Η Λαϊκή Ενότητα - Ανυπότακτη Αριστερά (ΛΑ.Ε. - Α.Α.) είναι ελληνικός σοσιαλιστικός ευρωσκεπτικιστικός πολιτικός συνασπισμός ο οποίος ιδρύθηκε στις 21 Αυγούστου 2015 από πρώην βουλευτές, στελέχη και μέλη του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.,[1] τα οποία είχαν συγκροτήσει την Αριστερή Πλατφόρμα και από οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Επικεφαλής του κόμματος ήταν ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, μέχρι την παραίτησή του στις 2 Ιουνίου 2019.[3] Σημερινοί Γενικοί Γραμματείς είναι ο Δημήτρης Στρατούλης και η Μαριάνα Τσίχλη.
Στις 21 Αυγούστου 2015, μετά την παραίτηση της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα[4], 25 βουλευτές του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., ανεξαρτητοποιήθηκαν και σχημάτισαν νέα Κοινοβουλευτική Ομάδα, υπό τον τίτλο «Λαϊκή Ενότητα». Επικεφαλής τέθηκε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, γραμματέας ο Στάθης Λεουτσάκος, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος ο Δημήτρης Στρατούλης και εκπρόσωπος τύπου ο Κώστας Ήσυχος. Η Κοινοβουλευτική Ομάδα ήταν η τρίτη μεγαλύτερη στη Βουλή.[5][6] Τις επόμενες ημέρες προσχώρησαν στο κόμμα 53 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., τα οποία ανήκαν κυρίως στην Αριστερή Πλατφόρμα και στην Κομμουνιστική Τάση,[7] καθώς επίσης και οι βουλευτές Κωνσταντοπούλου, Βαλαβάνη, Δερμιτζάκης και ο ευρωβουλευτής Νίκος Χουντής.[8]
Στις 24 Αυγούστου 2015, ιδρύθηκε επισήμως ως πολιτικό κόμμα.[9]
Εν όψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου, εντάχθηκαν στη Λαϊκή Ενότητα το Σχέδιο Β του Αλέκου Αλαβάνου,[10] οι οργανώσεις Αριστερή Ανασύνθεση και Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση, που αποχώρησαν από την ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α.,[11] η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, και άλλες οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Τη Λαϊκή Ενότητα υποστήριξαν και οι Ενεργοί Πολίτες, με το Μανώλη Γλέζο να τίθεται επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας.[12] Ωστόσο, το κόμμα συγκέντρωσε ποσοστό 2,86% και δεν κατάφερε να εισέλθει στη Βουλή.[13]
Τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς πραγματοποιήθηκε η 1η Πανελλαδική Σύσκεψη της Λαϊκής Ενότητας,[14] και τον Ιούνιο του 2016 διεξήχθη η Ιδρυτική Πανελλαδική Συνδιάσκεψη κατά την οποία εξελέγη το Πολιτικό Συμβούλιο του κόμματος.[15][16] Γραμματέας του Πολιτικού Συμβουλίου και επικεφαλής του κόμματος εκλέχτηκε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης.[17]
Τους επόμενους μήνες σημειώθηκαν μία σειρά από αποχωρήσεις σχημάτων και οργανώσεων από τη Λαϊκή Ενότητα. Συγκεκριμένα αποχώρησαν η Κομμουνιστική Τάση, η Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση, το Κίνημα Δεν πληρώνω, η Κομμουνιστική Οργάνωση Ανασύνταξη και η Εργατική Απάντηση. Το 2019 αποχώρησαν το ΔΗ.Κ.ΚΙ. και η Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα, ενώ το 2020 αποχώρησε η Αριστερή Ανασύνθεση[18] και η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά.
Τον Οκτώβριο του 2022, πραγματοποιήθηκε η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της Λαϊκής Ενότητας. Γενικοί Γραμματείς αναδείχθηκαν ο Δημήτρης Στρατούλης και η Μαριάνα Τσίχλη, αντικαθιστώντας τον Νίκο Χουντή που ηγείτο του κόμματος από τον Ιούνιο του 2019. Επίσης, τροποποιήθηκε ο τίτλος του κόμματος σε «Λαϊκή Ενότητα - Ανυπότακτη Αριστερά».[19][20] Ενόψει των εκλογών του 2023, ανακοινώθηκε η σύμπραξη με το ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη, υπό τον τίτλο «ΜέΡΑ 25 - Συμμαχία για τη Ρήξη».
Η Λαϊκή Ενότητα αυτοπροσδιορίζεται ως ένα ριζοσπαστικό, αντιμνημονιακό, αριστερό μέτωπο, που υποστηρίζει την έκδοση εθνικού νομίσματος, έχοντας εκθέσει αναλυτικό επιστημονικά επιμελημένο πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής καθώς και την πολιτική επιλογή του «Όχι», όπως αυτή εκφράστηκε στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015.[21]
Ειδικότερα στην Ιδρυτική Προγραμματική Διακήρυξη υποστηρίζει:
Τα κόμματα που συμμετέχουν στη Λαϊκή Ενότητα είναι: