Ελευθέριες τέχνες

Philosophia et septem artes liberales (Η φιλοσοφία και οι επτά ελευθέριες τέχνες) Hortus deliciarum της Χέραντ του Λάντσμπεργκ (12ος αι.)

Οι ελευθέριες τέχνες (από τα λατινικά liberalis "ελεύθερος" and ars "τέχνη ή δεξιότητα")[1] περιλαμβάνουν τις παραδοσιακές σπουδές της δυτικής ανώτατης εκπαίδευσης.[2][3] Οι ελευθέριες τέχνες θεωρούνται "τέχνες" με την έννοια των δεξιοτήτων και όχι των καλών τεχνών. Η εκπαίδευση στις ελευθέριες τέχνες μπορεί να αναφέρεται σε σπουδές για πτυχίο ελευθερίων τεχνών ή στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση γενικότερα. Ένα τέτοιο πρόγραμμα σπουδών έρχεται σε αντίθεση με εκείνα που είναι κυρίως επαγγελματικά ή τεχνικά, καθώς και σπουδές που βασίζονται στα θρησκευτικά.

Ο όρος «ελευθέριες τέχνες» στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος σπουδών χρονολογείται από την κλασική αρχαιότητα, αλλά το νόημά του έχει αλλάξει σημαντικά. Οι επτά κλάδοι με την αρχαία και μεσαιωνική έννοια χωρίζονταν στο τρίπτυχο της ρητορικής, της γραμματικής και της λογικής, και στο τετράπτυχο της αστρονομίας, της αριθμητικής, της γεωμετρίας και της μουσικής. Η σύγχρονη έννοια του όρου καλύπτει συνήθως όλες τις φυσικές επιστήμες, τις αναλυτικές, τις κοινωνικές, τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες.

Ιστορία

Πριν γίνουν γνωστές με τις λατινικές παραλλαγές τους (artes liberales, septem artes liberales, studia liberalia),[4] οι ελευθέριες τέχνες ήταν η συνέχεια των αρχαίων ελληνικών μεθόδων παιδείας, που ξεκινούσαν με μια «επιθυμία για κατανόηση των πάντων».[5] Ο Πυθαγόρας υποστήριξε ότι υπήρχε μια μαθηματική (και γεωμετρική) αρμονία στον κόσμο ή στο σύμπαν. Οι οπαδοί του συνέδεσαν τους τέσσερις κλάδους της αστρονομίας, της αριθμητικής, της γεωμετρίας και της μουσικής σε έναν ενιαίο κλάδο, σχηματίζοντας τους επιστημονικούς κλάδους του μεσαιωνικού τετραπτύχου.[6] Στην Αθήνα του 4ου αιώνα π.Χ., η κυβέρνηση της πόλης-κράτους σεβόταν την ικανότητα της ρητορικής ή της δημόσιας ομιλίας πάνω από οτιδήποτε άλλο.[7] Τελικά η ρητορική, η γραμματική και η διαλεκτική (λογική)[8] έγιναν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του τριπτύχου. Όλοι αυτοί οι κλάδοι μαζί έγιναν γνωστοί ως οι επτά ελευθέριες τέχνες. Αυτοί οι κλάδοι ή δεξιότητες θεωρούνταν από την κλασική αρχαιότητα απαραίτητα για έναν ελεύθερο άνθρωπο (liberalis, "άξιος ελεύθερου ανθρώπου")[9] προκειμένου να λάβει ενεργό μέρος στην πολιτική ζωή, κάτι που περιλάμβανε μεταξύ άλλων συμμετοχή στα κοινά, συζήτηση, υπεράσπιση του εαυτού του στο δικαστήριο, υπηρέτηση ως ένορκος και εκτέλεση της στρατιωτικής θητείας. Ενώ οι τέχνες του τετραπτύχου μπορεί να εμφανίστηκαν πριν από τις τέχνες του τριπτύχου, μέχρι τον Μεσαίωνα τα εκπαιδευτικά προγράμματα δίδασκαν πρώτα το τρίπτυχο (γραμματική, λογική και ρητορική) ενώ το τετράπτυχο (αριθμητική, γεωμετρία, μουσική, αστρονομία) ήταν το ακόλουθο στάδιο της εκπαίδευσης.[10]

