Λίμνη Πονσαρτραίν

Λίμνη Πονσαρτραίν
Η λίμνη σε εικόνα του Landsat.
Χώρες	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Γεωγραφικό Μήκος	90°06’ Δ
Γεωγραφικό Πλάτος	30°11’ Β
Τύπος λίμνης	υφάλμυρη εκβολών
Χώρες Λεκάνης	ΗΠΑ
Μέγιστο Μήκος	64 km
Μέγιστο Πλάτος	39 km
Έκταση	1.630 km^2
Μέσο Βάθος	4 μέτρα
Μέγιστο Βάθος	20 μέτρα
Όγκος Νερού	4,75 δισεκατ. m^3
Ύψος Επιφάνειας	3,65 μέτρα

Η νότια ακτή της Λίμνης Πονσαρτραίν στο Μέταιρι

Η Λίμνη Πονσαρτραίν (Lake Pontchartrain, αμερικανική προφορά Πόν-τσατρεϊν) είναι στην πραγματικότητα μια υφάλμυρη λιμνοθάλασσα εκβολών, που βρίσκεται στη νοτιοανατολική Λουιζιάνα, στις ΗΠΑ, κοντά στις εκβολές του Μισσισσιππή. Αν θεωρηθεί λίμνη, είναι η ενδέκατη σε έκταση των ΗΠΑ: Καλύπτει μια έκταση 1634 τετραγωνικών χιλιομέτρων με μέσο βάθος 4 μέτρων. Μερικές δίοδοι ναυσιπλοΐας διατηρούνται τεχνητά βαθύτεροι. Το σχήμα της είναι προσεγγιστικά ωοειδές με μήκος 64 χιλιόμετρα στον άξονα ανατολή-δύση και πλάτος 39 στον άξονα βορράς-νότος. Η μεγαλούπολη της Νέας Ορλεάνης απλώνεται μέχρι τη νότια όχθη της.

Με σειρά φθίνουσας εκτάσεως, η λίμνη υπάγεται διοικητικά στις ακόλουθες 6 ενορίες της Λουιζιάνας (οι κομητείες ονομάζονται «ενορίες» στη Λουιζιάνα): Σαιν Τάμανυ, Ορλεάνης, Τζέφερσον, Σαιν Τζων δε Μπάπτιστ, Σαιν Τσαρλς και Ταντζιπαχόα. Τα σύνορα αυτά πάνω στα νερά καθορίστηκαν το 1979.

Η λίμνη διασχίζεται από τη Γέφυρα της Λίμνης Πονσαρτραίν (Lake Pontchartrain Causeway), τη μεγαλύτερη συνεχή γέφυρα πάνω από νερό στον κόσμο.^[1]

Ονομασία

Η Λίμνη Πονσαρτραίν ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του Λουί Φελυπώ (Louis Phélypeaux), κόμη του Πονσαρτραίν, υπουργού των Ναυτικών και Γενικού Ελεγκτή των Οικονομικών της Γαλλίας επί βασιλείας του «Βασιλιά-Ήλιου» Λουδοβίκου (Λουί) ΙΔ΄, ο οποίος έδωσε το όνομά του σε ολόκληρη την αποικία της Λουιζιάνας.^[2]

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Λίμνη Μωρεπά (Maurepas), ακριβώς στα δυτικά της Πονσαρτραίν, ονομάσθηκε προς τιμή τού γιου τού Λουί Φελυπώ, Ζαν-Φρεντερίκ, κόμη του Μωρεπά, ο οποίος ήταν επίσης Γάλλος πολιτικός.

Περιγραφή

Η Λίμνη Πονσαρτραίν είναι λιμνοθάλασσα εκβολών, που συνδέεται με τη θάλασσα του Κόλπου του Μεξικού διαμέσου των στενών Ρίγκολετ («the Rigolets») και του περάσματος Σεφ Μεντέρ (Chef Menteur Pass). Αυτά τα στενά οδηγούν στη Λίμνη Μποργκν (Lake Borgne), περισσότερο θαλάσσιο κόλπο, παρά λιμνοθάλασσα. Η Λίμνη Πονσαρτραίν δέχεται γλυκό νερό από τους ποταμούς Ταντζιπαχόα, Τσεφάνκτε (Tchefuncte) και Τίκφω (Tickfaw). Αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους υγρότοπους στη βόρεια ακτή του Κόλπου του Μεξικού.^[3] Περιλαμβάνει περισσότερες από 506 χιλιάδες στρέμματα υγρότοπου, με δάση και βάλτους κυπαρισσιού (αν και υποβαθμισμένοι ακόμα από υλοτόμηση του παρελθόντος), καθώς και ποώδη έλη γλυκού έως υφάλμυρου νερού.^[4]

