Ο πατέρας του Καρόλου Β΄ του Χωλού, ο Κάρολος Α΄ δούκας του Ανζού, ιδρυτής του Ανδεγαυικού βασιλείου της Σικελίας, κατέλαβε το νησί ύστερα από πρόσκληση του πάπα (1262). Ο Κάρολος ο Ανδεγαυός ανατράπηκε στη Σικελία από τον εχθρό του Πέτρο Γ΄ της Αραγωνίας, όταν ξέσπασε ο Σικελικός Εσπερινός, όπου ακολούθησε μεγάλη σφαγή των Γάλλων στο νησί (1282) και ο 7χρονος Ροβέρτος έγινε όμηρος των Αραγωνέζων. Ο παππούς του πέθανε τρία χρόνια αργότερα (1285) αφήνοντας τον Κάρολο Β΄ τον Χωλό βασιλιά της Νεαπόλεως· διάδοχός του ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του Ροβέρτου, ο Κάρολος Μαρτέλος, που απέκτησε γιο τον Κάρολο (1288), όταν ο θείος του Ροβέρτος ήταν 13 ετών.
Με τον πρόωρο θάνατο του Καρόλου Μαρτέλου (1295), ο Ροβέρτος -ενήλικος πιά- έγινε διάδοχος της Νεαπόλεως, αν και νόμιμος διάδοχος έπρεπε να ήταν ο επτάχρονος ανιψιός του Κάρολος (γιος του Καρόλου Μαρτέλου).[4]
Αποτυχημένες προσπάθειες για το στέμμα της Σικελίας
Ο Ροβέρτος διεκδίκησε το στέμμα της Σικελίας με τον γάμο του με την Γιολάντα κόρη του Πέτρου Γ΄ της Αραγωνίας, σε αντάλλαγμα ο αδελφός της Ιάκωβος Β΄ της Αραγωνίας απαρνήθηκε τα δικαιώματα του στον θρόνο της Σικελίας για χάρη του Ροβέρτου. Οι Σικελοί βαρόνοι που μισούσαν τους Γάλλους αντέδρασαν έντονα και ανακήρυξαν νέο βασιλιά τον μικρότερο αδελφό του Ιακώβου Β΄ Φρειδερίκο Β΄ της Σικελίας. Ο πόλεμος έληξε με την Συνθήκη της Κανταμπελότας, ο Πέτρος αποκήρυξε τα δικαιώματα του στο νησί της Σικελίας και το βασίλειο του περιορίστηκε στα νότια της Ιταλικής χερσονήσου. Ο Ροβέρτος έγινε εκλεκτός του πάπα στην Ιταλία, ο Πάπας Κλήμης Ε΄ τον κήρυξε εφημέριο στην Ρομάνια και στην Τοσκάνη, ενεπλάκη στις συγκρούσεις των ισχυρών οικογενειών στην Φλωρεντία και έγινε κυρίαρχος της πόλης αλλά παραιτήθηκε λόγω αντίδρασης του πάπα.[5]
Κυρίαρχος στην Ιταλία
Ο Ροβέρτος σαν αρχηγός των Γουέλφων αντιτάχθηκε στην παραμονή του αυτοκράτορα Ερρίκου Ζ΄ του Λουξεμβούργου στην Ιταλία. Μετά τον θάνατο του Ερρίκου (1313) εντάθηκε στον βορά η αντίδραση των Γιβελλίνων εναντίον των Γουέλφων με αρχηγό τον Ματτέο Α΄ Βισκόντι και όπως φαίνεται ο Ροβέρτος είχε τον ρόλο του διαιτητή.[6] Ο Ροβέρτος κυβερνούσε το Πεδεμόντιο, το κύρος του έγινε μεγαλύτερο όταν τον ονόμασε ο πάπας Γερουσιαστή της Ρώμης (1317), έγινε λόρδος στην Γένοβα (1318 - 1334), στην Μπρέσια (1319) και εφημέριος του πάπα σε ολόκληρη την Ιταλία (1317) όταν έλλειπε ο αυτοκράτορας.[7] Πολέμησε εναντίον του Λουδοβίκου Δ΄ της Βαυαρίας (1328) και πίεσε τον Ιωάννη της Βοημίας να εγκαταλείψει την βόρεια Ιταλία (1330). Η ηγεμονία του Ροβέρτου στην Ιταλία απειλήθηκε μόνο από την Αραγωνική Σικελία.