Αλληγορία των επτά ελευθερίων τεχνών, The Phoebus Foundation

Με τις ρίζες τους στο βασικό πρόγραμμα σπουδών – την αποκαλούμενη «εγκύκλειο παιδεία» – της ύστερης κλασικής και ελληνιστικής Ελλάδας, οι «ελευθέριες τέχνες» ή (λατινικά: liberalia studia) ονομάζονταν ήδη έτσι στην επίσημη εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου «ελευθέριες τέχνες» (artes liberales) εμφανίζεται στο De Inventione (Περί ανακάλυψης) του Μάρκου Τούλλιου Κικέρωνα, αλλά δεν είναι σαφές εάν ο ίδιος δημιούργησε τον όρο.[11][12] Ο Σενέκας ο νεότερος βλέπει τις ελευθέριες τέχνες στην εκπαίδευση από κριτική στωική σκοπιά στις Επιστολές στον Λουκίλιο.[13] Η ακριβής ταξινόμηση των ελευθερίων τεχνών διέφερε ωστόσο στη ρωμαϊκή εποχή,[14] και μόνο αφού ο Μαρτιανός Καπέλα τον 5ο αι. έφερε με επιρροή τις επτά ελευθέριες τέχνες ως παρανύμφους στον Γάμο του Ερμή και της Φιλολογίας.[15][16]

Οι τέσσερις «επιστημονικές» τέχνες – μουσική, αριθμητική, γεωμετρία και αστρονομία – ήταν γνωστές από την εποχή του Βοηθίου και μετά ως τετράπτυχο. Μετά τον 9ο αι., οι υπόλοιπες τρεις τέχνες των «ανθρωπιστικών επιστημών» – γραμματική, λογική και ρητορική – ομαδοποιήθηκαν ως τρίπτυχο.[14] Σε αυτήν τη διπλή μορφή, οι επτά ελευθέριες τέχνες μελετήθηκαν κατά τον Μεσαίωνα στη Δύση.[17][18] Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η λογική άρχισε σταδιακά να κυριαρχεί έναντι των άλλων μερών του τριπτύχου.[19]

Τον 12ο αι., δημιουργήθηκε η εμβληματική εικόνα Philosophia et septem artes liberales (Η φιλοσοφία και οι επτά ελευθέριες τέχνες) από την Αλσατή ηγουμένη Χέραντ του Λάντσμπεργκ ως μέρος του Hortus deliciarum.[20] Η εγκυκλοπαίδεια συγκέντρωνε ιδέες από τη φιλοσοφία, τη θεολογία, τη λογοτεχνία, τη μουσική, τις τέχνες και τις επιστήμες και προοριζόταν ως εργαλείο διδασκαλίας για τις γυναίκες του αβαείου.[21] Η εικόνα Philosophia et septem artes liberales αντιπροσωπεύει τον κύκλο της φιλοσοφίας και παρουσιάζεται ως ρόδακας καθεδρικού ναού: ένας κεντρικός κύκλος και μια σειρά από ημικύκλια διατεταγμένα γύρω του. Δείχνει τη μάθηση και τη γνώση οργανωμένη σε επτά σχέσεις, τις επτά ελευθέριες τέχνες. Καθεμία από αυτές έχει την πηγή της στην ελληνική φιλοσοφία, κυριολεκτικά «αγάπη της σοφίας».[20] Ο Αλβέρτος ο Μέγας της Καθολικής Εκκλησίας υποστήριξε ότι οι επτά ελευθέριες τέχνες αναφέρονται στην Αγία Γραφή, λέγοντας ότι «είναι γραμμένο: "ἡ σοφία ᾠκοδόμησεν ἑαυτῇ οἶκον καὶ ὑπήρεισεν στύλους ἑπτά" (Παροιμίαι 9:1) Αυτό το σπίτι είναι η Παναγία· οι επτά στύλοι είναι οι επτά ελευθέριες τέχνες».[22]

