Η Παλαιστίνη Δευτέρα, λατιν.: Palæstina Secunda ή Palaestina II, ήταν βυζαντινήεπαρχία από το 390, [1] μέχρι την κατάκτησή της από τους μουσουλμανικούς στρατούς το 634–636. Η Παλαιστίνη Δευτέρα, τμήμα της διοίκησης της Ανατολής, περιελάμβανε κατά προσέγγιση τη Γαλιλαία, την κοιλάδα Γιζραέλ, την κοιλάδα Μπεα Σεάν τού οροπεδίου Γκολάν, και είχε πρωτεύουσα τη Σκυθόπολη (Μπετ Σεάν). Η επαρχία γνώρισε την άνοδο του Χριστιανισμού υπό τους Βυζαντινούς, αλλά ήταν επίσης ένα ακμάζον κέντρο τού Ιουδαϊσμού, αφότου οι Εβραίοι εκδιώχθηκαν από την Ιουδαία από τους Ρωμαίους τον 1ο και 2ο αι.
Ιστορία
Ερείπια αρχαίας συναγωγής στην ύστερη ρωμαϊκή πόλη Καπερναούμ, Παλαιστίνη Δευτέρα.
Ρωμαϊκή οδός της Σκυθόπολης στο Εθνικό Πάρκο Μπετ Σεάν, Ισραήλ.
Τον 5ο και 6ο αι. οι Βυζαντινοί, και οι χριστιανοί Γασσανίδες σύμμαχοί τους, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην καταστολή των Εξεγέρσεων των Σαμαρειτών στη γειτονική Παλαιστίνη Πρώτη. Τον 6ο αι. οι χριστιανοί Γασσανίδες σχημάτισαν μία υποτελή στο Βυζάντιο συνομοσπονδία με πρωτεύουσα το Γκολάν, σχηματίζοντας ένα ουδέτερο κράτος μεταξύ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και των αραβικών φυλών.
Το 614 τόσο η Παλαιστίνη Πρώτη όσο και η Παλαιστίνη Δευτέρα κατακτήθηκαν από έναν κοινό Σασσανιδο-Εβραϊκό στρατό. Ο αρχηγός των Εβραίων ανταρτών ήταν ο Βενιαμίν της Τιβεριάδας, ένας άνθρωπος με «τεράστιο πλούτο» σύμφωνα με τις πηγές του Μεσαίωνα, και ο Νεεμίας μπεν Χουσιέλ, ένας Εβραίος εξίλαρχος. Το γεγονός προκάλεσε εντύπωση στη χριστιανική κοινωνία, καθώς πολλές από τις εκκλησίες της επαρχίας καταστράφηκαν, σύμφωνα με χριστιανικές πηγές εκείνης της περιόδου. Μετά την αποχώρηση των περσικών στρατευμάτων και τη μετέπειτα παράδοση των εντόπιων Εβραίων ανταρτών, η περιοχή προσαρτήθηκε σύντομα στο Βυζάντιο το 628. [2]
Πριν από τον 6ο αι. η επαρχία Παλαιστίνη Δευτέρα περιελάμβανε σε μεγάλο βαθμό Εβραίους, καθώς και μεικτό ελληνικό και αραμαϊκόφωνο πληθυσμό, οι οποίοι ως επί το πλείστον ακολουθούσαν τον Χριστιανισμό. Οι Εβραίοι είχαν κάνει τη Γαλιλαία και τη Γαυλανίτιδα κέντρο τους από την ήττα της εξέγερσης του Μπαρ Κοχμπά τον 2ο αι. [1] και άκμασαν κατά τον 4ο και 5ο αι., όταν ο βυζαντινός έλεγχος της περιοχής μειώθηκε, κάτι που παρείχε μεγάλη αυτονομία στους τοπικούς πληθυσμούς.
Τα βορειοανατολικά τμήματα της επαρχίας κατοικούνταν επίσης από εθνικούς Ιτουραιανούς, οι οποίοι ζούσαν σε σημαντικότερους αριθμούς στις γειτονικές επαρχίες Φοινίκης και Φοινίκης Λιβανησίας στα βόρεια. Οι χριστιανοί Άραβες Γασσανίδες μετανάστευσαν στην επαρχία από την Υεμένη τον 4ο και 5ο αι. περίπου και εποίκησαν τη Γαυλανίτιδα, καθώς και πρώην εδάφη της Πετραίας Αραβίας, δημιουργώντας ένα ενδιάμεσο, πελατειακό στο Βυζάντιο βασίλειο τον 6ο αι. με πρωτεύουσα τη Γαυλανίτιδα, που ήταν το βορειο--ανατολικό σύνορο της Παλαιστίνης Δευτέρας.
