Η πολιτική κρίση στη Μαδαγασκάρη του 2009 ξεκίνησε έπειτα από μία σειρά αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, που ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2009 εναντίον της κυβέρνησης του προέδρου Μαρκ Ραβαλομανάνα.[1] Οι διαμαρτυρίες εξελίχθηκαν σε βία και κορυφώθηκαν με την κατάληψη της εξουσίας από τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, με τη βοήθεια του στρατού, έπειτα από τον εξαναγκασμό του Ραβαλομανάνα σε παραίτηση. Οργανωτής των διαδηλώσεων ήταν ο κύριος αντίπαλος του προέδρου Ραβαλομανάνα, ο Αντρί Ραζοελίνα, δήμαρχος της πρωτεύουσας Ανταναναρίβο, ο οποίος καθαιρέθηκε τον Φεβρουάριο του 2009.[1] Τουλάχιστον 100 άνθρωποι βρήκαν το θάνατο στη νησιωτική χώρα κατά τους δύο μήνες των ταραχών.[1][2]
Οι διαδηλώσεις αυτές θεωρήθηκαν η σοβαρότερη πρόκληση για την κυβέρνηση του Ραβαλομανάνα από τότε που ανήλθε στην εξουσία, το 2002.[1] Σύμφωνα με κυβερνητική δήλωση, ο πρόεδρος είχε υποσχεθεί να αποκαταστήσει την τάξη "με οποιοδήποτε τίμημα".[3] Στο μεταξύ ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Ραζοελίνα ζήτησε τη διάλυση της κυβέρνησης και το σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης με τον ίδιο επικεφαλής. Στις 7 Φεβρουαρίου τουλάχιστον 50 άνθρωποι σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν στη διάρκεια μιας διαδήλωσης, όταν η αστυνομία άνοιξε πυρ. Έναν μήνα μετά, εκδηλώθηκε ανταρσία του στρατού και στις 16 Μαρτίου άρματα μάχης κατέλαβαν το προεδρικό μέγαρο, σε μία κίνηση που καταδικάστηκε από την Αφρικανική Ένωση ως "απόπειρα πραξικοπήματος". Τελικά, στις 17 Μαρτίου ο πρόεδρος Ραβαλομανάνα παραιτήθηκε και παρέδωσε την εξουσία στο στρατό, ο τελευταίος όμως μεταβίβασε τις εξουσίες στον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Ραζοελίνα. Η Διεθνής Κοινότητα αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη νέα κυβέρνηση.
Ο Μαρκ Ραβαλομανάνα ανέλαβε πρόεδρος το 2002. Κέρδισε επανεκλογή το 2007. Ο Αντρί Ραζοελίνα έγινε αντίπαλος της κυβέρνησης του Ραβαλομανάνα από τότε που εξελέγη δήμαρχος του Ανταναναρίβο, το Δεκέμβριο του 2007.[1]
Οι σχέσεις του Ραζοελίνα με την κυβέρνηση της Μαδαγασκάρης επιδεινώθηκαν περαιτέρω στις 13 Δεκεμβρίου του 2008,[4] όταν η κυβέρνηση έκλεισε τον τηλεοπτικό σταθμό του οποίου ιδιοκτήτης είναι ο Ραζοελίνα.[1] Ο σταθμός έκλεισε επειδή είχε μεταδώσει μια συνέντευξη με τον εξόριστο πρώην πρόεδρο, Ντιντιέ Ρατσιράκα.[1] Ο Ραζοελίνα, γνωστός με το παρατσούκλι "ΤGV" (τρένο υψηλής ταχύτητας), πρώην ντι τζέι, καταγγέλλει την κυβέρνηση για παραβίαση της ελευθερίας έκφρασης και για έλλειψη δημοκρατίας, όπως επίσης ότι ξεπούλησε τα κρατικά εδάφη, ενοικιάζοντας 30.000.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης της χώρας στην κορεάτικη εταιρία Daewoo για 99 χρόνια.[5]
Ο Ραζοελίνα ζήτησε να γίνει γενική απεργία το Σαββατοκύριακο της 24–25 Ιανουαρίου του 2009 στην πρωτεύουσα Ανταναναρίβο, εναντίον του προέδρου Ραβαλομανάνα, τον οποίο αποκάλεσε δικτάτορα.[1][6] Ο Ραβαλομανάνα, ο οποίος βρισκόταν σε περιφερειακή διάσκεψη στη Νότια Αφρική, διέκοψε την επίσκεψή του και επέστρεψε αεροπορικώς στη Μαδαγασκάρη.[6]Σε δήλωσή του, ο Ραβαλομανάνα κατηγόρησε το δήμαρχο της πρωτεύουσας για απόπειρα πραξικοπήματος."[6]