Η Μουσική, σελίδα από τον Γάμος του Ερμή και της Φιλολογίας

Στην Αναγέννηση, οι Ιταλοί ουμανιστές και οι βόρειοι ομόλογοί τους, παρά το ότι από πολλές απόψεις συνέχισαν τις παραδόσεις του Μεσαίωνα, αντέστρεψαν αυτή τη διαδικασία.[23] Ξαναβαφτίζοντας το παλιό τρίπτυχο με το νέο και πιο φιλόδοξο όνομα Studia humanitatis και διευρύνοντάς το, υποβάθμισαν τη λογική σε αντίθεση με την παραδοσιακή λατινική γραμματική και ρητορική και πρόσθεσαν σε αυτές ιστορία, ελληνική και ηθική φιλοσοφία, με νέα έμφαση και στην ποίηση.[24] Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ουμανισμού εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη κατά τον 16ο αι. και έγινε το εκπαιδευτικό θεμέλιο για τη σχολική εκπαίδευση των ευρωπαϊκών ανώτερων τάξεων, των δημοσίων λειτουργών, των κληρικών και των επαγγελμάτων του δικαίου και της ιατρικής.[25] Το ιδεώδες των ελευθερίων τεχνών ή της ανθρωπιστικής εκπαίδευσης βασισμένης στις κλασικές γλώσσες και στην κλασική λογοτεχνία, παρέμεινε στην Ευρώπη μέχρι τα μέσα του 20ού αι. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεχόταν ολοένα και πιο έντονη επίθεση στα τέλη του 19ου αι. από ακαδημαϊκούς που ενδιαφέρονταν να αναδιαμορφώσουν την αμερικανική τριτοβάθμια εκπαίδευση γύρω από τις φυσικές και κοινωνικές επιστήμες.[26][27]

Ομοίως, το εκπαιδευτικό μοντέλο του Βίλχελμ φον Χούμπολτ στην Πρωσία (σημερινή Γερμανία), το οποίο αργότερα έγινε το πρότυπο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και στη Βόρεια Αμερική, ξεπερνούσε την επαγγελματική κατάρτιση. Σε μια επιστολή του προς τον βασιλιά της Πρωσίας, έγραψε:

Υπάρχουν αναμφισβήτητα ορισμένα είδη γνώσης που πρέπει να είναι γενικής φύσης και, κυρίως, μια συγκεκριμένη καλλιέργεια του νου και του χαρακτήρα που κανείς δεν αντέχει οικονομικά να μην έχει. Οι άνθρωποι προφανώς δεν μπορούν να είναι καλοί βιοτέχνες, έμποροι, στρατιώτες ή επιχειρηματίες, εκτός εάν, ανεξάρτητα από το επάγγελμά τους, είναι καλοί, αξιοπρεπείς και – ανάλογα με την κατάστασή τους – καλά ενημερωμένοι άνθρωποι και πολίτες. Εάν αυτή η βάση τεθεί μέσω της σχολικής εκπαίδευσης, οι επαγγελματικές δεξιότητες αποκτώνται εύκολα αργότερα, και ένα άτομο είναι πάντα ελεύθερο να μετακινηθεί από το ένα επάγγελμα στο άλλο, όπως συμβαίνει συχνά στη ζωή.[28]

Σύγχρονη χρήση

Η σύγχρονη χρήση του όρου ελευθέριες τέχνες αποτελείται από τέσσερις τομείς: τις φυσικές επιστήμες, τις κοινωνικές επιστήμες, τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Οι ακαδημαϊκοί τομείς που συνδέονται με τον όρο ελευθέριες τέχνες είναι οι εξής:

Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Οι ελευθέριες τέχνες σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης προετοιμάζουν τους μαθητές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση σε ένα πανεπιστήμιο.[29]

Τα προγράμματα σπουδών διαφέρουν από σχολείο σε σχολείο, αλλά γενικά περιλαμβάνουν τη γλώσσα, τη χημεία, τη βιολογία, τη γεωγραφία, την τέχνη, τα μαθηματικά, τη μουσική, την ιστορία, τη φιλοσοφία, την αγωγή του πολίτη, τις κοινωνικές επιστήμες και τις ξένες γλώσσες.[30]

Στις Ηνωμένες Πολιτείες

Βιβλιοθήκη Thompson στο Κολέγιο Βάσαρ της Νέας Υόρκης

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα κολέγια ελευθερίων τεχνών είναι σχολεία που δίνουν έμφαση στις προπτυχιακές σπουδές στις ελευθέριες τέχνες.[31] Η διδασκαλία στα κολέγια ελευθερίων τεχνών είναι συχνά σωκρατική, συνήθως σε τάξεις με λίγους φοιτητές. Οι καθηγητές συχνά εστιάζουν περισσότερο στις διδακτικές τους ευθύνες από ό,τι οι καθηγητές στα πιο ερευνητικά πανεπιστήμια.

