{{χωρίς παραπομπές|23|04|2025}}
Η τέταρτη δεκαετία της παρουσίας των ελληνικών ομάδων στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις μπάσκετ, έφερε την καθιέρωση της Ελλάδας στη συνείδηση των ευρωπαίων φιλάθλων ως μιας από τις υπερδυνάμεις του χώρου, καθώς στη διάρκειά της σημειώθηκαν τεράστιες επιτυχίες με κορυφαία διάκριση την κατάκτηση της Ευρωλίγκας δυο φορές, πρώτα από τον Παναθηναϊκό και μετά από τον Ολυμπιακό.
Η εκπροσώπηση της χώρας μας στο συγκεκριμένο θεσμό, ο οποίος αναβαθμίσθηκε από τους ιθύνοντες της FIBA στα μέσα της δεκαετίας του 1990 κατά τα πρότυπα του NBA, αυξήθηκε από μία που ήταν αρχικά και έφτασε τελικά στις τρεις ομάδες, αριθμό με τον οποίο συμμετείχε και τα επόμενα χρόνια.
Η Ελληνική ομάδα πραγματοποίησε ικανοποιητική εμφάνιση, καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση και αφήνοντας εκτός φάιναλ-φορ τη φημισμένη Φίλιπς Μιλάνο, νυν Ολίμπια Μιλάνο. Ωστόσο, οι παίκτες του έχουν φρικτά παράπονα από τους Ιταλούς για τη συμπεριφορά τους στο ματς του β΄ γύρου, όταν με τη δύναμη της έδρας, τα επεισόδια που προκλήθηκαν και τη συνδρομή της διαιτησίας των Γιούγκεμπραντ - Γκεόργκε που ανέχθηκαν το σκληρό παιχνίδι των γηπεδούχων, η Ελληνική ομάδα υποχρεώθηκε να ηττηθεί, παρότι είχε προηγηθεί στη μεγαλύτερη διάρκεια της αναμέτρησης [εκκρεμεί παραπομπή]. Ο Άρης πέτυχε γρήγορα τις 8 νίκες στον όμιλο για να προκριθεί, έχασε όμως τη χρυσή ευκαιρία να κάνει μια ακόμη εναντίον της Γιουγκοπλάστικα στη Θεσσαλονίκη, μιας και έτσι θα απέφευγε τους Καταλανούς στον ημιτελικό του Φάιναλ-Φορ.
Στο β' προκριματικό γύρο ο Άρης (έχοντας ως δυο ξένους τον Αμερικανό Μπραντ Σέλερς και τον Κροάτη Γκόραν Σόμπιν) αντιμετώπισε τη Φινλανδική Σάαμπ Ουουσικαουπούνκι την οποία κατενίκησε με 116-92 εκτός έδρας (Γκάλης 28 πόντους, καθώς και 21 ασίστ) και στη συνέχεια με το εντυπωσιακό 140-91 στη ρεβάνς μέσα στο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο (Γκάλης 23 ασίστ).
Στον όμιλο, έχοντας νέο προπονητή το Λάζαρο Λέσιτς η ομάδα της Θεσσαλονίκης πραγματοποίησε ικανοποιητική εμφάνιση, αλλά τελικά έμεινε στην πέμπτη θέση (με 7 νίκες, ισάριθμες ήττες και 21 βαθμούς) και αποκλείστηκε από τη συνέχεια. Στα δυο τελευταία παιχνίδια, προπονητής του Άρη ήταν ο Μιχάλης Κυρίτσης.
Για έβδομη συνεχόμενη φορά, ο πρωταθλητής Ελλάδας Άρης θα έπαιρνε μέρος στη διοργάνωση, αυτή τη φορά όμως με πολλά διοικητικά και οικονομικά προβλήματα, αλλά και χωρίς τον «ισόβιο» τεχνικό του, Γιάννη Ιωαννίδη που είχε αποχωρήσει. Στη θέση του προσλήφθηκε ο Αμερικανός Τζορτζ Φίσερ, που όμως απέτυχε να προσδώσει ομοιογένεια σε μια αναστατωμένη ομάδα και η συνεργασία των δυο πλευρών έληξε πρόωρα. Παράλληλα, η χρονιά ήταν η τελευταία με το Γκάλη στη σύνθεση των Θεσσαλονικέων έπειτα από 13 ολόκληρα χρόνια.
Στο δυο προκριματικούς γύρους ο Άρης απέκλεισε κατά σειρά την Αλβανική Παρτιζάνι Τιράνων (98-79 εκτός έδρας και 110-67 στο Παλαί Ντε Σπορ) και την Πολωνική Γκντανσκ (75-74 εκτός και 106-88 στη ρεβάνς).