Στις 26 Ιανουαρίου του 2009 οι διαδηλώσεις έλαβαν βίαιη τροπή.[1] Οι διαδηλωτές πυρπόλησαν το κτήριο του κρατικού ραδιοφωνικού σταθμού και κατέλαβαν τον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό του οποίου ιδιοκτήτης είναι ο Ραβαλομανάνα. Παράλληλα, προέβησαν σε εκτεταμένες λεηλασίες καταστημάτων και επιχειρήσεων σε όλη την πόλη.[1]
Στις 3 π.μ. στις 26 Ιανουαρίου ένοπλοι πράκτορες ασφαλείας της κυβέρνησης φέρονται να εξουδετέρωσαν τον αναμεταδότη του ιδιωτικού ραδιοσταθμού Viva Radio, του οποίου ιδιοκτήτης είναι ο Ραζοελίνα.[4]
Στο Ανταναναρίβο δύο κυβερνητικοί ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί λεηλατήθηκαν από τους διαδηλωτές[7]. Πρόκειται για κτήρια της κρατικής ραδιοφωνίας και της δημόσιας τηλεόρασης (Radio Nationale Malgache και Télévision Nationale Malgache).[4] Στη συνέχεια πυρπολήθηκε από διαδηλωτές το Μαλαγασικό Σύστημα Μεταδόσεων, ένας ιδιωτικός σταθμός που ανήκει στον πρόεδρο Ραβαλομανάνα.[4] Κατά τις συγκρούσεις που ακολούθησαν την επίθεση αυτή στο σταθμό, σκοτώθηκαν ένας αστυνομικός και ένας διαδηλωτής ηλικίας 14 ετών.[4]
Τουλάχιστον 25 άνθρωποι βρέθηκαν νεκροί στα αποκαΐδια ενός λεηλατημένου και πυρπολημένου καταστήματος στο κέντρο της Ανταναναρίβο.[8] Τα πτώματα πιστεύεται ότι ανήκαν σε άτομα που έκαναν λεηλασία στο κατάστημα και παγιδεύτηκαν στις φλόγες όταν υποχώρησε η στέγη του.[9]
Ο Ραζοελίνα κάλεσε όλους τους κατοίκους της πόλης να παραμείνουν στα σπίτια τους στις 29 Ιανουαρίου του 2009, σε ένδειξη ανυπακοής προς την κυβέρνηση.[1] Με αυτήν τη διαδήλωση "πόλη- φάντασμα" (ville morte) παρέμειναν κλειστά όλα τα καταστήματα και οι επιχειρήσεις στην πρωτεύουσα.[10]
Ο Ρωμαιοκαθολικός καρδινάλιος της Ανταναναρίβο, Αρμάν Ραζαφιντραταντρά κάλεσε σε αυτοσυγκράτηση, ενώ οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας πέρασαν τα όρια της πρωτεύουσας.[11] Σύμφωνα με αναφορές, όλοι οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί - κρατικοί και ιδιωτικοί- σταμάτησαν να εκπέμπουν στη χώρα, εκτός από το Radio Don Bosco, για τη λειτουργία του οποίου ευθύνεται το θρησκευτικό τάγμα των Σαλεσιανών (Salesians του Don Bosco).[11]
Ο Ραζοελίνα δήλωσε στις 31 Ιανουαρίου ότι αναλαμβάνει τον έλεγχο της χώρας λόγω αποτυχίας του Ραβολομανάνα να αναλάβει τις ευθύνες του.[12] Ο ίδιος τόνισε ότι θα ζητούσε από το Κοινοβούλιο την άμεση παραίτηση του προέδρου και επίσης το κλείσιμο όλων των υπουργείων ανάμεσα στα άλλα. Μια νέα προσωρινή κυβέρνηση θα σχηματιζόταν με σεβασμό στο Σύνταγμα και οι επόμενες προεδρικές εκλογές θα διεξάγονταν σε 2 χρόνια. Την ίδια μέρα ο Ραβολομανάνα δήλωσε ότι "παραμένει ακόμα πρόεδρος στη χώρα" και ότι "θα έκανε ότι ήταν απαραίτητο για την ανάπτυξη του κράτους".[13]
