Επισκοπή Ευρυτανίας

Συντεταγμένες: 38°53′10″N 21°36′18″E

Επισκοπή
Το χωριό και η γέφυρα της Επισκοπής
Επισκοπή Επισκοπή
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Στερεάς Ελλάδας
Περιφερειακή Ενότητα	Ευρυτανίας
Δήμος	Αγράφων
Δημοτική Ενότητα	Φραγκίστας
Γεωγραφία
Νομός	Ευρυτανίας
Υψόμετρο	300
Πληθυσμός
Μόνιμος	12
Έτος απογραφής	2021

Η Επισκοπή Ευρυτανίας είναι χωριό ακριβώς στα σύνορα Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας, δίπλα στην ομώνυμη με αυτό Γέφυρα της Επισκοπής που ενώνει τους δύο νομούς, και υπάγεται διοικητικά στον καλλικρατικό Δήμο Αγράφων (τέως καποδιστριακός Δήμος Φραγκίστας). Μαζί με τον Πύρνο και τη Φτελιά αποτελούν την κοινότητα Επισκοπής. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νομού, σε υψόμετρο 300 μέτρων^[1], και απέχει 46 χλμ από το Καρπενήσι.

Ιστορικά στοιχεία

Η Επισκοπή ήταν ένα μεγάλο χωριό, στο σημείο που περνούσε ο ποταμός Μέγδοβας. Το μέρος ήταν πεδινό, το πιο εύφορο του νομού Ευρυτανίας, και το χωριό βρισκόταν ακριβώς πάνω στον οδικό άξονα που συνδέει το Καρπενήσι με το Αγρίνιο.

Το 1965, άρχισε η κατασκευή του φράγματος των Κρεμαστών το οποίο δημιούργησε την ομώνυμη τεχνητή λίμνη τα νερά της οποίας κατέκλυσαν την Επισκοπή και τα άλλα μικρότερα χωριά της περιοχής. Οι κάτοικοι του χωριού, αφού πήραν κάποιες αποζημιώσεις για τις χαμένες τους περιουσίες, εγκατέλειψαν την περιοχή και εγκαταστάθηκαν κυρίως στο Αγρίνιο αλλά και σε άλλες πόλεις όπως στο Καρπενήσι, στη Λαμία, στην Αθήνα, αλλά και στο εξωτερικό.

Κάποιοι κάτοικοι, ωστόσο, παρέμειναν στην περιοχή και έχτισαν το σημερινό μικρό χωρίο που βρίσκεται δίπλα από τη γέφυρα που ενώνει Ευρυτανία και Αιτωλοακαρνανία. Απέναντι ακριβώς, στην πλευρά της Αιτωλοακαρνανίας βρίσκεται το χωριό Ψηλόβραχος.

Η Παναγία της Επισκοπής

Στο παλιό χωριό, βρισκόταν ο ναός της Παναγίας της Επισκοπής, από τα σπουδαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Ο ιστορικός αυτός ναός υπήρξε κατά τα Βυζαντινά χρόνια έδρα της Επισκοπής Λιτζάς και Αγράφων και μαρτυρά τη σπουδαιότητα του χωριού κατά την εποχή εκείνη. Υπολογίζεται πως δημιουργήθηκε κατά την περίοδο της Εικονομαχίας (8ος - 9ος αιώνας).

Όταν αποφασίστηκε η κατασκευή της τεχνητής λίμνης έγιναν έρευνες στο ναό και ανακαλύφθηκαν τρία στρώματα τοιχογραφιών, του 8ου-9ου αιώνα, του 11ου και του 13ου. Οι τοιχογραφίες αφαιρέθηκαν και μεταφέρθηκαν στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο των Αθηνών, όπου βρίσκονται και σήμερα^[2].

Ο ιστορικός ναός χάθηκε κάτω από τα νερά της λίμνης ενώ, παρά τις δηλώσεις των κρατικών υπηρεσιών για κατασκευή νέου πανομοιότυπου ναού, δεν προχώρησε η κατασκευή του. Με ενέργειες των κατοίκων και του ιερέα του χωριού Κωνσταντίνου Γεωργόπουλου χτίστηκε ο νέος ναός που βρίσκεται στο σημερινό χωριό και εορτάζει στις 15 Αυγούστου οπότε και πλήθος κόσμου συρρέει στην Επισκοπή.

Τον Μάιο του 2008 μία ομάδα από τον Σύλλογο Ερασιτεχνών Αυτοδυτών Τηθύς εντόπισε τον παλαιό ναό σε βάθος 32 περίπου μέτρων κάτω από την επιφάνεια της λίμνης Κρεμαστών, σε πάρα πολύ καλή κατάσταση^[3].

Δημογραφικά στοιχεία

Κατά την Απογραφή του 2021 το χωριό είχε 24 κατοίκους^[4]. Η διακύμανση του πληθυσμού του χωριού είναι η εξής:^[5]

Έτος	Πληθ.
1889	344
1900	236
1961	351
1991	54
2001	47
2011[6]	25
2021	24

Παραπομπές

1. Νομός Ευρυτανίας, σελ. 122
2. Έβη Τουλούπα, Τριπόταμος Ευρυτανίας, Εφημερίδα «Τα Νέα», σελ. 30, Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 1998
3. Ισμαηλίδου, Έλλη (28 Ιανουαρίου 2011). «Μια Ατλαντίδα στα βουνά της Ευρυτανίας». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2011. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
4. «Αποτελέσματα Απογραφής Πληθυσμού - Κατοικιών 2021». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2023. 
5. Ντάσιος, σελ. 260
6. «Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2016. 

Βιβλιογραφία

• Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός - Η Παναγία της Επισκοπής (1995)
• Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Βασιλόπουλος - Παναγία Επισκοπής Ευρυτανίας (2008) (ISBN 978-960-930782-6)
• Συλλογικό έργο, 2006, Νομός Ευρυτανίας, τόμος 13, σειρά ΕΛΛΑΔΑ, Αθήνα, Εκδόσεις Δομή
• Τάκης Ντάσιος, 1999, Στ' Άγραφα, Αθήνα, Εκδόσεις Μίλητος, (ISBN 960-8460-13-1)

Δείτε επίσης

• Παναγία της Επισκοπής
• Λίμνη Κρεμαστών
• Γέφυρα Επισκοπής