Ο Μανφρέδος Ε΄ του Σαλούτσο και ο ανιψιός του Τόμας Β΄ συγκρούστηκαν για την ηγεμονία της μαγδραβίας του Σαλούτσο (1336), ο Ροβέρτος υποστήριξε τον Μανφρέδο επειδή η σύζυγος του Τόμας ανήκε στους Βισκόντι. Ο Ροβέρτος πολιόρκησε το Σαλούτσο, το έκαψε και αιχμαλώτισε τον Τόμας που αναγκάστηκε να πληρώσει λύτρα αλλά όταν ο αντιβασιλιάς του Ροβέρτου ηττήθηκε στην μάχη του Γκαμενάριο (22 Απριλίου 1345) η Ανδεγαυική δύναμη στο Πεδεμόντιο ελαττώθηκε. Ο Ροβέρτος και η δεύτερη σύζυγος του Σάντσα της Μαγιόρκας έφεραν στην αυλή τους στην Νάπολη την τέχνη και τον πολιτισμό της Αναγέννησης.[8]
Διαδοχή
Τον Ροβέρτο διαδέχτηκε η 16χρονη εγγονή του Ιωάννα Α΄ της Νάπολης αφού ο γιος του Κάρολος της Καλαβρίας πέθανε πριν τον ίδιο (1328). Η Ιωάννα αρραβωνιάστηκε τον 15χρονο ξάδελφο της Ανδρέα της Καλαβρίας δεύτερο γιο του Καρόλου Α΄ της Ουγγαρίας. Στην διαθήκη του ο Ροβέρτος όρισε διάδοχο την Ιωάννα χωρίς να αναφέρει τίποτα για τον Ανδρέα, αν η Ιωάννα πέθαινε χωρίς απογόνους θα την διαδεχόταν η μικρότερη αδελφή της Μαρία. Ο αποκλεισμός του Ανδρέα από την διαδοχή οδήγησε τους μετέπειτα ιστορικούς να ασπαστούν την Ουγγρική προπαγάνδα ότι η δολοφονία του στην Αβέρσα (1345) έγινε με πρωτοβουλία της Ιωάννας. Οι επιθέσεις στην συνέχεια από τους Ούγγρους που ήταν βασιλιάς τους ο Λουδοβίκος Α΄ της Ουγγαρίας ενίσχυσαν σημαντικά την θεωρία αυτή υποστηρίζοντας ότι ο Λουδοβίκος ήθελε να εκδικηθεί την δολοφονία του αδελφού του.[9]
Θρύλοι
Ο Ροβέρτος της Νάπολης ονομάστηκε "ειρηνοποιός της Ιταλίας" λόγω των σημαντικών αλλαγών που έφερε στην πόλη της Νάπολης. Η πόλη και ολόκληρο το βασίλειο βρισκόταν στα χέρια εμπόρων από την Τοσκάνη που ανήγειραν υπέροχα κτίρια, μνημεία και αγάλματα μετατρέποντας την Νάπολη από ένα βρώμικο λιμάνι που ήταν μέχρι τότε σε επιβλητική πόλη της εποχής και σε μεγάλο κέντρο Αναγεννησιακών σπουδών. Ο Ροβέρτος ανέθεσε στον διάσημο γλύπτη Τίνο ντι Καμάινο να κατασκευάσει και να διακοσμήσει έναν μεγάλο τάφο για τον γιο του που προοριζόταν διάδοχος του και στον διάσημο ζωγράφο Τζόττο να ζωγραφίσει πολλούς πίνακες για τον ίδιο. Το Πανεπιστήμιο της Νάπολης μπήκε υπό την προστασία του, έγινε κέντρο Αναγεννησιακών σπουδών με φοιτητές από ολόκληρη την Ιταλία, ο Δάντης Αλιγκέρι τον χαρακτήρισε "βασιλιά των λέξεων".[10]
Στην εποχή του δεν υπήρχε μεσαία τάξη στην νότια Ιταλία που θα μπορούσε να εξισορροπήσει την μεγάλη δύναμη των φεουδαρχών ακολουθώντας την παράδοση των Ανδεγαυών προγόνων του στην Νορμανδία. Ο Πετράρχης και ο Βοκάκιος τον αναφέρουν καλλιεργημένο άντρα, προστάτη των γραμμάτων και των τεχνών με τις φράσεις "μοναδικός βασιλιάς στις μέρες του", "φίλος της τέχνης και του πολιτισμού".[11] Ο Πετράρχης ζήτησε να εξεταστεί από τον Ροβέρτο πριν τον στέψουν ποιητή στον Καπιτωλίνο λόφος της Ρώμης (1341), το Λατινικό του ποίημα "Άφρικα" ήταν αφιερωμένο στον ίδιο τον Ροβέρτο αλλά δημοσιοποιήθηκε πολλά χρόνια μετά τον θάνατο τους (1397).
Οικογένεια
Ο Ροβέρτος Α΄ της Νεαπόλεως σε αργυρό τζιλιάτο, 1309-43, 3,94 γραμ., 27 χλστ. Επιγρ.: ROBERT[US] DEI GRΑ[ΤΙΑ] IER[USA]L[EM] ET SICIL[ΙΑ] REX / HONOR REGIS IUDICIU DILIGIT (ο αξιότιμος βασιλιάς κρίνει με αγάπη).
Ελένη, παντρεύτηκε τον Ανδρέα Τόπια, κύριο του Ματίγια χωρίς την συγκατάθεση του πατέρα της. Ο θυρεός των Τόπια ήταν τρεις κρίνοι, που χωρίζοντο από μια διακεκομμένη γραμμή. Γιος τους ήταν ο:
↑H. Hearder and D.P. Waley, eds., A Short History of Italy (Cambridge University Press) 1963, pp 60f.
↑While Robert's nephew Charles Robert of Anjou could have succeeded just as rightfully, being the son of Charles Martel, he was preoccupied with obtaining the Hungarian crown (which he accomplished in 1310) and did not press his claim to the throne of Naples. Robert was the heir in proximity of blood.
↑Later, the Florentine chronicler Giovanni Villani, recalled Robert with respect.
↑Alessandro Barbero, Il mito angioino nella cultural italiana e provenziale fra duecento e trecento (Turin, 1983).
↑Gennaro Maria Monti, "La dottrina anti-imperiale dei angioini di Napoli: i loro vicariati imperiali e Bartolomeo di Capua", Studi in onore di A. Solmi vol. ii (Milan, 1940, noted in Kelly p. 11 note 24
↑Ronald G. Musto, "Franciscan Joachimism at the Court of Naples, 1309-1345: A New Appraisal," Archivum Franciscanum Historicum 90.3-4 (1997): 419-86
↑Ronald G. Musto, Medieval Naples: A Documentary History, 400-1400. A Documentary History of Naples.