Στις 2 Φεβρουαρίου οι ηγέτες της αντιπολίτευσης συμμάχησαν με τον Ραζοελίνα και κατέθεσαν αίτηση στο Συνταγματικό Δικαστήριο, ζητώντας την καθαίρεση του Ραβολομανάνα.[14] Μία ημέρα μετά ο δήμαρχος δήλωσε στη διάρκεια πορείας ότι θα ανακοίνωνε το νέο κυβερνητικό σχήμα στις 7 Φεβρουαρίου.[15] Το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είχε την εξουσιοδότηση να καθαιρέσει τον πρόεδρο, καθώς αυτή ανήκε στο Κοινοβούλιο.[16] Επίσης στις 3 Φεβρουαρίου απολύθηκε ο δήμαρχος Ραζοελινά και αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Γκι Ραντριαναριζόα (Guy Randrianarisoa) διορίστηκε στη θέση του. Ο έκπτωτος δήμαρχος εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι ο λαός θα ήταν αντίθετος στην απόφαση αυτή.[16][17]
Ακολούθησε και νέα πορεία στις 4 Φεβρουαρίου, στην οποία έλαβαν μέρος περί τα 1.500 άτομα. Κατά τη διαδήλωση εκείνη, ο Ραζοελίνα διόρισε ως διάδοχό του στη δημαρχία τη Μισέλ Ρατσιβαλάκα και της έδωσε το δημαρχιακό κασκόλ.[18]
Στις 7 Φεβρουαρίου του 2009 έγινε αντικυβερνητική διαδήλωση της αντιπολίτευσης με συμμετοχή σχεδόν 20.000 ατόμων.[19] Οι διαδηλωτές άρχισαν να πορεύονται προς το Ανάκτορο Αμποχιτσοροχίτρα όταν η αστυνομία άνοιξε πυρ. Είκοσι τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν και 83 τραυματίστηκαν σύμφωνα με τις πρώτες αναφορές. Επίσης, έγιναν και λεηλασίες.[20] Την επομένη ημέρα ανακοινώθηκε ότι ο αριθμός των νεκρών είχε αυξηθεί σε τουλάχιστον 50, με τους γιατρούς να υπολογίζουν σε 180 τα άτομα που έφτασαν στο κυριότερο νοσοκομείο της πόλης, το Ραβοαχανγκί Αντριαναβαλόνα.[21] Μια δημοσιογράφος στην πόλη ανέφερε ότι το νεκροτομείο ήταν γεμάτο και δεν υπήρχε χώρος για περισσότερους τραυματίες στο νοσοκομείο.[21]
Ο έκπτωτος δήμαρχος Ραζοελίνα υποσχέθηκε να συνεχιστούν οι διαδηλώσεις και η κυβέρνηση κατηγόρησε την αντιπολίτευση για τα επεισόδια. [22] Επίσης στις 7 Φεβρουαρίου, ο Ραζοελινά διόρισε σκιώδη πρωθυπουργό το Ροϊντεφό Μονζά (Roindefo Monja), υπό προσωρινή αρχή. Επισκεπτόμενος τους τραυματίες στις 8 Φεβρουαρίου, ο Ραζοελίνα επανέλαβε ότι ο αγώνας θα συνεχιζόταν και ζήτησε να κηρυχθεί η 9η Φεβρουαρίου ημέρα εθνικού πένθους για τα θύματα της καταστολής.[23]
Λίγες ημέρες μετά το τραγικό γεγονός με τους νεκρούς από τους πυροβολισμούς των δυνάμεων ασφαλείας η υπουργός Άμυνας Σεσίλ Μανοροαντά, η οποία ήταν και η πρώτη γυναίκα στο αξίωμα αυτό στη νησιωτική χώρα, παραιτήθηκε[24].
Ο Τύπος άρχισε ήδη να καταγγέλλει την κυβερνητική καταστολή και στις 10 Φεβρουαρίου ο Ραζοελίνα, σε ομιλία του ενώπιον γύρω στους 5.000 υποστηρικτών του, ζήτησε να διεξαχθεί γενική απεργία την επόμενη ημέρα. Ο Ροϊντεφό ανακοίνωσε το διορισμό 4 υπουργών για την προσωρινή του κυβέρνηση και δήλωσε ότι οι υπόλοιποι θα διορίζονταν ως το τέλος της εβδομάδας. Στο μεταξύ, τόσο ο Ραβαλομανάνα όσο και ο Ραζοελίνα αποδέχτηκαν την έναρξη συνομιλιών καταρχήν. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης είπε ότι θα προσέλθει σε διάλογο υπό τον όρο να διεξαχθούν εκ νέου προεδρικές εκλογές ή να σχηματιστεί προσωρινή κυβέρνηση.[25]
Στις 11 Φεβρουαρίου του 2009 έγινε διαδήλωση υποστήριξης προς την κυβέρνηση του Ραβαλομανάνα στο στάδιο Μαχαμαζίνα, με συμμετοχή 30.000 ατόμων.[26]