Η αλμυρότητα του νερού της λίμνης διαβαθμίζεται από αμελητέα κοντά στη βόρεια-βορειοδυτική όχθη δυτικά της Μάντεβιλ, μέχρι το μισό της αλμυρότητας του θαλάσσιου νερού στα ανατολικά. Η Λίμνη Μωρεπά, μια λίμνη με γλυκό νερό, συνδέεται με την Πονσαρτραίν με το πέρασμα Μαντσάκ. Το λεγόμενο «Βιομηχανικό Κανάλι» στη Νέα Ορλεάνη συνδέει τη λίμνη Πονσαρτραίν με τον ποταμό Μισσισσιππή. Ο υπερχειλιστήρας Μπονέ Καρέ (Bonnet Carré Spillway) εκτρέπει νερό του Μισσισσιππή στη λίμνη κατά τις πλημμύρες του ποταμού.

Ιστορία

Η Λίμνη Πονσαρτραίν δημιουργήθηκε πριν από 2.600 έως 4.000 χρόνια, όταν ο εξελισσόμενος ρους του Μισσισσιππή στο Δέλτα του ανύψωσε τις νότιες και ανατολικές πλευρές της με προσχώσεις.^[5] Οι Ινδιάνοι της περιοχής την ονόμαζαν Οκουάτα («Πλατύ Νερό»). Το 1699 ο Γάλλος εξερευνητής Πιερ Λεμουάν ντ' Ιμπερβίλ της έδωσε το σημερινό της όνομα.

Η ανθρώπινη κατοίκηση της περιοχής χρονολογείται τουλάχιστον από το 1500 π.Χ., αλλά αυξήθηκε αλματωδώς με την άφιξη των Ευρωπαίων περί το 1700 μ.Χ.. Ο Αμερικανός φυσιοδίφης Γουίλιαμ Μπάρτραμ εξερεύνησε το 1777 τη βόρεια όχθη της λίμνης σε ένα ταξίδι του.^[6] Το 1852 κατασκευάσθηκε ένας σιδηρόδρομος για να ενώσει τη Νέα Ορλεάνη με τον βορρά από το πέρασμα Μαντσάκ, αλλά οι ξύλινοι πάσσαλοι της γέφυρας κάηκαν κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο.^[7] Οι βάλτοι με τα κυπαρίσσια υλοτομήθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα και πολλοί δεν έχουν επανέλθει.^[8][9]

Η βόρεια όχθη και η Νέα Ορλεάνη

Τούτος ο φάρος στο Μάντισονβιλ βρίσκεται στα δυτικά της εκβολής του ποταμού Τσεφάνκτε στη Λίμνη Πονσαρτραίν και ανεγέρθηκε το 1837.

Η περιοχή της βόρειας όχθης της λίμνης, γνωστή και μονολεκτικώς ως Νόρθσορ (Northshore), ή Νόρθλεϊκ (Northlake), περιλαμβάνει τους οικισμούς Μάντεβιλ, Κόβινγκτον, Αμπίτα Σπρινγκς, Μάντισονβιλ, Λακόμπ και Σλαϊντέλ στην Ενορία Σαιν Τάμανυ, Ποντσατούλα, Χάμοντ και Εϊμίτ (Amite) στην Ενορία Ταντζιπαχόα, και στα μεσόγεια το Φράνκλιντον, στην Ενορία Ουάσινγκτον.

Το τοπίο της Νόρθσορ κυριαρχείτο κάποτε από σαβάνα με μακρόφυλλα πεύκα (Pinus palustris), διακοπτόμενη από αρκετά μεγάλα ποτάμια. Οι σαβάνες διατηρούνταν από τακτικές πυρκαγιές προκαλούμενες από κεραυνούς και παρήγαγαν την ξεχωριστή πανίδα και χλωρίδα αυτής της περιοχής.^[9]

Η Λίμνη Πονσαρτραίν σχηματίζει το φυσικό βόρειο όριο της πόλεως της Νέας Ορλεάνης, η οποία ταυτίζεται εδαφικώς με την «Ενορία της Ορλεάνης», και των δύο μεγαλύτερων προαστίων της, του Μέταιρι και του Κένερ. Επιπλέον, η νότια όχθη αποτελεί το βόρειο εδαφικό όριο των ενοριών Τζέφερσον και Σαιν Τσαρλς.

