Τα Ελεύθερα Γράμματα ήταν εβδομαδιαίο φιλολογικό περιοδικό, σε 16σέλιδο σχήμα εφημερίδας. Διευθυντής του περιοδικού από το 1945 έως το 1948 ήταν ο Σμυρναίος λογοτέχνης Δημήτριος Φωτιάδης. Τα Ελεύθερα Γράμματα αποτέλεσαν πεδίο έκφρασης για πολλούς διανοούμενους της εποχής, όπως η Φούλα Χατζιδάκη και άλλοι[1][2] [3][4]
Το καλοκαίρι του 1945 στα Ελεύθερα Γράμματα δημοσιεύθηκε το -ιστορικό για τη Δημοκρατία- κείμενο διαμαρτυρίας των διανοούμενων της εποχής κατά των δεξιών εξτρεμιστικών επιθέσεων σε βιβλιοπωλεία, θέατρα, εφημερίδες. Μεταξύ των διανοουμένων που υπέγραψαν, είναι και ο Φώτης Κόντογλου. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ασημάκη Πανσέληνου -επίσης συνεργάτη των Ελεύθερων Γραμμάτων- ο Κόντογλου, που ήταν «στην πολιτική το ίδιο ατζαμής, δημοκράτης, και θεωρούσε τον εαυτό του κομμουνιστή», υποστήριζε πως «ο ρούσσικος κομμουνισμός είναι έκφραση της χριστιανικής ψυχής των Ρώσων». [5]