Στις αρχές του 7ου αι. η επαρχία γνώρισε σημαντική δημογραφική κατάρρευση, λόγω των συνεπειών τού βυζαντινοπερσικού πολέμου και της εβραϊκής εξέγερσης. Μετά τη βραχύβια αποκατάσταση της βυζαντινής κυριαρχίας, οι μουσουλμανικοί στρατοί προκάλεσαν τη φυγή σημαντικής μερίδας των Χριστιανών προς τα βόρεια, σε εδάφη της βόρειας Συρίας και της Μ. Ασίας που εξακολουθούσαν να κυβερνώνται από τους Βυζαντινούς.
Θρησκεία
Ιουδαϊσμός
Η επαρχία Παλαιστίνη Δευτέρα ήταν ένα ακμάζον κέντρο τού Ιουδαϊσμού κατά τον 4ο και 5ο αι., όπου συντάχθηκε το Ταλμούδ της Ιερουσαλήμ. Η κύρια εβραϊκή εξουσία, το Συμβούλιο (Σανχεντρίν), υπήρχε στην Τιβεριάδα μέχρι τις αρχές του 5ου αι., πριν καταργηθεί από τις βυζαντινές αρχές. Ο τελευταίος Νασί (πρόεδρος) του Σανχεντρίν ήταν ο Γαμαλιήλ ΣΤ΄, ο οποίος απεβίωσε το 425. Μετά το τέλος του, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α΄ δεν επέτρεψε διάδοχο, και το 429 τερμάτισε το ιουδαϊκό πατριαρχείο.
Χριστιανισμός
Η μεταστροφή του Κωνσταντίνου Α΄ έθεσε σε κίνηση γεγονότα, που αποκατέστησαν την Παλαιστίνη ως σημαντικό θέατρο στην ανάπτυξη της χριστιανικής εκκλησίας, όπως δεν είχε γίνει από το 70. Μόνο λίγοι Μινίμ (πιθανώς συμπεριλαμβανομένων των Εβραίων Χριστιανών) είχαν ζήσει σε λίγες πόλεις της Γαλιλαίας, όπως η Σεφφορίς και η Καπερναούμ. Ωστόσο, ξεκινώντας από τον 4ο αι., η βυζαντινή κυβέρνηση ανταποκρίθηκε στο χριστιανικό ενδιαφέρον για τους Αγίους Τόπους, ξεκινώντας ένα τεράστιο πρόγραμμα πατρωνίας, ιδιαίτερα την οικοδόμηση εκκλησιών, που ενθάρρυνε τους χριστιανούς να μετακομίσουν στην Παλαιστίνη. Με μικρότερη επιτυχία, η αυτοκρατορική πολιτική προσπάθησε να ενθαρρύνει τους Εβραίους να ασπαστούν τον Χριστιανισμό, προσφέροντας προστασία και ανταμοιβές. Τελικά, ως αποτέλεσμα της χριστιανικής εγκατάστασης στις περιοχές της Ναζαρέτ και της Καπερναούμ (όπου μία συναγωγή και μία εκκλησία βρίσκονται σχεδόν απέναντι η μία από την άλλη) και της Tαμπγκχά, η Γαλιλαία έχασε την εβραϊκή της πλειοψηφία. [1]
Ρωμαϊκή λατρεία και παγανισμός
Μικρή μειοψηφία εθνικών (ειδωλολατρών), είτε μη χριστιανοί Ρωμαίοι και Ελληνιστές, είτε Ιτουραιανοί, κατοικούσαν στην επαρχία κατά την πρώιμη βυζαντινή κυριαρχία.
Οικονομία
Οι σύγχρονοι μελετητές συμφωνούν ότι η Παλαιστίνη Δευτέρα, και πιο συγκεκριμένα η Γαλιλαία, παρήγαγε και εξήγαγε υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο σε μεγάλους αριθμούς. Η Γαλιλαία ήταν ένας μακροχρόνιος παραγωγός λαδιού για αιώνες, όπως ήδη πιστοποιείται από τον Ιώσηπο τον 1ο αι. μ.Χ.. Η ραβινική βιβλιογραφία της βυζαντινής εποχής αναφέρεται στο ελαιόλαδο της Γαλιλαίας, καθώς και στο ελαιόλαδο που παρασκευάζεται στην Καπερναούμ και τη Σκυθόπολη. Ο γενικός πλούτος της παλαιστινιο-φοινικικής ακτής αναφέρθηκε στην Έκθεση Όλου τού Κόσμου (Expositio Totius Mundi). [3]
