, Loughcrew kaj en valo Boyne, en la graflando An Mhí), kaj Kilmonaster Middle en la graflando Dún na nGall. La nomon la 300 irlandaj galeritomboj ricevis de longa koridoro aŭ galerio kiu enbuŝiĝas en la kamero. La tuto estas kovrata de ovala aŭ ronda termonteto, kiu estas enkadrigita de ŝtonoj. La formo de la kamero distingiĝas forte de la skota ekzempleroj, kiuj ankaŭ nomiĝas galeritombo (Skotujo). La irlandaj kameroj estas:

• rondaj, Carnanmore,
• ortangulaj, galeritombo de Cross (ambaŭ graflando Aontroim)
• trapezoformaj, Listoghil en Carrowmore, graflando Shligigh
• falditaj, Knowth, graflando An Mhí
• nediferencigite rondaj, respektive sengaleriaj instalaĵoj kiel Ashley Park en la graflando Tiobraid Árann estas nomataj "simplaj galeritomboj".

Petroglifoj

Kelkaj irlandaj/nordirlandaj galeritomboj havas petroglifojn, ekzemple:

• Baltinglass
• Carnanmore (East Torr)
• Dowth norda tombo
• Fourknocks
• Knockmany
• Knowth
• Loughcrew
• Newgrange
• Seefin
• Sess Kilgreen
• Tornant upper

Skotlando

En Skotlando troviĝas nur galeritomboj en la ekstrema nordo de la lando.

Ceteraĵo

Tre malmultaj galeritomboj troviĝas en Anglujo, Kimrujo kaj sur la Manikinsuloj.

Vidu ankaŭ

• galeritombo (kontinenta tipo )
• galeritombo (Skotlando) 9
• Brita megalitiko
• megalitaj instalaĵoj en Irlando

Eksteraj ligiloj

• mapo kun la disvastigo de la galeritomboj

Literaturo

• Glyn Daniel: The megalith builders of Western Europe. Penguin, Harmondsworth u. a. 1963 (Pelican books A 633).
• Frances Lynch: Megalithic tombs and Long Barrows in Britain. Shire, Princes Risborough 1997, ISBN 0-7478-0341-2 (Shire archaeology 73).
• Elizabeth Shee Twohig: Irish Megalithic tombs. Shire, Princes Risborough 1990, ISBN 0-7478-0094-4 (Shire archaeology 63).
• Jürgen E. Walkowitz: Das Megalithsyndrom. Europäische Kultplätze der Steinzeit. Beier & Beran, Langenweißbach 2003, ISBN 3-930036-70-3 (Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas. 36).