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, ο Ραζοελίνα υποσχέθηκε τη συνέχιση του αγώνα σε διαδήλωση στις 17 Φεβρουαρίου και την ίδια ημέρα έγιναν καθιστικές διαμαρτυρίες από υποστηρικτές της αντιπολίτευσης κοντά σε σημαντικά υπουργεία. Εκ μέρους της κυβέρνησης, ο υπουργός Άμυνας Ραναϊβονιαρίβο προσκάλεσε τον Ροϊντεφό σε συνομιλίες.[27] Οι οπαδοί του Ραζοελινά κατέλαβαν αρκετά υπουργεία στις 19 Φεβρουαρίου, αλλάζοντας τις κλειδαριές και εγκατέστησαν τους δικούς τους υπουργούς. Στο μεταξύ ο Μαρκ Ραβαλομανάνα διόρισε νέο υπουργό Εσωτερικών τον πρώην αρχηγό της αστυνομίας, Ραμπένζα Σεχενοαριζόα. Ο προκάτοχός του, Ζερβέ Ρακοτονιρίνα, θεωρήθηκε ότι αποχώρησε από την κυβέρνηση για λόγους υγείας.[28] Μερικές ώρες μετά την εγκατάστασή τους στα υπουργεία, οι υπουργοί του Ραζοελίνα απομακρύνθηκαν από τα υπουργεία με επέμβαση των δυνάμεων ασφαλείας τα ξημερώματα της 20ης Φεβρουαρίου. Γύρω στους 50 οπαδοί του έκπτωτου δημάρχου συνελήφθησαν.[29]
Ο Ραβολομανάνα συναντήθηκε με το Ραζοελίνα στις 21 Φεβρουαρίου για σχεδόν 45 λεπτά. Η συνάντηση αυτή οργανώθηκε από το Συμβούλιο Χριστιανικών Εκκλησιών της Μαδαγασκάρης. Αμφότεροι οι άνδρες συμφώνησαν σε σχέδιο πέντε σημείων για την εκτόνωση της κρίσης. Η εν λόγω συνάντηση θεωρήθηκε αρχικά προάγγελος της έναρξης πιο εποικοδομητικού διαλόγου.[30] Στις 23 Φεβρουαρίου οι δυο τους είχαν νέα σχεδόν ωριαία συνάντηση[31] και ακολούθησε μία τρίτη συνάντηση την επόμενη ημέρα. Ωστόσο, ο Ραβαλομανάνα δεν προσήλθε στην προγραμματισμένη συνάντηση, στις 25 Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί από τις συνομιλίες ο Ραζοελίνα. Ο μεσολαβητής Οντόν Ραζανακολόνα παραιτήθηκε από τις διαπραγματεύσεις, καθώς οι συνομιλίες ανάμεσα στις δύο πλευρές ήταν άκαρπες και αδιέξοδες. Στις 26 του μηνός έγινε διαδήλωση διαμαρτυρίας στο Ανταναναρίβο, που διαλύθηκε από τις δυνάμεις ασφαλείας. Σε μια ακόμη διαδήλωση, αυτή τη φορά στην πόλη Φιαναραντσόα, στις 27 Φεβρουαρίου, αναφέρθηκαν 2 νεκροί και 12 σοβαρά τραυματίες.
Στις 8 Μαρτίου του 2009 εκδηλώθηκε ανταρσία σε στρατόπεδο της επαρχίας Σοανιεράνα κοντά στην πρωτεύουσα Ανταναναρίβο, καθώς ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Ραζοελίνα, έμεινε κρυμμένος για δεύτερη συνεχή ημέρα, μετά την καταστολή του αντικυβερνητικού κινήματός του. Αργότερα έγινε γνωστό ότι ο πρώην ντι τζέι κατέφυγε στη γαλλική πρεσβεία[32]. Οι στασιαστές αντιτάχθηκαν στη χρήση βίας κατά της αντιπολίτευσης και πραγματοποίησαν περιπολία σε μία από τις κυριότερες οδικές αρτηρίες που οδηγούν έξω από την πόλη προς το προεδρικό μέγαρο, αφότου κυκλοφόρησαν φήμες ότι η προεδρική φρουρά ετοιμαζόταν για επίθεση στο στρατόπεδο Κάπσατ.[33] Στις 9 Μαρτίου έγινε γνωστό ότι είχαν σκοτωθεί 4 άτομα κατά τις συγκρούσεις από τις 4 Μαρτίου.[34] Ο υπουργός Άμυνας τόνισε ότι ο στρατός δεν πρέπει να διαιρεθεί από την κρίση και απείλησε με στρατιωτικά μέτρα εναντίον των στασιαστών[35]. Οι δυτικοί αναλυτές προέβλεπαν ότι η κατάσταση στο νησί μπορεί μόνο να επιλυθεί όταν ο στρατός αποφασίσει να συμμετέχει στην αντιπολίτευση η να παραμείνει πιστός στον πρόεδρο.[36] Ο απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών, Τιεμπιλέ Ντραμέ δήλωσε στις 9 Μαρτίου ότι ο ΟΗΕ έθεσε τον Ραζοελίνα υπό την προστασία του σε διπλωματική κατοικία.[37] Το Γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε στις 10 Μαρτίου ότι ο Ραζοελίνα είχε φύγει από την κατοικία του Γάλλου πρέσβη.
