Ζήσης Οικονόμου

Ζήσης Οικονόμου
Ο Ζήσης Οικονόμου
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ζήσης Οικονόμου (Ελληνικά)
Γέννηση	25  Απριλίου 1911 Σκιάθος
Θάνατος	3  Αυγούστου 2005 Σκιάθος
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συγγραφέας ποιητής
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1995) Βραβεία Ακαδημίας Αθηνών (1977)

Ο Ζήσης Οικονόμου (Σκιάθος, 25 Απριλίου 1911 - Σκιάθος, 3 Αυγούστου 2005) ήταν Έλληνας ποιητής  και συγγραφέας. Το 1977 έλαβε το βραβείο ποιήσεως της Ακαδημίας Αθηνών, για όλο το ποιητικό του έργο και ιδιαίτερα για το βιβλίο του «Αιθρία σιγή» . Το 1995 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο ποίησης για το βιβλίο του «Χρονικό της Νέας Ευταξίας για τη Νέα Εποχή» και το σύνολο του έργου του.

Ο βίος του

Τα παιδικά του χρόνια πέρασε στη Σκιάθο. Ο πατέρας του ήταν πλοίαρχος και ιδιοκτήτης ιστιοφόρου εκείνης της εποχής. Πέθανε όταν ο Ζήσης Οικονόμου ήταν 10 χρονών. Η μητέρα του κατάφερε να μεγαλώσει τα τρία παιδιά της δουλεύοντας στον αργαλειό και κάνοντας εμπόριο με σκιαθίτικους τάπητες.^[1]

Ο Ζήσης Οικονόμου τοποθετείται στη μεσοπολεμική γενιά των Ελλήνων ποιητών. Η ποιητική του πορεία κάλυψε μια ευρεία θεματική και υφολογική περιοχή. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1930 με δημοσιεύσεις στίχων στο περιοδικό Νέα Γενιά. Το 1934 κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του, που είχε τίτλο «Η εποποιία των αγενών μετάλλων».^[2]    

Στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο (1940/41) ήταν διερμηνέας της Ιταλικής και της Γερμανικής γλώσσας, στο επιτελείο τού Γ Σώματος Στρατού. Κατά τη διάρκεια της κατοχής (1941-44), μαζί με τη γυναίκα του Ευγενία, το γένος Δεληγιάννη, είχαν ένα μικρό σκάφος σαν κατοικία και ταξίδευαν στα νησιά και στις θάλασσες του βόρειου Αιγαίου και του Ευβοϊκού κόλπου, ώσπου θεωρήθηκαν ύποπτοι και ταλαιπωρήθηκαν ανακρινόμενοι από Ιταλούς, Γερμανούς, ακόμα κι από Έλληνες. Η γλωσσομάθεια, η ειλικρίνεια και η αφοβία επέτρεψαν στο ζεύγος να επιβιώσει.

Από μικρή ηλικία ο ποιητής μάθαινε ξένες γλώσσες πολύ εύκολα, γνώριζε δέκα γλώσσες και ασχολήθηκε με διεπιστημονικά, διαταξικά και διαπολιτιστικά ζωτικά ζητήματα. Του άρεσε να ταξιδεύει και έχει δημοσιεύσει μερικές από τις εντυπώσεις του σε περιοδικά κι εφημερίδες, με το όνομά του, αλλά και με ψευδώνυμο.^[1] 

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 και ως το 1976 διέκοψε τις δημοσιεύσεις και ασχολήθηκε με έρευνες στο χώρο της γλωσσολογίας, της κοινωνιολογίας και της πολιτικής. Το βασικό στόχο του ποιητή ήταν η αναζήτηση μιας ενιαίας κοσμοθεωρίας που να αντλεί στοιχεία από όλες τις εκφάνσεις του επιστητού. Με σημείο έναρξης την αισιόδοξη κοσμοθεωρία του φουτουρισμού και του υπερρεαλισμού και τον εκθειασμό της μηχανικής τεχνολογίας πέρασε γρήγορα στη φάση της αναδίπλωσης και της επιφύλαξης μπροστά στο δυτικό ορθολογισμό και προσανατολίστηκε προς μια ατομοκεντρική κοσμοθεωρία, η οποία επηρεάστηκε και από την ενασχόλησή του με τις ανατολικές θρησκείες, κυρίως το βουδισμό και από φιλοσόφους όπως οι Σοπενάουερ, Μπερντιάγιεφ και Καίζερλιγκ. Οι αναζητήσεις του είχαν αντίκτυπο και στο ποιητικό έργο του, που οδηγήθηκε σταδιακά σε έναν λόγο όλο και πιο λιτό και δραστικότερο. Ασχολήθηκε επίσης με το θέατρο και έγραψε μερικά έργα.^[1] 

