Κατάλογος υπερκαινοφανών

Το υπόλειμμα του SN 1054 («Νεφέλωμα του Καρκίνου»)

Αυτός ο κατάλογος υπερκαινοφανών περιέχει υπερκαινοφανείς αστέρες που είχαν κάποια σημασία στην ιστορία της αστρονομίας.

Κατάλογος

Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις το έτος που ανακαλύφθηκε ο υπερκαινοφανής περιέχεται στην ονομασία του (1η στήλη), αλλιώς βλ. τη στήλη των σχολίων.

Ονομασία	Αστερισμός	Φαινόμενο μέγεθος	Απόσταση από Γη (έτη φωτός)	Τύπος	Γαλαξίας	Σχόλια
7002185000000000000SN 185	Κένταυρος	−4 (;)	8.200	Ia (;)	Γαλαξίας	Οι νεότερες εκτιμήσεις του φαιν. μεγέθους στο μέγιστο κυμαίνονται από +4 ως −8. Το υπόλειμμά του είναι πιθανώς το RCW 86, που απέχει περί τα 8.200 έ.φ.[1], συγκρίσιμο με αυτό του SN 1572. Κάποιοι ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι ήταν κομήτης και όχι υπερκαινοφανής.[2][3]
7002386000000000000SN 386	Τοξότης	+1,5	14.700	II	Γαλαξίας	Το υπόλειμμά του είναι μάλλον το G11.2-0.3.[4][5]
7002393000000000000SN 393	Σκορπίος	0	34.000		Γαλαξίας
7003100600000000000SN 1006	Λύκος	–7,5[6]	7.200	Ia	Γαλαξίας	Ευρύτατα παρατηρηθείς. Θεωρείται ο φαινομενικά φωτεινότερος στην ιστορία.[7]
7003105400000000000SN 1054	Ταύρος	–6	6.500	II	Γαλαξίας	Το υπόλειμμά του είναι το περίφημο «Νεφέλωμα του Καρκίνου» (M1).
7003118100000000000SN 1181	Κασσιόπη	0	8.500		Γαλαξίας
7003157200000000000SN 1572	Κασσιόπη	–4,0	8.000	Ia	Γαλαξίας	Γνωστός και ως «(Υπερ)καινοφανής του Τύχωνος»
7003160400000000000SN 1604	Οφιούχος	–3	14.000	Ia	Γαλαξίας	Γνωστός και ως «Αστέρας του Κέπλερ». Ο πλέον πρόσφατος μέσα στον Γαλαξία μας που έγινε άμεσα ορατός.
7003168000000000000Cas A	Κασσιόπη	+5	9.000	IIb	Γαλαξίας	Θα έπρεπε να είχε γίνει ορατός περί το 1680, αλλά φαίνεται ότι η διαστρική σκόνη εμπόδισε αρκετά το φως του. Ωστόσο το υπόλειμμά του, το Cas A, είναι η φαινομενικά εντονότερη εξωηλιακή ραδιοπηγή στον γήινο ουρανό.
7003186800000000000SNR G1.9+0.3	Τοξότης		25.000		Γαλαξίας	Το φως του θα πρέπει να έφθασε στη Γη περί το 1868, αλλά ανακαλύφθηκε ως υπόλειμμα το 1985, ενώ η ηλικία του προσδιορίσθηκε το 2008.
7003188500000000000SN 1885A	Ανδρομέδα	+7	2.400.000	I pec	Γαλαξίας της Ανδρομέδας	Πρώτη παρατήρηση εξωγαλαξιακού υπερκαινοφανούς στην ιστορία
7003189500000000000SN 1895B	Κένταυρος	+8,0[8]	10.900.000		NGC 5253
7003193700000000000SN 1937C	Θηρευτικοί Κύνες	+8,4[8]	13.000.000	Ia	IC 4182
7003194000000000000SN 1940B	Κόμη Βερενίκης	+12,8	38.000.000	II-P	NGC 4725
7003196100000000000SN 1961V	Περσεύς	+12,5	30.000.000	II (;)	NGC 1058	Πιθανώς ψευδής υπερκαινοφανής[9]
7003197200000000000SN 1972E	Κένταυρος	+8,7 [10]	10.900.000	Ia	NGC 5253	Παρατηρήθηκε επί ένα έτος και πλέον, καθιστάμενος το πρότυπο των υπερκαινοφανών τύπου Ia.
7003198300000000000SN 1983N	Ύδρα	+11,8	15.000.000	Ib	M83	Πρώτη παρατήρηση ενός υπερκαινοφανούς τύπου Ib στην ιστορία
7003198600000000000SN 1986J	Ανδρομέδα	+18,4	30.000.000	IIn	NGC 891	Μεγάλη εκπομπή ραδιοκυμάτων
7003198700000000000SN 1987A	Δοράς	7001290000000000000+2,9	168.000	IIpec	Μέγα Νέφος του Μαγγελάνου	Ο πρώτος στην ιστορία του οποίου ταυτοποιήθηκε ο προγεννήτορας αστέρας και ο πρώτος από τον οποίο ανιχνεύθηκαν νετρίνα. Παραμένει ο πλέον πρόσφατος που εξερράγη στην Τοπική ομάδα γαλαξιών.