Στις 10 Μαρτίου του 2009 ο αρχηγός του στρατού, Εντμόν Ραζολομαχαντρί έδωσε διορία 72 ωρών προς τους πολιτικούς ηγέτες να επιλύσουν τις διαφορές τους, απειλώντας να αναλάβουν δράση οι ένοπλες δυνάμεις αν αυτό δε συνέβαινε.[38] Την ίδια ημέρα ο Υπουργός Άμυνας Ραναϊβονιαρίβο ανακοίνωσε την παραίτησή του λίγο μετά την επίσκεψη μερικών αξιωματικών στο γραφείο του. Οι αξιωματικοί αυτοί απείλησαν να αυτομολήσουν προς την πλευρά του Ραζοελινά.[39] Μια ημέρα μετά στρατιώτες που ήταν προσκείμενοι στην αντιπολίτευση κατέλαβαν το αρχηγείο του στρατού και εξανάγκασαν σε παραίτηση τον Ραζολομαχαντρί. Οι αναλυτές έκαναν λόγο για πιθανότητα εμφυλίου πολέμου στο νησί.[40] Στη θέση του Ραζολομαχαντρί διορίστηκε ο Αντρέ Αντριαριζαονά, ο οποίος δήλωσε ότι ο στρατός θα κρατούσε ουδέτερη στάση. Με τον τρόπο αυτό ανακλήθηκε η προθεσμία 72 ωρών που είχε δοθεί στους δύο άνδρες για την επίλυση της κρίσης.[41][42] Εκπρόσωπος του Ραζοελινά ανακοίνωσε στις 11 Μαρτίου ότι ο ηγέτης της αντιπολίτευσης δεν είχε την πρόθεση να λάβει μέρος σε συνομιλίες, που ήταν προγραμματισμένες για την επόμενη ημέρα.[43] Λίγο μετά το Χριστιανικό Συμβούλιο των Εκκλησιών γνωστοποίησε την καθυστέρηση στις συνομιλίες.[41]
Στις 12 Μαρτίου του 2009 η αντιπολίτευση ανέλαβε τον έλεγχο του Υπουργείου Οικονομικών με την υποστήριξη των ενόπλων δυνάμεων[44] ενώ ο πρωθυπουργός είχε δεκάλεπτη συνάντηση με τον "σκιώδη πρωθυπουργό" του Ραζοελινά. Ο τελευταίος ανέφερε ότι ο Σαρλ Ραμπεμανανζαρά είχε συμφωνήσει να δοθεί η πρωθυπουργία στον υποστηρικτή του Ραζοελίνα.[45] Την επόμενη ημέρα ο αρχηγός της αστυνομίας ανέφερε ότι υπάκουε σε διαταγές του Αντρέ Αντριαριζαονά και όχι στο στρατηγό που διόρισε ο πρόεδρος Ραβαλομανάνα.[46] Συνακόλουθα, στις 13 Μαρτίου του 2009 αναπτύχθηκαν στρατιώτες με τανκς στην πρωτεύουσα κοντά στο προεδρικό μέγαρο (Μέγαρο Ιαβολόχα) μια μέρα μετά το ραδιοφωνικό διάγγελμα του προέδρου προς τις δυνάμεις ασφαλείας.[47] Στο διάγγελμα εκείνο ο Ραβολομανάνα κάλεσε το στρατό να προστατεύσουν τους πολίτες, εκπληρώνοντας τις υποχρεώσεις τους.[47] Οι στασιαστές αρνήθηκαν ότι λαμβάνουν εντολές από τον ηγέτη της αντιπολίτευσης και δήλωσαν αποφασισμένοι να πολεμήσουν κατά των μισθοφόρων που ενδέχεται να προσλάβει ο πρόεδρος της χώρας.[48]
Στις 14 Μαρτίου ανακαταλήφθηκε το γραφείο του πρωθυπουργού από δυνάμεις της αντιπολίτευσης και ο Ραζοελίνα έδωσε διορία 4 ωρών στον πρόεδρο να αποχωρήσει με τη θέλησή του. Θα ακολουθούσε έπειτα μαζική πορεία από οπαδούς του Ραζοελίνα προς το προεδρικό μέγαρο με σκοπό την απομάκρυνση του προέδρου Ραβαλομανάνα.[49] Απομακρύνθηκε το ενδεχόμενο να ανατραπεί ο πρόεδρος με στρατιωτικά μέσα. Ο Ραβαλομανάνα έκανε δηλώσεις από το φρουρούμενο μέγαρό του μετά τη λήξη του τελεσιγράφου προς τον πρόεδρο και δήλωσε ότι ήταν ακόμα νόμιμος πρόεδρος, ζητώντας παράλληλα τη διεξαγωγή εθνικής συνδιάσκεψης[50]. Μια ημέρα μετά ο πρόεδρος πρότεινε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με σκοπό την έξοδο από την κρίση, κατά την οποία βρήκαν το θάνατο περισσότεροι από 135 άνθρωποι μέχρι εκείνη τη στιγμή. Ο Ραζοελίνα απέρριψε την πρόταση στις 16 Μαρτίου και ζήτησε τη σύλληψη του Ραβαλομανάνα[51].
