Συντεταγμένες: 40°31′00″N 21°16′00″E / 40.5167°N 21.2667°E / 40.5167; 21.2667
Η Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς είναι μία από τις τέσσερις περιφερειακές ενότητες της δυτικής Μακεδονίας, ενώ αποτελεί μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας. Είχε πληθυσμό 46.048 κατοίκους, κατά την απογραφή του 2021.[1]
Συνορεύει στα νοτιοανατολικά με την περιφερειακή ενότητα Κοζάνης στα βόρεια με την περιφερειακή ενότητα Φλώρινας, και στα νότια και νοτιοδυτικά με τις περιφερειακές ενότητες Γρεβενών και Ιωαννίνων, αντίστοιχα. Στα δυτικά συνορεύει με τη Αλβανία. Πρωτεύουσα της περιφερειακής ενότητας είναι η Καστοριά.[2]
Έχει έκταση 1.720 τετ. χλμ. Η Π.Ε. είναι κυρίως ορεινή και ημιορεινή σε ποσοστό 60,2% και 28,9% αντίστοιχα, ενώ οι πεδινές εκτάσεις, φτάνουν σε ποσοστό μόλις το 10,5% και περιορίζονται στο κεντρικό τμήμα της περιφερειακής ενότητας. Οι πεδινές περιοχές είναι πιο πυκνοκατοικημένες, όπου εντοπίζονται οι βιοτεχνικές μονάδες μεταποίησης γούνας και τυποποίησης τροφίμων, οι ξενοδοχειακές υπηρεσίες με τον εμπορικό τομέα και η εντατική αγροτική παραγωγή. Οι ορεινές περιοχές, ιδιαίτερα κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, είναι οι πιο αραιοκατοικημένες, τάση που τα τελευταία χρόνια τείνει με αργό ρυθμό να αναστραφεί.
Σημαντικός παράγοντας στην τοπική οικονομία της Π.Ε. Καστοριάς αποτελεί ο τουρισμός τα τελευταία κυρίως χρόνια κάνοντας αναγκαστική στροφή από την γούνα.[3] Αλλά και ο αγροτουρισμός στα χωριά της περιφερειακής ενότητας.
Κύριο τουριστικό κέντρο της περιφερειακής ενότητας αποτελεί κυρίως η πόλη της Καστοριάς καθώς πολλές τουριστικές δραστηριότητες μπορούν να πραγματοποιηθούν εκεί και να προκαλέσουν ενδιάφερων στον επισκέπτη, όπως η λίμνη Ορεστιάδα[4] και το φυσικό περιβάλλον από το οποίο περιβάλλεται η πόλη,[5] η παλαιά και γραφική συνοικία του Ντολτσό,[6] το σπήλαιο του Δράκου,[7] ενώ σώζονται μέχρι σήμερα σημαντικά μνημεία του Βυζαντινού πολιτισμού, όπως τα βυζαντινά τείχη της πόλης, οι Βυζαντινές εκκλησίες και τα παλιά αρχοντικά με τη βυζαντινή αρχιτεκτονική.[8] Επίσης μέσα στην πόλη της Καστοριάς υπάρχουν πολλά μουσεία, όπως του Μακεδονικού Αγώνα, Λαογραφικά[9] και το Βυζαντινό Μουσείο[10] αλλά και το Ενυδρείο της πόλης.[11][12] Σημαντικά έθιμα που λαμβάνουν χώρα μέσα στην πόλη κατά την περίοδο του χειμώνα είναι τα Ραγκουτσάρια,[13] και οι Μπουμπούνες.[14]
Εκτός της πόλης αλλά μέσα στα όρια της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς τα κυριότερα μέρη που ελκύουν κόσμο είναι το Χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου[15], ο λιμναίος οικισμός του Δισπηλιού,[16] το μουσείο Παύλου Μελά στον οικισμό Μελά,[17] το μουσικό φεστιβάλ River Party στο Νεστόριο που λαμβάνει θέση κάθε Αύγουστο και προσελκύει πολλούς τουρίστες,[18] το Αργείτικο Καρναβάλι στο Άργος Ορεστικό[19] και η Καστανογιορτή στον οικισμό Καστανόφυτο.[20][21]
Η περιφερειακή ενότητα Καστοριάς διαθέτει σημαντική αγορά γουναρικών από ποικίλα μαγαζιά που πολλές φορές είναι φτιαγμένα μέσα στα εργαστήρια τους.[22][5] Στους οικισμούς της περιφερειακής ενότητας οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την παραγωγή γεωργικών προϊόντων όπως τα μήλα, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, τα κάστανα και τα μανιτάρια.[23] Άλλα προϊόντα που παράγονται στην Π.Ε. είναι τα τυροκομικά προϊόντα, κρασί, τσίπουρο, ζυμαρικά, τσάι, βότανα και κρεατικά προϊόντα.[24]
Από το 2011 και με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», ο νομός Καστοριάς αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς (με έδρα την Καστοριά) της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Με την συνένωση και συγχώνευση των Δήμων από 12 σε 3 όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:
Σημαντικά αστικά κέντρα εκτός από τη Καστοριά (13.387 κάτ.) και το Άργος Ορεστικό (7.473 κάτ.) είναι οι Μανιάκοι (3.055 κάτ.) και η Μεσοποταμία (2.099 κάτ.). Άλλοι μεγάλοι οικισμοί είναι το Μαυροχώρι (1.287 κάτ.), η Κορησός (998 κάτ.), το Νεστόριο (865 κάτ.) και το Δισπηλιό (976 κάτ.).
Οι οικισμοί της ΠΕ Καστοριάς, μπορούν να διακριθούν στις ακόλουθες κατηγορίες:[25]
ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
ΜΕΣΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
i. Ιστοσελίδες
ii. Εφημερίδες