Ωστόσο, στο Β' ημιτελικό όμιλο όπου τοποθετήθηκε, η ομάδα του Λάζαρο Λέσιτς πραγματοποίησε απογοητευτικές εμφανίσεις. Χωρίς τον Αμερικανό Ουόλτερ Μπέρι που έφυγε δυσαρεστημένος, με τον Γιαννάκη να απέχει διεκδικώντας χρωστούμενα, επιπλέον ελλείψεις λόγω αρκετών τραυματισμών και μόνο ξένο το Μίροσλαβ Πετσάρσκι, τερμάτισε στην έβδομη θέση, με μόλις 17 βαθμούς (3 νίκες-11 ήττες).
Ο πρωταθλητής Ελλάδας ξεκίνησε τις υποχρεώσεις του με αντίπαλο τον "αδελφό" Πεζοπορικό στον πρώτο προκριματικό γύρο, τον οποίο απέκλεισε με δυο ευρείες νίκες (104-61 στην Κύπρο και 107-69 στο Παλέ Ντε Σπορ). Στη συνέχεια κληρώθηκε να αγωνιστεί κατά του Ερυθρού Αστέρα Βελιγραδίου, αλλά η ομάδα της Σερβίας τιμωρήθηκε με αποκλεισμό, λόγω του εμφυλίου πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία που τότε μαίνετο.
Έτσι, οι παίκτες του Ίβκοβιτς πέρασαν "μπάι" στα ημιτελικά.
Η 12άδα του ΠΑΟΚ 1992-93: Νο 4. Αχιλλέας Μαματζιόλας Νο 5. Γιώργος Βαλαβανίδης Νο 6. Νίκος Μπουντούρης Νο 7. Μπάνε Πρέλεβιτς Νο 8. Γιώργος Κουκλάκης Νο 9. Κεν Μπάρλοου Νο 10. Τζον Κόρφας Νο 11. Χρήστος Τσέκος Νο 12. Κλ. Λέβινγκστον Νο 13. Παναγιώτης Φασούλας Νο 14. Νίκος Φιλίππου Νο 15. Γιώργος Μπαλογιάννης
Δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά την τελευταία του συμμετοχή, ο Ολυμπιακός επέστρεψε στην κορυφαία διασυλλογική Ευρωπαϊκή διοργάνωση με εντυπωσιακό τρόπο, σαν δεύτερος στην κατάταξη του πρωταθλήματος της Α1 ανδρών 1992.
Μετά τους αρχικούς δυο προκριματικούς γύρους, η ομάδα του Πειραιά της οποίας ο νέος πρόεδρος Σωκράτης Κόκκαλης είχε προσλάβει τον Γιάννη Ιωαννίδη για προπονητή, επενδύοντας στην τεράστια πείρα του, έφθασε άνετα στην ημιτελική φάση.
Στα Play-Off ξεκίνησε με νίκη στο ΣΕΦ επί της Λιμόζ, αλλά υπέκυψε δύσκολα στα δυο παιχνίδια του "Μπομπλάν" που ακολούθησαν. Ωστόσο, οι πολύτιμες εμπειρίες των νεαρών παικτών του (Μίλαν Τόμιτς, Ντράγκαν Τάρλατς, Φράνκο Νάκιτς, Τζορτζ Παπαδάκος κ.α.) θα φαίνονταν ιδιαίτερα χρήσιμες στα χρόνια που ακολούθησαν.
Ο Ολυμπιακός τερμάτισε πρώτος στον όμιλο, με 11-3 νίκες και τα εξής σκορ:
Και στα προημιτελικά προκρίθηκε με 2-1 νίκες και αποτελέσματα: Ολυμπιακός-Μπάκλερ Μπολόνια 64-77, 89-69, 65-62.