Στις 16 Μαρτίου του 2009 άρματα μάχης εισέβαλαν σε ένα από τα προεδρικά μέγαρα του Ραβαλομανάνα, στο Μέγαρο Αμποχιτσιροχίτρα και το κατέλαβαν στρατιώτες προσκείμενοι στην αντιπολίτευση. Πληροφορίες επίσης έκαναν λόγο για κατάληψη και του κτηρίου της Κεντρικής Τράπεζας. Ο πρόεδρος δε βρισκόταν μέσα στο καταληφθέν κτήριο τη στιγμή εκείνη. Η Αφρικανική Ένωση καταδίκασε την πράξη και τη χαρακτήρισε "απόπειρα πραξικοπήματος".[52] Ο Ραζοελίνα επέμεινε ότι η κατάληψη του προεδρικού μεγάρου δεν ήταν απόπειρα πραξικοπήματος.[53]
Λίγες ώρες αργότερα μεταδόθηκε από το BBC ότι ο Ραβαλομανάνα ετοιμαζόταν να παραιτηθεί και να παραδώσει τις αρμοδιότητες του προέδρου και του πρωθυπουργού σε στρατιωτικό διευθυντήριο με αρχηγό τον Απολίτ Ραμοροζόν Ραριζόν.[54] Ο Ραβαλονανάνα ήδη είχε εγκαταλείψει το προεδρικό του μέγαρο στην Ιαβολόχα και είχε μεταφερθεί σε άγνωστη τοποθεσία. Η στρατιωτική χούντα θα αναλάμβανε να οργανώσει τη διεξαγωγή εκλογών εντός 24 μηνών και να καταρτίσει εκ νέου Σύνταγμα για την "Τέταρτη Δημοκρατία". Ωστόσο, αρχηγός του γενικού επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων της Μαδαγασκάρης δήλωσε ότι ο στρατός υποστήριζε την ανάληψη της εξουσίας από τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Ραζοελίνα και όχι από τον Απολίτ Ραμαροζόν Ραριζόν[55]. Από την πλευρά της, η Αφρικανική Ένωση δήλωσε ότι ο στρατός δεν πρέπει να παραδώσει την εξουσία στον αρχηγό της αντιπολίτευσης, καθώς δεν θα ήταν κάτι θα εκλαμβανόταν ως αντισυνταγματικό και ως πραξικόπημα.[56]
Ο Ραζοελίνα ανέλαβε μεταβατικός πρόεδρος, επικεφαλής της Ανώτατης Μεταβατικής Αρχής. Το Συνταγματικό Δικαστήριο ενέκρινε την απόφαση να αντικατασταθεί ο πρόεδρος Ραβαλομανάνα από τον ηγέτη της Αντιπολίτευσης. [57] Η ορκωμοσία του έλαβε χώρα στις 21 Μαρτίου του 2009 ενώπιον 40.000 υποστηρικτών του αλλά με την απουσία των ξένων πρεσβευτών[58]. Την ίδια ημέρα στρατεύματα του Ναυτικού ζήτησαν την παραίτηση του Ραζοελίνα ως τις 25 Μαρτίου, απειλώντας με χρήση βίας με σκοπό να προστατευθεί το Σύνταγμα.[59]
Ο Ραβαλομανάνα διόρισε τον Μανανταφί Ρακοτονιρινά, βετεράνο πολιτικό, ως πρωθυπουργό στις 16 Απριλίου του 2009.[60] Την επομένη ημέρα η κυβέρνηση του Ραζοελινά εξέδωσε ένταλμα σύλληψης του Ραβαλομανάνα, κατηγορώντας τον για κακοδιαχείριση δημοσίου χρήματος.[61]
Στις 20 Απριλίου έγινε διαδήλωση χιλιάδων υποστηρικτών του Ραβαλομανάνα, με αίτημα την επαναλειτουργία δύο ραδιοφωνικών σταθμών (Radio Fahazavana και Radio Mada), που έκλεισαν από την κυβέρνηση. Στις συγκρούσεις με την αστυνομία σκοτώθηκαν δύο διαδηλωτές και τουλάχιστον 10 τραυματίστηκαν[62]. Λίγο αργότερα, ο πρωθυπουργός του Ραζοελινά, Μονζά Ροϊντεφό, ανακοίνωσε την απαγόρευση των διαδηλώσεων, μη εξαιρουμένων και εκείνων που ήταν προς υποστήριξη του Ραζοελινά. Παρά την απαγόρευση, στις 22 Απριλίου έγινε διαδήλωση[63] και σε αυτήν πήραν μέρος λιγότερα άτομα από όσα ήταν στις προηγούμενες διαδηλώσεις.[63]
Στις 23 Απριλίου έγιναν λεηλασίες καταστημάτων και πυρπολήσεις οχημάτων στο Ανταναναρίβο. Η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων και όπλων για να διαλύσει τους διαδηλωτές, ενώ συνελήφθησαν 6 άτομα.[64]
Μετά το διορισμό του στην πρωθυπουργία από τον Ραβολομανάνα, ο Ρακοτονιρινά ξεκίνησε να εργάζεται στο ξενοδοχείο Κάρλτον του Ανταναναρίβο και διόρισε υπουργούς ώστε να αναλάβουν στην κυβέρνηση στις 28 Απριλίου. Στις 29 Απριλίου ο Ρακοτονιρινά συνελήφθη από στρατιώτες που εισέβαλαν στο ξενοδοχείο και τον βρήκαν κρυμμένο στο μπάνιο. Εκπρόσωπος του Ραζοελινά είχε περιγράψει τον συλληφθέντα πολιτικό ως τον "εγκέφαλο" των πρόσφατων ταραχών.[65]
Στις 9 Απριλίου του 2009 άρχισαν στην πρεσβεία της Σενεγάλης στο Ανταναναρίβο διαβουλεύσεις ανάμεσα στις αντιπροσωπείες του πρώην προέδρου Μαρκ Ραβαλομανάνα και του προσωρινού προέδρου Αντρί Ραζοελίνα, οι οποίες γίνονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και της Αφρικανικής Ένωσης. Στις διαβουλεύσεις έλαβαν μέρος και οι πρώην πρόεδροι Ντιντιέ Ρατσιράκα και Αλμπέρ Ζαφί.[80] Στόχος των διαβουλεύσεων ήταν η εξασφάλιση συναίνεσης για μια προσωρινή κυβέρνηση στο νησί. Στις 11 Απριλίου αποχώρησε από τις συνομιλίες η αντιπροσωπεία του Ραβαλομανάνα, κάνοντας λόγο για "διάλογο κωφών".[81]
Ο Ραζοελινά ανακοίνωσε στις 13 Μαΐου του 2009 ότι δεν θα είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές, οι οποίες ορίστηκαν για τον Οκτώβριο, αν και μόνο αν δεν θα είναι υποψήφιοι και οι τρεις πρώην πρόεδροι της χώρας, Μαρκ Ραβαλομανάνα, Ντιντιέ Ρατσιράκα και Αλμπέρ Ζαφί.[82]
Στις 22 Μαΐου έγινε γνωστή η πρόοδος στις συνομιλίες μεταξύ των δύο αντιπάλων. Την ανακοίνωση έκανε ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, Τιεμπιλέ Ντραμέ. Με βάση τη συμφωνία, θα σχηματιστεί προσωρινή κυβέρνηση και στις επόμενες εκλογές θα είναι υποψήφιοι τόσο ο Ραζοελινά όσο και ο Ραβαλομανάνα. Επίσης, θα συσταθεί επιτροπή αλήθειας και συμφιλίωσης, στα πρότυπα εκείνης της Νότιας Αφρικής.[83] Εκπρόσωποι του Ρατσιράκα έκαναν γνωστό στις 23 Μαΐου ότι θα αποχωρήσουν από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, καθώς θεώρησαν ότι οι συνθήκες δεν ήταν ώριμες για έναν ειρηνικό και εποικοδομητικό διάλογο.[84]
Η Αφρικανική Ένωση διέκοψε επ' αόριστον τις συνομιλίες στις 16 Ιουνίου μετά την αποτυχία των αντιμαχόμενων παρατάξεων να επέλθει συμφωνία για σχηματισμό κυβέρνησης κοινής αποδοχής[85].
Στις 4 Αυγούστου του 2009 ο πρώην πρόεδρος Ρατσιράκα συναντήθηκε με τον πρόεδρο της μεταβατικής αρχής Ραζοελίνα και επίσης με τους Ραβαλομανάνα και Ζαφί, στη διάρκεια του νέου γύρου συνομιλιών στο Μαπούτο της Μοζαμβίκης, με σκοπό τον τερματισμό της πολιτικής κρίσης. Ο πρώην πρόεδρος της Μοζαμβίκης, Ζοακίμ Τσισάνο ήταν ο μεσολαβητής. Το ζήτημα της αμνηστίας του Ρατσιράκα, αναφορικά με την καταδίκη του που τον ανάγκαζε να μην επιστρέψει στη Μαδαγασκάρη, επιλύθηκε κατά την περίοδο των συνομιλιών.[86][87][88][89][90]
Οι πρώην πρόεδροι πρότειναν στο στρατό να αναλάβει καίριες θέσεις σε μία προσωρινή κυβέρνηση, ωστόσο ο στρατός αρνήθηκε την πρόταση[91].