Η Νέα Ορλεάνη ιδρύθηκε μεταξύ του ποταμού Μισσισσιππή και της Λίμνης Πονσαρτραίν, εκεί όπου οι Ινδιάνοι συνήθιζαν να μεταφέρουν στην πλάτη τα κανό τους από το ένα σώμα νερού στο άλλο. Σήμερα η λίμνη παρέχει πολλές δραστηριότητες αναψυχής στους κατοίκους της Νέας Ορλεάνης και είναι η έδρα του Southern Yacht Club, του δεύτερου αρχαιότερου ομίλου γιότινγκ σε όλες τις ΗΠΑ (ιδρύθηκε το 1849). Κατά τη δεκαετία του 1920 διανοίχθηκε το «Βιομηχανικό Κανάλι» στα ανατολικά της πόλης, παρέχοντας με υδατοφράκτες απευθείας σύνδεση για τη ναυσιπλοΐα της λίμνης με τον Μισσισσιππή. Την ίδια δεκαετία άρχισε ένα πρόγραμμα διεκδικήσεως νέου εδάφους από τη λίμνη με ένα τσιμεντένιο αντιπλημμυρικό τείχος, εγχείρημα που επεξέτεινε την πόλη σε πρώην βαλτότοπο. Κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960 κατασκευάσθηκε η Γέφυρα της Λίμνης Πονσαρτραίν (Lake Pontchartrain Causeway), η μεγαλύτερη γέφυρα στον κόσμο που είναι κτισμένη ολόκληρη πάνω από νερό (μήκος 38 χιλιόμετρα). Η γέφυρα συνδέει το Μέταιρι της Νέας Ορλεάνης με το Μάντεβιλ, διχοτομώντας τη λίμνη πάνω στον άξονα βορρά-νότου.

Τυφώνες

Η όχθη της λίμνης στη Νέα Ορλεάνη κατά τη διέλευση του Τυφώνα Τζωρτζ το 1998. Αλιευτικές εγκαταστάσεις έξω από το προστατευτικό ανάχωμα έπαθαν μεγάλες ζημιές.

Κατά τη διάρκεια ενός τυφώνα στη λίμνη επάγεται συνήθως μια πλημμυρίδα θυέλλης. Ο άνεμος ωθεί νερό από τον Κόλπο του Μεξικού στα ανατολικά μέσα στη λίμνη, καθώς ο τυφώνας πλησιάζει συνήθως από τα νότια. Από τη λίμνη το νερό μπορεί να διαρρεύσει στη Νέα Ορλεάνη.

Το 1947 ο τυφώνας του Φορτ Λώντερντεϊλ πλημμύρισε μεγάλο μέρος του Μέταιρι. Μετά από αυτή την καταστροφή κατασκευάσθηκαν αναχώματα προστασίας από τυφώνες κατά μήκος της νότιας όχθης της λίμνης. Μια πλημμύρα θυέλλης τριών μέτρων από τον Τυφώνα Μπέτσι το 1965 ξεπέρασε ωστόσο το ύψος μερικών αναχωμάτων στην ανατολική Νέα Ορλεάνη. Μετά και από αυτό, τα αναχώματα υψώθηκαν μέχρι τα 4,3 μέτρα ελάχιστο ύψος (μερικά φθάνουν τα 7 μέτρα). Εξαιτίας περιορισμών κόστους, κατασκευάσθηκαν για να προστατεύουν από τυφώνες Κατηγορίας 3 στην Κλίμακα Σαφίρ-Σίμπσον.

Ειδικοί στα υπολογιστικά μοντέλα στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στον Τυφωνα Κατρίνα το ύψος του νερού της λίμνης δεν ξεπέρασε τα αναχώματα, αλλά ατέλειες στη σχεδίαση και στην κατασκευή τους ήταν οι λόγοι για το πλημμύρισμα του μεγαλύτερου μέρους της Νέας Ορλεάνης. Μερικά αναχώματα άφησαν νερό να διαρρεύσει από κάτω, επειδή τα θεμέλιά τους δεν ήταν αρκετά βαθιά σε τυρφώδες υπέδαφος ώστε να αντέξουν στην πίεση του υψηλής στάθμης νερού.^[10]