Στον ημιτελικό του φάιναλ φορ του Τελ Αβίβ στις 19 Απριλίου 1994 (που μάλιστα ήταν υποχρεωτικός μεταξύ τους, λόγω των τότε κανονισμών[Σημ. 1]), κέρδισε τον Παναθηναϊκό 77-72 (αναμέτρηση που έμεινε ως ιστορικός αγώνας για την Ελλάδα, διότι ήταν η πρώτη φορά που οι δύο «αιώνιοι αντίπαλοι» συναντήθηκαν μεταξύ σε αγώνα ευρωπαϊκής διοργάνωσης), στερώντας έτσι από το Νίκο Γκάλη την τέταρτη και τελευταία ευκαιρία του να αγωνιστεί σε τελικό Ευρωλίγκας. Στον τελικό του Τελ Αβίβ όμως, στις 21 Απριλίου 1994, έζησε το μεγαλύτερο ίσως μπασκετικό κάζο στην ιστορία του, καθώς έχασε το τρόπαιο με 59-57 από μια ομάδα που όλα τα προγνωστικά έδιναν ότι ο Ολυμπιακός θα συντρίψει δια περιπάτου, την Ζουβεντούτ Μπαδαλόνα. Όμως η αλήθεια απέβη διαφορετική και μοιραία, καθώς συνολικά σαν ομάδα ο Ολυμπιακός δεν σκόραρε για τα τελευταία 6 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα του αγώνα και τελικώς έχασε με ένα μοιραίο τρίποντο του Αμερικανού Κορνήλιους Τόμπσον (το πρώτο τρίποντο που δοκίμασε στον αγώνα!) στα 19 δευτερόλεπτα πριν τη λήξη, ο οποίος έδωσε έτσι την (ανέλπιστη) νίκη στην ομάδα του.
Οι παίκτες της ομάδας του Ολυμπιακού ήταν οι Ζάρκο Πάσπαλι, Ρόι Τάρπλεϊ, Παναγιώτης Φασούλας, Γιώργος Σιγάλας, Μίλαν Τόμιτς, Ντράγκαν Τάρλατς, Φράνκο Νάκιτς, Ευθύμης Μπακατσιάς κ.α. και προπονητής ο Γιάννης Ιωαννίδης.
Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός προκρίθηκαν στο φάιναλ-φορ, που έγινε τότε στη Σαραγόσα. Στον δεύτερο ημιτελικό, την Τρίτη 11 Απριλίου 1995 (που μάλιστα ήταν, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, υποχρεωτικός μεταξύ τους, λόγω των τότε κανονισμών, όπως προαναφέρθηκε), ο Ολυμπιακός (αν και φαβορί του αγώνα είχε θεωρηθεί ο Παναθηναϊκός) ξεπέρασε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το εμπόδιο του Παναθηναϊκού, με σκορ 58-52 (ημίχρονο 27-29), με ένα σερί 4 εύστοχων τριπόντων του Έντι Τζόνσον στα τελευταία λεπτά (ο οποίος ξεκίνησε το σερί αυτό μόλις τραυματίστηκε και αποχώρησε αναγκαστικά ο Παναγιώτης Γιαννάκης, τη στιγμή που ο Παναθηναϊκός ήταν μπροστά στο σκορ με 45-38, και ο Έντι Τζόνσον ξαφνικά έμεινε πρακτικώς ακάλυπτος), και πήρε το εισιτήριο για τον μεγάλο τελικό, που έγινε την Πέμπτη 13 Απριλίου 1995.
Την ημερομηνία αυτή όμως, ο Ολυμπιακός έχασε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στον τελικό, αυτή τη φορά από τη Ρεάλ Μαδρίτης Τέκα, με 73-61 (ημίχρονο 38-28), η οποία κατέκτησε το τρόπαιο αυτό για πρώτη φορά μετά το 1980 (ενώ στη συνέχεια κατάφερε για πρώτη φορά να το κατακτήσει πάλι 20 χρόνια μετά, το 2015), λόγω της εντυπωσιακής εμφάνισης του Άρβιντας Σαμπόνις, που ήταν πρώτος σκόρερ της συνάντησης με 23 πόντους (και 21 πόντους στον ημιτελικό) και αναδείχτηκε μετά επίσημα ως ο πολυτιμότερος παίκτης (MVP) του φάιναλ-φορ.[1][2][3] Μάλιστα ο τεχνικός των ερυθρόλευκων, Γιάννης Ιωαννίδης (που όπως σχολιάστηκε έντονα τότε σε όλα τα ελληνικά Μέσα ενημέρωσης έφτασε στο θλιβερό 0/5 σε φάιναλ-φορ), δήλωσε λίγο μετά τη λήξη του τελικού ότι «πέντε ημέρες να παίζαμε τον τελικό, όσο ήταν ο Σαμπόνις στο γήπεδο δεν κερδίζαμε ποτέ».[4]
Η πρώτη ελληνική ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο της Ευρωλίγκας ήταν ο Παναθηναϊκός, την περίοδο 1995-96. Στον μεγάλο Τελικό της 11ης Απριλίου 1996 (Μεγάλη Πέμπτη) και μπροστά σε 10 χιλιάδες οπαδούς του Παναθηναϊκού, ο ΠΑΟ νίκησε την Μπαρτσελόνα με 67-66, μετά από ένα συγκλονιστικό φινάλε (δείτε σχετικά εδώ), και στέφτηκε πρωταθλητής Ευρώπης.