Ο πρωθυπουργός Μονζά Ροϊντεφό παρουσίασε νέα κυβέρνηση (με όλα τα μέλη προσκείμενα στον Ραζοελινά) στις 8 Σεπτεμβρίου του 2009, την οποία όμως απέρριψαν οι ηγέτες της Αναπτυξιακής Κοινότητας των Κρατών της Νότιας Αφρικής (SADC) με το αιτιολογικό ότι παραβίαζε τη συμφωνία του Αυγούστου για κυβέρνηση συνεργασίας.[92]
Κατά την πολιτική κρίση που ξέσπασε το 2009, οι 4 κύριες πολιτικές ομάδες κατέληξαν σε συμφωνία στις 6 Οκτωβρίου του 2009. Με βάση τη συμφωνία, Μεταβατικός Πρόεδρος θα παρέμενε ο Αντρί Ραζοελινά ενώ ο Εζέν Μανγκαλαζά διοριζόταν πρωθυπουργός, σε αντικατάσταση του Μονζά Ροϊντεφό. Ο Μανγκαλαζά ήταν πρόσωπο κοινής αποδοχής και είχε προταθεί από τους υποστηρικτές του πρώην προέδρου Ντιντιέ Ρατσιράκα.[93] Την περίοδο εκείνη ο Μανγκαλαζά θεωρούνταν πρόσωπο με αβέβαια πολιτική ταυτότητα και η επιλογή του για την πρωθυπουργία θεωρήθηκε έκπληξη.[94]
Στις 9 Οκτωβρίου ο Ραζοελινά κατέστησε σαφές ότι θα διόριζε πρωθυπουργό τον Μανγκαλαζά. Ωστόσο, ο Ροϊντεφό αρνήθηκε να παραιτηθεί και στις 10 Οκτωβρίου δήλωσε ότι ηγείτο μιας νόμιμης κυβέρνησης και η αποστολή του συνεχιζόταν. Ο ίδιος τόνισε ότι δεν είχε υπογραφεί η συμφωνία από τους επικεφαλής των πολιτικών παρατάξεων και ότι δεν μπορούσε να ανατραπεί με τη διαμεσολάβηση των ξένων δυνάμεων. Προερχόμενος από το Παρίσι, ο Μανγκαλαζά έφτασε στη Μαδαγασκάρη στις 10 Οκτωβρίου και ο Ραζοελινά, αψηφώντας τις αντιρρήσεις του Ροϊντεφό, τον διόρισε στην πρωθυπουργία αργότερα την ίδια ημέρα.[95]
Στις 7 Νοεμβρίου οι ηγέτες συμφώνησαν στο σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με τον Ραζοελίνα να παραμένει πρόεδρος και να υπάρχουν δύο αντιπρόεδροι, οι Φετιζόν Ρακότο Αντριανιρινά, συνεργάτης του πρώην προέδρου Ραβαλομανάνα και επίσης ο Εμανουέλ Ρακοτοβαχινί, συνεργάτης του πρώην προέδρου Ζαφί. Ο πρωθυπουργός Εζέν Μανγκαλαζά θα παρέμενεμ ως αρχηγός υπουργικού συμβουλίου με 31 μέλη. Με βάση τη συμφωνία συστάθηκε 65μελές συμβούλιο προσωρινών συμβούλων και προσωρινό κοινοβούλιο, απαρτιζόμενο από 258 μέλη.[96]
Ωστόσο, η συμφωνία παρουσίασε δυσκολίες στην εφαρμογή της από τον ίδιο τον Ραζοελινά, ο οποίος διαφώνησε με την αντιπολίτευση στο θέμα των προσώπων που θα απάρτιζαν το υπουργικό συμβούλιο και αποχώρησε από τις συνομιλίες[97]. Στο κλίμα αυτό, ο Ραζοελίνα προκήρυξε βουλευτικές εκλογές για τις 20 Μαρτίου του 2010[98] και έπαυσε τον πρωθυπουργό Μανγκαλαζά στις 18 Δεκεμβρίου[99]. Νέος πρωθυπουργός διορίστηκε ο Σεσίλ Μανοροχάντα.[100] Λίγο μετά, στις 21 Δεκεμβρίου, ο Ραζοελίνα εγκατέλειψε την κυβέρνηση συνεργασίας και διόρισε τον Συνταγματάρχη Αλμπέρ Καμίγ Βιτάλ στην πρωθυπουργία[101].
Ο Βιτάλ παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία, όπως και η κυβέρνησή του, στις 10 Μαρτίου 2011, σύμφωνα με το σχέδιο της Αναπτυξιακής Κοινότητας της Νότιας Αφρικής (SADC) για να τερματιστεί η πολιτική κρίση στο νησί. [102] Η παραίτηση της κυβέρνησης έγινε αποδεκτή.
Ένα νέο Σύνταγμα εγκρίθηκε με δημοψήφισμα στις 17 Νοεμβρίου 2010.[103] Οι προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 25 Οκτωβρίου 2013 (ο πρώτος γύρος) χωρίς τη συμμετοχή του Ραζοελίνα και του Ρατσιράκα. [104]