7003199300000000000SN 1993J	Μεγάλη Άρκτος	7002108000000000000+10,8	11.000.000	Ib	M81	Από τους φωτεινότερους στον βόρειο ουρανό μετά το 1954
7003199400000000000SN 1994D	Παρθένος	7002152000000000000+15,2	50.000.000	Ia	NGC 4526
7003199800000000000SN 1998bw	Τηλεσκόπιον	;	140 εκατομμύρια	Ic	ESO 184-G82	Υπερνόβα, συνδέθηκε με την έκλαμψη ακτίνων γ GRB 980425.
7003200200000000000SN 2002bj	Λύκος	7002147000000000000+14,7	160.000.000	Ia	NGC 1821	Ιδιόμορφη έκρηξη τύπου AM Θηρευτικών Κυνών[11]
7003200300000000000SN 2003fg	Βοώτης		4.000.000.000	Ia	ανώνυμος
7003200400000000000SN 2004dj	Καμηλοπάρδαλις		8.000.000	Ia (SAB)	NGC 2403
7003200500000000000SN 2005ap	Κόμη Βερενίκης		4.700.000.000	II	?	Το 2007 ανακοινώθηκε ότι ήταν ο μεγαλύτερης απόλυτης λαμπρότητας που είχε παρατηρηθεί ως τότε.
7003200500000000000SN 2005gj			865.000.000	Ia/II-n	?	Παρουσίαζε χαρακτηριστικά τόσο του τύπου Ia, όσο και του τύπου IIn.
7003200500000000000SN 2005gl	Ιχθύες	7002165000000000000+16,5	200.000.000	II-n	NGC 266	Ο προγεννήτορας εντοπίσθηκε σε παλαιές φωτογραφίες.[12]
7003200600000000000SN 2006gy	Περσεύς	7001150000000000000+15	240.000.000	IIn	NGC 1260	Παρατηρήθηκε από τη NASA. Με μέγιστο που κράτησε πάνω από 70 ημέρες αποτελούσε πιθανώς δείγμα νέου τύπου υπερκαινοφανούς.
7003200700000000000SN 2007bi	Παρθένος	7002183000000000000+18,3		Ic ;	ανώνυμος νάνος γαλαξίας	Εξαιρετικά απόλυτα λαμπρός και μακράς διαρκείας, ο πρώτος καλός υποψήφιος για το μοντέλο υπερκαινοφανούς αστάθειας ζεύγους, που έχει προταθεί για αστέρες αρχικής μάζας >140 ηλιακών μαζών. Ο προγεννήτορας έχει εκτιμηθεί ως μάζας 200 ηλιακών, παρόμοιος με τους πρώτους αστέρες στο πρώιμο Σύμπαν.[13]
7003200700000000000SN 2007uy	Λυγξ	7002168000000000000+16,8	85 ως 88 εκατομμύρια	Ibc	NGC 2770	Προηγήθηκε κατά 9 ημέρες του SN 2008D στον ίδιο γαλαξία.
7003200800000000000SN 2008D	Λυγξ		85 ως 88 εκατομμύρια	Ibc	NGC 2770	Ο πρώτος που παρατηρήθηκε από την αρχή της εκρήξεως.
7003200900000000000MENeaC Abell399.3.14.0	Κριός	7002287000000000000+28,7	70001000000000000001.000.000.000 (z=0,0613)	Ia	ανώνυμος ερυθρός ελλειπτικός γαλαξίας του σμήνους γαλαξιών Abell 399	Ανακαλύφθηκε το 2009. Από τους ελάχιστους που συνδέονται με σφαιρωτό σμήνος[14][15]
7003201000000000000SN 2009ip	Νότιος Ιχθύς		66 εκατομμύρια	IIn	NGC 7259	Το 2009 ταξινομήθηκε ως υπερκαινοφανής, αλλά ο χαρακτηρισμός άλλαξε σε λαμπρό κυανό μεταβλητό (LBV) ψευδή υπερκαινοφανή.[16] Τον Σεπτέμβριο του 2012 αναταξινομήθηκε εκ νέου ως νεαρός υπερκαινοφανής τύπου IIn.[17]
7003201000000000000SN 2010lt	Καμηλοπάρδαλις	7001170000000000000+17,0	240 εκατομμύρια	Ia υπόφωτος	UGC 3378	Ανακαλύφθηκε από τρεις ανθρώπους ξεχωριστά, μεταξύ των οποίων και η δεκάχρονη Kathryn Aurora Gray, ο νεαρότερος άνθρωπος που έχει ποτέ ανακαλύψει υπερκαινοφανή.
7003201100000000000SN 2011fe	Μεγάλη Άρκτος	7001100000000000000+10,0	21.000.000	Ia	M101	Από τους ελάχιστους εξωγαλαξιακούς υπερκαινοφανείς που ήταν ορατοί με κιάλια των 50 mm.
7003201400000000000SN 2014J	Μεγάλη Άρκτος	7001100000000000000+10,5	11.500.000	Ia	M82	Ο πλησιέστερος από το 2004 (SN 2004dj).
7003201500000000000ASASSN-15lh (SN 2015L)	Ινδός	7002169000000000000+16,9	3,8 δισεκατομ.	Ic	APMUKS(BJ) B215839.70−615403.9	Ο απόλυτα λαμπρότερος καινοφανής (υπερνόβα) που παρατηρήθηκε ποτέ.