Σε μια απομίμηση της προηγούμενης σεζόν, οι δυο από τις τρεις ομάδες μας (ΟΣΦΠ, ΠΑΟ) προκρίθηκαν στα Play-Off, ενώ η τρίτη (Πανιώνιος) κατετάγη τελευταία στον προκριματικό όμιλο και αποκλείστηκε από τη συνέχεια. Ας δούμε αναλυτικά την πορεία τους:
Οι Πειραιώτες, με προπονητή τον Ντούσαν Ίβκοβιτς, τοποθετήθηκαν στον Β' όμιλο και αντιμετώπισαν κατά σειρά τις Άλμπα Βερολίνου (64-67*, 61-62), Φορτιτούτο "Τιμσίστεμ" Μπολόνια (96-80, 72-81*), Σαρλερουά (79-72*, 87-60), Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ (62-61, 61-63*) και Εστουντιάντες (110-78, 78-87*). Κατετάγη 5ος και συνέχισε στον 5ο όμιλο, "κουβαλώντας" μαζί του τα αποτελέσματα με Άλμπα και Σαρλερουά, έχοντας επιπλέον αντιπάλους τις ΤΣΣΚΑ Μόσχας (82-51, 79-70*), Ολίμπια "Στεφανέλ" Μιλάνο (71-73*, 87-84) και Μακάμπι Τελ Αβίβ (69-60, 78-82*). Στον 5ο όμιλο τερμάτισε τρίτος, έχοντας πετύχει 9 νίκες και 7 ήττες. Στην α' φάση των Play-Off αγωνίσθηκε με μειονέκτημα έδρας κατά της Παρτιζάν Βελιγραδίου και την απέκλεισε με 2-1 νίκες (81-71*, 60-61, 74-69*). Στη β' φάση βρήκε μπροστά του τον Παναθηναϊκό, πάλι με μειονέκτημα έδρας. Τότε όμως, εντελώς αναπάντεχα, νίκησε στο πρώτο ματς μέσα στο κλειστό των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων με 69-49 (αναπάντεχη σοκαριστικά κακή εμφάνιση του Παναθηναϊκού, που έκανε αίσθηση τότε στον Τύπο και στο κοινό) και ολοκλήρωσε στο κλειστό του Φαλήρου με 65-57, παίρνοντας έτσι την πρόκριση στο φάιναλ φορ με 2-0 νίκες.
Στον ημιτελικό του φάιναλ φορ της Ρώμης υπερίσχυσε της Ολίμπια Λιουμπλιάνας με 74-65 και στον μεγάλο Τελικό λύγισε την αντίσταση της Μπαρτσελόνα, αναδεικνυόμενος πρωταθλητής Ευρώπης για πρώτη φορά στην ιστορία του. Παράλληλα, χάρισε στην Ελλάδα το δεύτερο τίτλο του θεσμού έπειτα από την επιτυχία του ΠΑΟ, το 1996. Κορυφαίος του τελικού ήταν ο Αμερικανός γκαρντ Ντέϊβιντ Ρίβερς (26 πόντοι), ενώ το κύπελλο όρθωσε πρώτος ο αρχηγός Γιώργος Σιγάλας. Το υπόλοιπο ρόστερ συγκροτούσαν οι: Θύμιος Μπακατσιάς, Ουίλι Άντερσον, Δημήτρης Παπανικολάου, Νάσος Γαλακτερός, Φράνκο Νάκιτς, Παναγιώτης Φασούλας, Μίλαν Τόμιτς, Ντράγκαν Τάρλατς, Κρίστιαν Βελπ, Ανατόλι Ζουρπένκο, Αλέξης Ζεβροσένκο και Έρβικ Γκρέι.
