Την παραμονή της αγίας Αγνής

Την παραμονή της αγίας Αγνής

Την παραμονή της αγίας Αγνής, πίνακας του Τζων Έβερετ Μίλαι, 18
Συγγραφέας	Τζον Κητς
Μορφή	ποίημα
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Την παραμονή της αγίας Αγνής είναι αφηγηματικό ποίημα του Άγγλου ρομαντικού ποιητή Τζον Κητς που γράφτηκε το 1819 και δημοσιεύτηκε το 1820. Το ποίημα θεωρήθηκε από πολλούς συγχρόνους και μεταγενέστερους Βικτωριανούς κριτικούς ως ένα από τα καλύτερα του ποιητή και είχε μεγάλη επιρροή στη λογοτεχνία του 19ου αιώνα. ^[1]

Ο τίτλος προέρχεται από την ημέρα (ή το βράδυ) πριν από τη γιορτή της αγίας Αγνής, προστάτιδας των παρθένων, που πέθανε μαρτυρικά στη Ρώμη του 4ου αιώνα και η μνήμη της εορτάζεται στις 21 Ιανουαρίου. ^[2]

Το έργο διαδραματίζεται στον Μεσαίωνα και αφηγείται μια ερωτική απαγωγή, που βασίζεται σε βρετανική παράδοση για την παραμονή της γιορτής της αγίας.

Πλαίσιο

Ο Κητς βασίζει το ποίημά του στη λαϊκή παράδοση ότι μια νεαρή κοπέλα μπορεί να δει τον μελλοντικό της σύζυγο σε όνειρο αν ακολουθήσει ορισμένες τελετουργίες την παραμονή της αγίας Αγνής, στις 20 Ιανουαρίου: να πάει για ύπνο χωρίς δείπνο, να γδυθεί εντελώς και να ξαπλώσει στο κρεβάτι της χωρίς να κοιτάζει πίσω της. Τότε θα εμφανιζόταν στο όνειρό της ο μελλοντικός σύζυγος. Σύμφωνα με το σκωτσέζικο τελετουργικό, οι νεαρές γυναίκες συγκεντρώνονται την παραμονή της αγίας Αγνής τα μεσάνυχτα, πηγαίνουν μία-μία σε ένα μακρινό χωράφι και ρίχνουν σιτηρά και μετά προσεύχονται στην αγία.^[3]

Στην αρχική εκδοχή του ποιήματός του, ο Κητς τόνισε τη σεξουαλικότητα των νεαρών εραστών, αλλά οι εκδότες του, που φοβούνταν την αντίδραση του κοινού, τον ανάγκασαν να μειώσει τα πιο ερωτικά αποσπάσματα.

Υπόθεση

Η φυγή της Μαντλίν και του Πορφύριου, πίνακας του Ουίλιαμ Χόλμαν Χαντ

Μια παγωμένη νύχτα του Ιανουαρίου, ένας ηλικιωμένος ιερέας προσεύχεται στο παρεκκλήσι του πατρογονικού πύργου της οικογένειας της Μαντλίν, όπου έχει ξεκινήσει ένα τρικούβερτο γλέντι. Η κοπέλα έχει ακούσει «παλιές ιστορίες» ότι μπορεί να ονειρευτεί τον άντρα που θα γίνει σύζυγός της, αν, αυτή τη νύχτα, την παραμονή της αγίας Αγνής, πέσει για ύπνο ακολουθώντας την κατάλληλη τελετουργία. Πολλοί ιππότες την πλησιάζουν στη γιορτή, αλλά η καρδιά της είναι μόνο για τον Πορφύριο, τον ορκισμένο εχθρό της οικογένειάς της.^[4]

Αργότερα το ίδιο βράδυ, ο νεαρός Πορφύριος, πολύ ερωτευμένος με τη Μαντλίν, κατευθύνεται στο κάστρο και στην είσοδο συναντά την Άντζελα, την ηλικιωμένη βάγια της Μαντλίν που είναι φιλική προς την οικογένειά του. Την παρακαλεί να τον οδηγήσει στο δωμάτιο της Μαντλίν το βράδυ, για να μπορέσει να δει την κοπέλα να κοιμάται. Η Άντζελα τον προτρέπει να φύγει γιατί αν τον δει κανείς θα τον σκοτώσουν αμέσως, αλλά τελικά πείθεται με δυσκολία και τον βάζει μέσα. ^[5]