Τότε πού έμενε στην Αθήνα, είχε πολλές γνωριμίες και φιλίες με κάθε κοινωνικής τάξης κι επαγγέλματος ανθρώπους. Μεταξύ των διανοούμενων και λογοτεχνών φίλων του στην Αθήνα ήταν ο Ντίμης Αποστολόπουλος, ο Σαραντάρης, ο Βαρίκας, ο Ρίτσος, ο Καζαντζάκης και άλλοι.  Επίσης, επηρέασε τον Μανόλη Αναγνωστάκη.

Πάντα παρέμενε αμερόληπτος ερευνητής. Η αδέσμευτη συμπεριφορά του προκάλεσε από μικρή ηλικία την αντίδραση συγχωριανών του, καθηγητών του και ανθρώπων των γραμμάτων αργότερα.^[1] 

Σε μεγάλη ηλικία επέστρεψε στη γενέτειρά του.

Εργογραφία

Το λογοτεχνικό έργο του Ζήση Οικονόμου περιλαμβάνει τους θεματικούς τομείς: ποίηση, ημερολόγια, δοκίμια, μελέτη και θέατρο.^[1]

Ποίηση

• Η εποποιία των αγενών μετάλλων. 1934.
• Ο κόσμος στη δύση του. 1935.
• Ανάρρωση. 1935.
• Τοπία. 1936.
• Η προσευχή της γης. Αθήνα, 1938.
• Ωκεάνεια. Αθήνα, Γκοβόστης, 1939.
• Η συνοδεία του ανέμου. Αθήνα, Γκοβόστης, 1945.
• Στο σταυροδρόμι του χρόνου· Ποιήματα. Αθήνα, Γκοβόστης, 1946.
• Προς τον καθαρό εαυτό. 1953.
• Αιθρία σιγή. Αθήνα, Κέδρος, 1976.
• Ποιήματα 1934-1953. Αθήνα, Κέδρος, 1977.
• Και επί γης ειρήνη. Αθήνα, Κέδρος, 1984.
• Μαύρο χιούμορ γιαυτά που μας συμβαίνουν. 1988.

Ημερολόγια

• Το ημερολόγιο ενός ζώου. Αθήνα, Γκοβόστης, 1938.
• Το ημερολόγιο της ερημιάς και της σιωπής. Αθήνα, Πολύτυπο, 1989.

Δοκίμια

• Η διαμονή εκείνου που έφυγε. 1938.
• Περ’ απ’ τον παράδεισο της κοινότητας. Αθήνα, Γκοβόστης, 1939.
• Η ομολογία της ταπείνωσης. Αθήνα, Γκοβόστης, 1944.
• Πολιτική και πνεύμα. Αθήνα, Γκοβόστης, 1944.
• Σκέψεις για τη μουσική και για την ποίηση. 1946.
• Μοίρα και λόγος.Αθήνα, Γκοβόστης, 1948.
• Μηδενισμός και ψυχική επανάσταση. 1978.
• Πολιτισμός θανάτου και ζωτική εγρήγορση. 1982.
• Η γυναίκα της ανδροκρατίας και οι κοινωνίες των υπερκαταναλώσεων. Αθήνα, Πολύτυπο, χ.χ.
• Χρονικό της Νέας Ευταξίας για τη Νέα Εποχή (άλλα σατιρικά και άλλα). Αθήνα, Πολύτυπο, 1994.

Μελέτη

• Ο Παπαδιαμάντης και το νησί του (μικρογραφία της ανθρωπότητας). Αθήνα, 1979.