Οι "τριφυλλοφόροι" του Μιχάλη Κυρίτση τοποθετήθηκαν στον Γ' όμιλο και αντιμετώπισαν κατά σειρά τις Ολίμπια Λιουμπλιάνας (75-67, 76-74*), Μπαρτσελόνα (58-77*, 79-75), ΑΣΒΕΛ Βιλερμπάν (66-72*, 80-74), "Ινσούρανς" Κροάσια Σπλιτ (72-50, 65-58*) και Μπάγερ Λεβερκούζεν (78-67*, 87-79). Ο ΠΑΟ κατετάγη 1ος και συνέχισε στον 7ο όμιλο, "κουβαλώντας" μαζί του τα αποτελέσματα με ΑΣΒΕΛ Βιλερμπάν και Ολίμπια Λιουμπλιάνα, έχοντας επιπλέον αντιπάλους τις Ντιναμό Μόσχας (81-88*, 71-67), Κάχα Σαν Φερνάντο (90-71, 87-78*) και Ορτέζ (78-66*, 75-71). Στον 7ο όμιλο τερμάτισε πρώτος έχοντας πετύχει 13 νίκες και μόλις 3 ήττες. Στην α' φάση των Play-Off αγωνίσθηκε με πλεονέκτημα έδρας κατά της Λιμόζ και την απέκλεισε με 2-0 νίκες (68-67, 70-55*). Στη β' φάση βρήκε μπροστά του τον Ολυμπιακό, πάλι με πλεονέκτημα, αλλά αποκλείστηκε από το φάιναλ φορ με τον τρόπο που μόλις προαναφέρθηκε. Το ρόστερ αποτέλεσαν οι Φραγκίσκος Αλβέρτης, Τζον Κόρφας, Μίκαελ Κοχ, Βαγγέλης Βουρτζούμης, Νίκος Οικονόμου, Μπάιρον Ντίνκινς, Μαρσέλο Νικολά, Ούγκο Σκονοκίνι, Σάσα Μάρκοβιτς, Φεράν Μαρτίνεθ, Γιάννης Γεωργικόπουλος, Τζον Αμίτσι, Τζον Σάλεϊ, Άντονι Έιβεντ και Τζούλιους Νουόσου.
Οι νεοσμυρνιώτες στην πρώτη παρουσία τους στην Ευρωλίγκα στάθηκαν ικανοποιητικά. Αντιμετώπισαν στον Α' όμιλο τις ΤΣΣΚΑ Μόσχας (72-67, 66-96*), Ούλκερ (69-87*, 84-71), Λιμόζ (92-77, 75-78*), Μακάμπι (69-74, 57-69*) και Στεφανέλ (66-90*, 79-86) και στον 6ο όμιλο επιπλέον τις Τιμσίστεμ (72-88, 58-94*), Τσιμπόνα (58-85*, 84-76) και Εστουντιάντες (91-95, 70-92*). Συνολικά, στους αγώνες του Πανιωνίου χρησιμοποιήθηκαν οι Φάνης Χριστοδούλου, Γιώργος Μποσγανάς, Μίροσλαβ Πετσάρσκι, Κιθ Γκάτλιν, Γιώργος Καλαϊτζής, Μίτσελ Ουΐγκινς, Βασίλης Κικίλιας, Γκερτ Χάμινγκ, Ντούσαν Γέλιτς, Γιώργος Καράγκουτης, Χέρμπερτ Τζόουνς, Γιώργος Λαμπράκος, Τζέφρι Μακίνις, Αλεξέι Καρβάλιο και Φεντερίκο Πιέρι. Προπονητής της ομάδας ήταν ο Γιάννης Γιαννόπουλος.
Από τους τρεις εκπροσώπους μας, μόνο η ΑΕΚ πέτυχε να προκριθεί στο φάιναλ φορ της Βαρκελώνης (Στάδιο "Σαν Τζόρντι", 21-23 Απριλίου 1998). Ήταν η δεύτερη παρουσία της σε τελική τετράδα, έπειτα από την εμπειρία της κατά τη δεκαετία του 1960 και η έκτη του Γιάννη Ιωαννίδη σαν προπονητής, αυτή τη φορά της "Ένωσης", μετά τις συμμετοχές του με Άρη (1988-90) και ΟΣΦΠ (1994, 1995).
Η ΑΕΚ βρέθηκε στο 11ο συνεχόμενο φάιναλ φορ της Ευρωλίγκα, έχοντας αντιπάλους τη Μπενετόν Τρεβίζο του Ζέλικο Ομπράντοβιτς (στον ημιτελικό) και την Κίντερ Μπολόνια του Ετόρε Μεσίνα στον τελικό. Την τετράδα συμπλήρωσε η Παρτιζάν Βελιγραδίου.
Στον ημιτελικό, επικράτησε της Τρεβίζο με 69-66 (Άντερσον 21, Αλεξάντερ 13, Άντερσεν 10, Πρέλεβιτς 9, Χατζής 4, Λάρσεν 4, Κολντεμπέλα 3, Λάσα 3, Τσακαλίδης 2, Κακιούζης), αλλά ηττήθηκε άδοξα στο μεγάλο τελικό από τη Μπολόνια (που είχε κορυφαίο τον Πρέντραγκ Ντανίλοβιτς) με 44-58 (Κολντεμπέλα 3, Λάσα 7, Πρέλεβιτς 6, Άντερσον 4, Χατζής 4, Λάρσεν 2, Κακιούζης 5, Τσακαλίδης 4, Άντερσεν 4, Αλεξάντερ 5).