Επιπλέον, τα περισσότερα τετραετή κολέγια δεν επικεντρώνονται αποκλειστικά ή κυρίως σε πτυχία ελευθερίων τεχνών, αλλά προσφέρουν πτυχία ελευθερίων τεχνών και επιτρέπουν σε φοιτητές που δεν ειδικεύονται στις ελευθέριες τέχνες να παρακολουθήσουν μαθήματα για να ικανοποιήσουν το αναλυτικό πρόγραμμα στις ελευθέριες τέχνες.

Παραδοσιακά, το πτυχίο σε έναν συγκεκριμένο τομέα στις ελευθέριες τέχνες απονέμεται με τέσσερα χρόνια πλήρους φοίτησης.

Στην Ευρώπη

Θρίαμβος του Αγίου Θωμά & Αλληγορία των Επιστημών του Αντρέα ντι Μποναϊούτο, 1365–68, βασιλική Maria Novella

Στα περισσότερα μέρη της Ευρώπης, η εκπαίδευση στις ελευθέριες τέχνες είναι βαθιά ριζωμένη. Στη Γερμανία, την Αυστρία και σε χώρες που επηρεάζονται από το εκπαιδευτικό τους σύστημα των δύο αυτών χωρών, οι σπουδές αυτές ονομάζονται ανθρωπιστική παιδεία. Ο όρος δεν πρέπει να συγχέεται με ορισμένες σύγχρονες εκπαιδευτικές έννοιες που χρησιμοποιούν παρόμοια διατύπωση. Τα ιδρύματα που παρέχουν αυτές τις σπουδές στοχεύουν σε μια ολοκληρωμένη εκπαίδευση, για να διαμορφώσουν προσωπικότητες. Επιστρέφοντας στη μακρά παράδοση των ελευθερίων τεχνών στην Ευρώπη, η εκπαίδευση με την παραπάνω έννοια απελευθερώθηκε από τη σχολαστική σκέψη και αναδιαμορφώθηκε από θεωρητικούς του Διαφωτισμού και συγκεκριμένα από τον Βίλχελμ φον Χούμπολτ. Δεδομένου ότι θεωρείται πως οι μαθητές ότι έχουν λάβει ολοκληρωμένη εκπαίδευση στις ελευθέριες τέχνες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, πολύ συχνά ο ρόλος της εκπαίδευσης των ελευθερίων τεχνών σε προπτυχιακά προγράμματα στα πανεπιστήμια είναι μειωμένος σε σύγκριση με το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ. Οι μαθητές αναμένεται να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητές τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση για να αναπτύξουν περαιτέρω την προσωπικότητά τους, π.χ. σε μουσικούς ομίλους, θεατρικές ομάδες, γλωσσικούς συλλόγους κ.λπ..