Θέατρο

• Το κάτω πάτωμα· Δράμα σε δύο πράξεις και πέντε εικόνες. Αθήνα, Γκοβόστης, 1947.
• Νεκρή ζώνη. 1947.
• Ώρα να πιείτε το τσάι σας· Δράμα σε τρεις πράξεις. Αθήνα, Γκοβόστης, 1947.
• Το στοιχειωμένο σπίτι· Δράμα. Αθήνα, Γκοβόστης, 1948.
• Η επιστροφή του ασώτου· Δράμα σε δύο πράξεις και τρεις σκηνές. Αθήνα, Γκοβόστης, 1948.
• Το μακρινό ταξίδι και δύο άλλα μονόπρακτα. Αθήνα, Γκοβόστης, 1949.

Μεταφράσεις

Αγγλικά

• Kimon Friar, Modern Greek Poetry, Athens, Efstathiadis Group, 1982, σ. 248-252 (4 ποιήματα).

Γερμανικά

• Zisis Oikonomou: Heitere Stille, Gedichte, Zweisprachig: Griechisch-Deutsch, Übersetzung: Leo Mergel, O.L. Mergel, Eutingen 2018, ISBN 978-3-7450-7307-2 (67 ποιήματα).

Βραβεία

• Το 1977 έλαβε το βραβείο ποιήσεως της Ακαδημίας Αθηνών, για όλο το ποιητικό του έργο και ιδιαίτερα για το βιβλίο του "Αιθρία σιγή" .^[1]
• Το 1995 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο ποίησης για το βιβλίο του "Χρονικό της Νέας Ευταξίας για τη Νέα Εποχή" και το σύνολο του έργου του.^[2]

Πρόσθετη βιβλιογραφία

• Αλέξανδρος Αργυρίου, "Ζήσης Οικονόμου", στο "Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του μεσοπολέμου", σ.138-142 (της εισαγωγής) και σ. 98-99, Αθήνα, Σοκόλης, 1979.
• Αλέξης Ζήρας, "Οικονόμου Ζήσης", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 7, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987
• Μιχάλης Μ. Μερακλής, Γεωργία Θεοφάνη, "Οικονόμου Ζήσης", στο "Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας", Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2007.^[3]

Μουσείο Ζήση Οικονόμου

Στη διαθήκη του, ο Ζήσης Οικονόμου κληροδότησε το σπίτι που γεννήθηκε στο δήμο Σκιάθου για να χρησιμοποιηθεί για πολιτιστικούς σκοπούς. Μετά την αποκατάσταση του σπιτιού με περιφερειακά και τοπικά κονδύλια, ο δήμος το μετέτρεψε σε μουσείο για να παρουσιάσει την πλούσια πνευματική κληρονομιά του Ζήση Οικονόμου με προσωπικά αντικείμενα και αναμνηστικά. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τη ζωή και το έργο του ποιητή μέσα από εικόνες, κείμενα και ήχο. Όλες οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες σε εννέα γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά, ρωσικά, σουηδικά, νορβηγικά και δανικά) και μπορούν να εμφανίζονται στα κινητά τηλέφωνα των επισκεπτών με τη χρήση ενός κώδικα QR. Μια εικονική περιήγηση στο μουσείο είναι επίσης διαθέσιμη στο Διαδίκτυο ( > Εξωτερικοί σύνδεσμοι).^[1][4]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστοσελίδα "Matterport" - μια εικονική περιήγηση στο Μουσείο Ζήση Οικονόμου
• Ιστοσελίδα του Ζήση Οικονόμου  - με τα περιεχόμενα: "Βιογραφία", "Έργα", "Τύπος/Κριτικές/Αφιερώματα", "Φωτογραφικό Αλμπουμ" και "Μουσείο".
• Αρχειοθετήθηκε 2022-06-29 στο Wayback Machine.  (ένα ίδρυμα του "Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού" ) – με τα θέματα: βιογραφία, βιβλιογραφία και πηγές. 
• Αρχειοθετήθηκε 2019-06-08 στο Wayback Machine. (μια σελίδα του "Εθνικού Κέντρου Βιβλίου" - με λεπτομέρειες για τα βιβλία περιεχόμενα στη βάση δεδομένων.

Παραπομπές

1. «ΖΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ». www.zisisoikonomou.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2017. 
2. «Ζήσης Οικονόμου». skiathos.gr. Επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Σκιάθου. 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2024. 
3. «.:BiblioNet : Οικονόμου, Ζήσης, 1911-2005». www.biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2017. 
4. «Μουσείο Ζήση Οικονόμου». skiathos.gr. Επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Σκιάθου. 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2024.