Η παραμονή της αγίας Αγνής,
τρίπτυχο του Άρθουρ Χιουζ

Η Μαντλίν επιστρέφει στο δωμάτιό της τα μεσάνυχτα. Κρυμμένος σε μια περίτεχνη, σκαλιστή ντουλάπα, ο Πορφύριος την παρακολουθεί. Η κοπέλα δεν έφαγε από τα πιάτα που προσφέρονταν στη γιορτή και τώρα γονατίζει για τις προσευχές της. Μετά βγάζει τα στολίδια της, γδύνεται και, χωρίς να κοιτάξει πίσω της, όπως απαιτεί η παράδοση, πέφτει στο κρεβάτι της και κοιμάται σε βαθύ ύπνο στον οποίο ονειρεύεται τον Πορφύριο. Ο Πορφύριος προσπαθεί να την ξυπνήσει, παίρνει το λαούτο του και παίζει μερικές νότες. Η κοπέλα ανοίγει τα μάτια της και βλέπει μπροστά της την ίδια εικόνα που έχει δει στο όνειρό της και, νομίζοντας ότι ο Πορφύριος είναι μέρος του όνειρου, τον δέχεται στο κρεβάτι της. Ξυπνώντας πλήρως και συνειδητοποιώντας το λάθος της, του λέει ότι δεν μπορεί να τον μισήσει για την εξαπάτησή του αφού η καρδιά της τώρα είναι δική του. Ο Πορφύριος της δηλώνει την αγάπη του και την πείθει να τον ακολουθήσει για να ζήσουν μαζί. Γλιστρούν προς την έξοδο, περνώντας πάνω από τους μεθυσμένους γλεντζέδες και βυθίζονται στη νύχτα.^[3]

Εκείνο το βράδυ, ο Βαρόνος και οι πολεμιστές του περνούν μια νύχτα γεμάτη εφιάλτες. Η Άντζελα πεθαίνει, όπως επίσης και ο ιερέας που είχε κοιμηθεί πάνω σε ένα σωρό από κρύες στάχτες.

Σχόλιο

Γραμμένο σε γοτθικό ύφος, το ποίημα αντικατοπτρίζει «...πολλές από τις ίδιες ανησυχίες που διερευνά ο Κητς στις ωδές του - φαντασία, όνειρα και οράματα και τη ζωή ως ένα μείγμα αντιθέτων». Στο ποίημα, ο Κητς συνδυάζει έναν μεσαιωνικό μύθο με μια ιστορία εραστών, στα πρότυπα του Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1595) και της μεσαιωνικής γαλλικής έμμετρης μυθιστορίας Φλουάρ και Μπλανσφλόρ (1160, γύρω στα 1400 διασκευάστηκε στο Φλώριος και Πλατζιαφλώρα).

Μεταφράσεις στα ελληνικά

• Την παραμονή της αγίας Αγνής, μετάφραση: Βύρων Πολύδωρας, εκδόσεις Όμβρος, 1998 ^[6]
• H παραμονή της Αγίας Αγνής, μετάφραση: Στυλιανός Αλεξίου, εκδόσεις Στιγμή, 2004 ^[7]
• Παραμονή της Αγίας Αγνής, μετάφραση: Αθανάσιος Οικονόμου, εκδόσεις Οδός Πανός, 2023 ^[8]

Παραπομπές

1. . «litcharts.com/poetry/john-keats/the-eve-of-st-agnes». 
2. . «historic-uk.com/CultureUK/Eve-of-St-Agnes/». 
3. . «supersummary.com/the-eve-of-st-agnes/summary/». 
4. . «academic.brooklyn.cuny.edu/english/melani/cs6/st_agnes». 
5. . «cliffsnotes.com/literature/k/keats-poems/summary-and-analysis/the-eve-of-st-agnes». 
6. . «politeianet.gr/books/keats-john-ombros-tin-paramoni-tis-agias-agnis-tou-tzon-kits». 
7. . «tovima.gr/2008/11/24/books-ideas/psithyrista-to-forema-tis-ws-ta-gonata/». 
8. . «ianos.gr/paramoni-tis-agi-agnis».