Έτσι, στο επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, παρά την ευρωπαϊκή προέλευση του κολεγίου ελευθερίων τεχνών,[32] ο όρος κολέγιο ελευθερίων τεχνών συνήθως υποδηλώνει ιδρύματα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Με εξαίρεση πρωτοπόρα ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο Franklin Switzerland (παλαιότερα γνωστό ως Franklin College), που ιδρύθηκε ως αμερικανικού τύπου κολέγιο ελευθερίων τεχνών με έδρα την Ευρώπη το 1969,[33] μόλις πρόσφατα έγιναν κάποιες προσπάθειες για συστηματική "επαναεισαγωγή" των ελευθερίων τεχνών στην ηπειρωτική Ευρώπη. Το Πανεπιστήμιο Κεντρικής Ευρώπης ξεκίνησε ένα προπτυχιακό πρόγραμμα ελευθερίων τεχνών στον Πολιτισμό, την Πολιτική και την Κοινωνία[34] το 2020 ως μέρος της μετακόμισής του στη Βιέννη. Ορισμένα πανεπιστήμια στην Ολλανδία προσφέρουν προγράμματα πτυχίου στις Ελευθέριες Τέχνες και Επιστήμες (Πανεπιστήμιο του Τίλμπουρχ). Το πρώτο πρόγραμμα σπουδών στις Ελευθέριες Τέχνες στη Σουηδία εισήχθη στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ το 2011[35] και ακολούθησε ένα προπτυχιακό πρόγραμμα Ελευθερίων Τεχνών στην Πανεπιστημιούπολη Γκότλαντ του Πανεπιστημίου της Ουψάλας το φθινόπωρο του 2013.[36] Το πρώτο πρόγραμμα Ελευθερίων Τεχνών στη Γεωργία εισήχθη το 2005 από τη ΜΚΟ American-Georgian Initiative for Liberal Education (AGILE).[37] Χάρη στη συνεργασία τους, το Ilia State University[38] έγινε το πρώτο ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Γεωργία που καθιέρωσε πρόγραμμα Ελευθερίων Τεχνών.[39]

Στη Γαλλία, το Chavagnes Studium, ένα Κέντρο Σπουδών Ελευθερίων Τεχνών σε συνεργασία με το Institut Catholique d'études supérieures, ξεκίνησε διετές πτυχίο στις Ελευθέριες Τέχνες.[40] Έχει προταθεί το πτυχίο φιλελεύθερων τεχνών να γίνει μέρος της γενικής εκπαίδευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το 1999, ιδρύθηκε στο Βερολίνο το Ευρωπαϊκό Κολλέγιο Φιλελευθέρων Τεχνών (νυν Bard College Berlin)[41] και το 2009 εισήγαγε ένα τετραετές πρόγραμμα Bachelor of Arts στα αγγλικά,[42] που οδηγεί σε διεπιστημονικό πτυχίο στις ανθρωπιστικές επιστήμες.

Στην Αγγλία, το πρώτο ίδρυμα[43] που προσέφερε εκπαίδευση ελευθερίων τεχνών σε προπτυχιακό επίπεδο ήταν το Πανεπιστήμιο του Γουίντσεστερ το 2010.[43] Το 2012, το Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου ξεκίνησε το διεπιστημονικό πτυχίο (το οποίο μοιάζει με το μοντέλο των ελευθερίων τεχνών) με 80 φοιτητές.[44] Το 2013, το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ δημιούργησε τη Σχολή Ελευθερίων Τεχνών και Φυσικών Επιστημών.[45] Το Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου ξεκίνησε BA Liberal Arts με κλίση προς τις τέχνες, τις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές επιστήμες.[46] Το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ έχει επίσης πτυχίο Ελευθερίων Τεχνών με επιλογές σπουδών στο εξωτερικό και συνδέσεις με τα πτυχία Φυσικών Επιστημών.[47] Το 2016, το Πανεπιστήμιο του Ουόρικ ξεκίνησε ένα πτυχίο Ελευθερίων Τεχνών, το οποίο επικεντρώνεται σε διεπιστημονικές προσεγγίσεις.[48]

Στα δύο πρώτα χρόνια των πτυχίων MA και BA της Σκωτίας, οι φοιτητές συνήθως μελετούν μια σειρά από διαφορετικά θέματα πριν εξειδικευτούν στο τρίτο και τέταρτο έτος. Το Πανεπιστήμιο του Ντάντι και το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης είναι τα μόνα πανεπιστήμια της Σκωτίας που προσφέρουν επί του παρόντος πτυχίο Ελευθερίων Τεχνών.