Χρηματοδότηση

Το αμερικανικό Κογκρέσο απέτυχε να χρηματοδοτήσει πλήρως μια αναβάθμιση των αναχωμάτων που ζήτησε τη δεκαετία του 1990 το Σώμα Μηχανικών του Αμερικανικού Στρατού, ενώ η χρηματοδότηση κόπηκε το 2003-04, παρά τη δημοσιοποίηση μελέτης το 2001 από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης που προειδοποιούσε ότι ένας τυφώνας στη Νέα Ορλεάνη ήταν μία από τις τρεις πιθανότερες καταστροφές για τις ΗΠΑ.^[11] Η ανύψωση και η ενίσχυση των αναχωμάτων ώστε να ανθέξουν σε τυφώνα Κατηγορίας 5 (η μέγιστη) μπορεί να χρειασθεί 25 χρόνια για να ολοκληρωθεί.^[12]

Ο Τυφώνας Κατρίνα

Ταχύτητες ανέμου του Τυφώνα Κατρίνα στις 7 π.μ. της 29ης Αυγούστου 2005, μέχρι περίπου 145 χιλιόμετρα την ώρα στο ανατολικό άκρο της λίμνης

Την ημέρα που ο Τυφώνας Κατρίνα έφθασε στην Κατηγορία 5 το 2005, μερικοί ειδικοί προέβλεψαν ότι το σύστημα αναχωμάτων ίσως να αποτύγχανε τελείως αν ο τυφώνας περνούσε κοντά από την πόλη. Παρότι η Κατρίνα εξασθένισε στην Κατηγορία 3 προτού φθάσει στις ακτές της Λουιζιάνας στις 29 Αυγούστου, η ανατολική περιοχή της Νέας Ορλεάνης κατά μήκος της νότιας όχθης της Λίμνης Πονσαρτραίν δοκίμασε τους ισχυρότερους ανέμους. Τα κανάλια κοντά στο Τσαλμέτ άρχισαν να υπερχειλίζουν από τις 8 το πρωί και ορισμένα αναχώματα σχεδιασμένα να ανθέξουν τους τυφώνες Κατηγορίας 3 υπέστησαν πολλαπλές αστοχίες την επόμενη ημέρα, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσει το 80% της πόλεως. Τα τοιχώματα του «Βιομηχανικού Καναλιού» υπεχώρησαν από την πλημμυρίδα θυέλλης που ήρθε από το Κανάλι Εξόδου του Μισσισσιππή στον Κόλπο του Μεξικού (Mississippi River Gulf Outlet), ενώ και το Κανάλι της 17ης οδού και αυτό της Λεωφόρου Λόντον πλημμύρισαν με καταστροφικό τρόπο, παρά το ότι η στάθμη των υδάτων δεν ξεπέρασε ποτέ το ύψος των αναχωμάτων τους, απλώς αυτά υπεχώρησαν.

Ο βόρειος τομέας των προαστίων Μέταιρι και Κένερ πλημμύρισε με έως και 1 μέτρο νερό. Εδώ η πλημμύρα οφειλόταν στην απόφαση του προέδρου της Ενορίας Τζέφερσον να εκκενώσει προληπτικά το προσωπικό των αντλιοστασίων από τις θέσεις του, στέλνοντάς το στην απομακρυσμένη Ενορία Ουάσινγκτον (120 χιλιόμετρα μακριά).^[13] Χωρίς τη λειτουργία των αντλιοστασίων, τα νερά της λίμνης Πονσαρτραίν έρρευσαν πίσω στα κανάλια, τα οποία τότε πλημμύρισαν.

Στις 5 Σεπτεμβρίου 2005 το Σώμα Μηχανικών άρχισε να καλύπτει τα ανοίγματα των αναχωμάτων ρίχνοντας τεράστιους σάκκους άμμου από ελικόπτερα «Σινούκ». Το Κανάλι της Λεωφόρου Λόντον και το Βιομηχανικό Κανάλι κλείστηκαν στο ύψος της λίμνης, καθώς άρχισαν μόνιμες επιδιορθώσεις. Στις 6 Σεπτεμβρίου το Σώμα Μηχανικών άρχισε να απαντλεί τα νερά της πλημμύρας πίσω στη λίμνη μετά από επτά ημέρες στους δρόμους της Νέας Ορλεάνης. Επειδή το νερό ήταν μολυσμένο από πτώματα ζώων, βοθρολύματα, βαρέα μέταλλα, πετροχημικά και άλλα, το Σώμα Μηχανικών συνεργάσθηκε με την Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ και το Υπουργείο Περιβαλλοντικής Ποιότητας της Λουιζιάνας, ώστε να αποφευχθεί μείζων ρύπανση, αλλά και ευτροφισμός της λίμνης.^[14]

Εκτιμάται από αεροφωτογραφίες ότι 95 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού κάλυπταν τη Νέα Ορλεάνη στις 2 Σεπτεμβρίου, ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο 2% του όγκου της Λίμνη Πονσαρτραίν.