Παραπομπές

1. «New evidence links stellar remains to oldest recorded supernova» Chandra X-ray Observatory.
2. Chin Y, Huang Y. «Identification of the Guest Star of AD 185 as a comet rather than a supernova». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2013.  Vancouver style error: punctuation (βοήθεια)
3. «The Guest Star of AD185 Must Have Been a Supernova». Chinese J Astron Astrophys. 6 (5): 635–40. 2006. doi:10.1088/1009-9271/6/5/17. Bibcode: 2006ChJAA...6..635Z. 
4. SEDS. «Supernova 386». 
5. National Radio Astronomy Observatory (NRAO). «The Supernova of 386 AD». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2018. 
6. Winkler, P. Frank; Gupta, Gaurav; Long, Knox S. (2003). «The SN 1006 Remnant: Optical Proper Motions, Deep Imaging, Distance, and Brightness at Maximum». The Astrophysical Journal 585 (1): 324–335. doi:10.1086/345985. Bibcode: 2003ApJ...585..324W. 
7. National Optical Astronomy Observatory (2003-03-05). Astronomers Peg Brightness of History’s Brightest Star. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 2009-01-12. Αρχειοθετήθηκε 2019-06-26 στο Wayback Machine. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2003. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2022. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2022. 
8. http://www.cbat.eps.harvard.edu/lists/Supernovae.html
9. Voisey, Jon (5 Νοεμβρίου 2010). «What was SN 1961V?». Universe Today. http://www.universetoday.com/77535/what-was-sn-1961v/. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2011. 
10. Ardeberg, A.; de Groot, M. (1973). «The 1972 supernova in NGC 5253. Photometric results from the first observing season». Astronomy & Astrophysics 28: 295–304. Bibcode: 1973A&A....28..295A. 
11. Sanders, Robert. «Rapid supernova could be new class of exploding star». UC Newsroom (University of California, Berkeley). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-13. https://web.archive.org/web/20110613215023/http://www.universityofcalifornia.edu/news/article/22291. Ανακτήθηκε στις 2009-11-06. 
12. David Bishop. «Supernova 2005gl in NGC 266». Rochester Academy of Science. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2012. 
13. Science Daily, «Superbright Supernova Is First of Its Kind», 5 Δεκεμβρίου 2009 (ανακτ. 2009-12-15)
14. Melissa L. Graham; David J. Sand; Dennis Zaritsky; Chris J. Pritchet (13 Μαΐου 2015). «Confirmation of Hostless Type Ia Supernovae Using Hubble Space Telescope Imaging». The Astrophysical Journal 807: 83. doi:10.1088/0004-637X/807/1/83. Bibcode: 2015ApJ...807...83G. 
15. Robert Sanders (4 Ιουνίου 2015). «Exiled stars explode far from home». UC Berkeley News Center. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-06-12. https://web.archive.org/web/20150612021338/http://newscenter.berkeley.edu/2015/06/04/exiled-stars-explode-far-from-home/. Ανακτήθηκε στις 2018-01-15. 
16. «Supernova impostor explodes for real». www.newscientist.com. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2017. 
17. «Supernova 2009ip in NGC 7259». www.rochesterastronomy.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2017. 

Βιβλιογραφία

• Green, David A. (2015). «Historical Supernova Explosions in Our Galaxy and Their Remnants». Στο: Orchiston, Wayne; Green, David A.; Strom, Richard, επιμ. 43. Ελβετία: Springer International Publishing, pp. 91–100. doi:10.1007/978-3-319-07614-0_7. ISBN 978-3-319-07613-3. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Το σύνολο των καταγεγραμμένων υπερκαινοφανών από το 1885 ως το 2015 στο Κεντρικό Γραφείο Αστρονομικών Τηλεγραφημάτων (CBAT) της IAU
• WISeREP - Weizmann Interactive Supernova data Repository