Στη Σλοβακία, η Διεθνής Σχολή Ελευθερίων Τεχνών της Μπρατισλάβας (BISLA) βρίσκεται στην παλιά πόλη της Μπρατισλάβας. Είναι το πρώτο κολέγιο ελευθερίων τεχνών στην Κεντρική Ευρώπη. Πρόκειται για ιδιωτικό, διαπιστευμένο ίδρυμα, που άνοιξε τον Σεπτέμβριο του 2006.[49]

Στην Ασία

Η Επιτροπή για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση των Φιλιππίνων επιβάλλει ένα πρόγραμμα σπουδών Γενικής Εκπαίδευσης που απαιτείται από όλα τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Περιλαμβάνει μια σειρά από θέματα ελευθερίων τεχνών, συμπεριλαμβανομένης της ιστορίας, της τέχνης και της ηθικής, καθώς και διεπιστημονικά μαθήματα επιλογής. Πολλά πανεπιστήμια έχουν πολύ πιο ισχυρά βασικά προγράμματα σπουδών για τις ελευθέριες τέχνες. Πιο συγκεκριμένα, ιησουιτικά πανεπιστήμια, όπως το Πανεπιστήμιο Ateneo de Manila, έχουν ισχυρό πρόγραμμα σπουδών για τις ελευθέριες τέχνες που περιλαμβάνει φιλοσοφία, θεολογία, λογοτεχνία, ιστορία και κοινωνικές επιστήμες. Το Forman Christian College είναι ένα πανεπιστήμιο ελευθερίων τεχνών στη Λαχόρη του Πακιστάν. Είναι ένα από τα παλαιότερα ιδρύματα στην ινδική υποήπειρο, αναγνωρισμένο από την Επιτροπή Ανώτατης Εκπαίδευσης του Πακιστάν. Το Πανεπιστήμιο Χαμπίμπ στο Καράτσι του Πακιστάν προσφέρει μια ολιστική εμπειρία ελευθερίων τεχνών και επιστημών στους φοιτητές του μέσω του φιλελεύθερου βασικού προγράμματός του, το οποίο είναι υποχρεωτικό για όλους τους προπτυχιακούς φοιτητές.[50][51] Το Διεθνές Κολέγιο Άντεργουντ του Πανεπιστημίου Γιονσέι στην Κορέα έχει υποχρεωτικά μαθήματα ελευθερίων τεχνών για όλους τους φοιτητές.

Στην Ινδία, υπάρχουν πολλά ιδρύματα που προσφέρουν προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό, καθώς και διδακτορικό και μεταδιδακτορικές σπουδές και έρευνα σε αυτόν τον ακαδημαϊκό κλάδο.[52] Το Διεθνές Χριστιανικό Πανεπιστήμιο στο Τόκιο είναι το πρώτο και ένα από τα ελάχιστα πανεπιστήμια ελευθερίων τεχνών στην Ιαπωνία. Το Πανεπιστήμιο Φούλμπραϊτ του Βιετνάμ είναι το πρώτο ίδρυμα ελευθερίων τεχνών στη χώρα αυτή.

Στην Αυστραλία

Το Κολέγιο Κάμπιον είναι ένα ρωμαιοκαθολικό κολέγιο ελευθερίων τεχνών, που βρίσκεται στα δυτικά προάστια του Σίδνεϊ. Ιδρύθηκε το 2006 και είναι το πρώτο κολέγιο ελευθερίων τεχνών του τύπου του στην Αυστραλία. Το Κάμπιον προσφέρει Bachelor of Arts στις ελευθέριες τέχνες ως το μοναδικό του πτυχίο. Οι βασικοί κλάδοι του είναι η ιστορία, η λογοτεχνία, η φιλοσοφία και η θεολογία.[53]

Το Ινστιτούτο Μίλις είναι η Σχολή Ελευθερίων Τεχνών στο Κολέγιο Christian Heritage που βρίσκεται στο Μπρίσμπεϊν. Το Ινστιτούτο Μίλις προσφέρει πτυχίο στις Ελευθέριες Τέχνες, στο οποίο οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν να σπουδάσουν φιλοσοφία, θεολογία, ιστορία ή λογοτεχνία. Υποστηρίζει επίσης ένα πρόγραμμα «Σπουδών στο Εξωτερικό» στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.[54]

Μαθήματα στις ελευθέριες τέχνες άρχισαν να γίνονται πρόσφατα στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ[55] και στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame.[56]