Η μήκους 8,9 χιλιομέτρων Διδυμη Γέφυρα του Αυτοκινητόδρομου I-10 πάνω από τη λίμνη, που συνδέει τη Νέα Ορλεάνη με το Σλαϊντέλ, καταστράφηκε από τον Τυφώνα Κατρίνα. Αντιθέτως, η μικρότερη γέφυρα του Φορτ Πάικ, που γεφυρώνει το στενό προς τη Λίμνη Μποργκν, παρέμεινε άθικτη.

Δυστυχήματα στη λίμνη

• Στις 25 Φεβρουαρίου 1964, πριν το ξημέρωμα (2 π.μ. τοπική ώρα) η Πτήση 304 Ν.Ορλεάνης-Ουάσινγκτον της Eastern Air Lines συνετρίβη στη Λίμνη Πονσαρτραίν, με αποτέλεσμα τον θάνατο των 51 επιβατών και του επταμελούς πληρώματος. Ελάχιστα λείψανα του αεροπλάνου ή των επιβατών ανευρέθηκαν.
• Στις 16 Ιουνίου 1964 ένα υπεραστικό λεωφορείο έπεσε από τη Γέφυρα της Λίμνης Πονσαρτραίν στη λίμνη σκοτώνοντας 6 ανθρώπους.
• Στις 31 Δεκεμβρίου 1967 ένα αεροπλάνο σε πτήση τσάρτερ συνετρίβη στη λίμνη, με αποτέλεσμα τον θάνατο επίσης 6 ανθρώπων.
• Στις 23 Φεβρουαρίου 1980 ένα δικινητήριο αεροπλάνο συνετρίβη στη λίμνη σκοτώνοντας 7 ανθρώπους.

Παραπομπές

1. «Longest bridge over water (continuous)». Guinness World Records (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2019. 
2. Louisiana Department of Culture, Recreation and Tourism. «Lake Pontchartrain Historical Marker». 
3. Keddy, P.A., D. Campbell, T. McFalls, G. Shaffer, R. Moreau, C. Dranguet & R. Heleniak: «The wetlands of lakes Pontchartrain and Maurepas: past, present and future», Environmental Reviews, τόμος 15 (2007), σσ. 1-35.
4. Όπ.π., Πίνακας 2.
5. «Environmental Atlas of the Lake Pontchartrain Basin». USGS Coastal and Marine Geology Program. 14 Μαΐου 2002. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2006. 
6. Keddy, P.A., D. Campbell, T. McFalls, G. Shaffer, R. Moreau, C. Dranguet & R. Heleniak: «The wetlands of lakes Pontchartrain and Maurepas: past, present and future», Environmental Reviews, τόμος 15 (2007), σσ. 1-35.
7. Perrin, J.M.: Home Town Ponchatoula, A Community History of Ponchatoula, Louisiana. Αυτοέκδοση. Ponchatoula της Louisiana 2000.
8. Norgress, R.E.: «The history of the cypress lumber industry in Louisiana», Louisiana Historical Quarterly, τόμ. 30 (1947), σσ. 979–1059.
9. Keddy, P.A.: Water, Earth, Fire: Louisiana’s Natural Heritage, Xlibris, Philadelphia 2008
10. Grunwall, Michael; Glasser, Susan B. (21 Σεπτεμβρίου 2005). «Experts Say Faulty Levees Caused Much of Flooding». washingtonpost.com. https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/09/20/AR2005092001894_pf.html. Ανακτήθηκε στις 2006-06-15. 
11. Blumenthal, Sidney (31 Αυγούστου 2005). «No one can say they didn't see it coming». Salon.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2006. 
12. Handwerk, Brian (2 Σεπτεμβρίου 2005). «New Orleans Levees Not Built for Worst Case Events». National Geographic News. 
13. Broussard says he didn't send pump operators away - Kenner Bulletin - NOLA.com Αρχειοθετήθηκε 2008-04-29 στο Wayback Machine..
14. USACE (Σεπτέμβριος 2005). «Quick, coordinated efforts reduce environmental impact on Lake Pontchartrain». usace.army.mil. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2007. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Λίμνη Πονσαρτραίν

• Οδηγός επισκεπτών
• «Ίδρυμα της Λεκάνης της Λίμνης Πονσαρτραίν»
• Ιστορία της λίμνης
• Περιβαλλοντικός άτλας της λίμνης από τη Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ
• Άρθρο του BBC για τα περιβαλλοντικά προβλήματα μετά την πλημμύρα του Τυφώνα Κατρίνα