Παραπομπές

  1. ↑ «MA Liberal Arts | Course Overview». University of Winchester (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2022. 
  2. ↑ «τέχνη». Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας. Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2024. 
  3. ↑ «What is Liberal Arts? – Ancient, Medieval, Modern». Liberal Arts UK. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2018. 
  4. ↑ Kimball, Bruce A. (1995). Orators & philosophers : a history of the idea of liberal education (Expanded έκδοση). New York: College Entrance Examination Board. ISBN 0-87447-514-7. OCLC 32776486. 
  5. ↑ Tubbs, Nigel (2014). Philosophy and Modern Liberal Arts Education: Freedom is to Learn. Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan. σελ. 1. ISBN 978-1-137-35891-2. OCLC 882530818. 
  6. ↑ Tubbs, Nigel (2014). Philosophy and Modern Liberal Arts Education: Freedom is to Learn. Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan. σελ. 17. ISBN 978-1-137-35891-2. OCLC 882530818. 
  7. ↑ «Trivium and Quadrivium | The Seven Liberal Arts | Study Liberal Arts». Liberal Arts (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2020. 
  8. ↑ Καραντζόλα, Ελένη. «Γραμματική, γλωσσικό μάθημα και προγράμματα σπουδών στην Ελλάδα». www.komvos.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2024. 
  9. ↑ Curtius, Ernst Robert (1973) [1948]. European Literature and the Latin Middle AgesΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. Μτφρ. Trask, Willard R. Princeton: Princeton University Press. σελ. 37. ISBN 9780691097398. The classical sources include Cicero, De Oratore, I.72–73, III.127, and De re publica, I.30. 
  10. ↑ Castle, E.B. (1969). Ancient Education and Today. σελ. 59. 
  11. ↑ Kimball, Bruce (1995). Orators and Philosophers. New York: College Entrance Examination Board. p. 13
  12. ↑ Cicero. De Inventione. Book 1, Section 35
  13. ↑ Seneca. Schneider, Ben, επιμ. «Epistle». Stoics.com. 88. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  14. ↑ 14,0 14,1 Lausberg, H. (1998). Handbook of Literary Rhetoric. σελ. 10. 
  15. ↑ Μιχαηλίδης, Τεύκρος. «Λογοτεχνία & Μαθηματικά». Χάρτης - Μηνιαίο περιοδικό Λόγου και Τέχνης. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2024. 
  16. ↑ Waddell, Helen (1968). The Wandering Scholars. σελ. 25. 
  17. ↑ «James Burke: The Day the Universe Changed In the Light Of the Above». YouTube. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2012. 
  18. ↑ Wagner, David Leslie (1983). The Seven liberal arts in the Middle Ages. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-35185-2. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2013. 
  19. ↑ Waddell, Helen (1968). The Wandering Scholars. σελίδες 141–143. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Tidbury, Iain (5 Αυγούστου 2019). «Liberal Arts Education by and for Women». Liberal Arts. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2019. 
  21. ↑ Griffiths, Fiona J. (3 Ιουνίου 2011). The Garden of Delights: Reform and Renaissance for Women in the Twelfth Century (στα Αγγλικά). University of Pennsylvania Press. ISBN 9780812202113. 
  22. ↑ Michael, William (2020). «The Virgin Mary and the Classical Liberal Arts». Classical Liberal Arts Academy. [νεκρός σύνδεσμος]
  23. ↑ G. Norton ed., The Cambridge History of Literary Criticism Vol 3 (1999)p. 46 and pp. 601–4
  24. ↑ Paul Oskar Kristeller, Renaissance Thought II: Papers on Humanism and the Arts (New York: Harper Torchbooks, 1965), p. 178.
  25. ↑ Charles G. Nauert, Humanism and the Culture of Renaissance Europe (New Approaches to European History) (Cambridge University Press, 2006), pp. 172–173.
  26. ↑ Bod, Rens; A New History of the Humanities, Oxford University Press, Oxford, 2014.
  27. ↑ Adler, Eric; The Battle of the Classics: How a Nineteenth-Century Debate Can Save the Humanities Today, Oxford University Press, Oxford, 2020, p. 59.
  28. ↑ As quoted in Profiles of educators: Wilhelm von Humboldt (1767–1835) by Karl-Heinz Günther (1988),
    doi:10.1007/BF02192965
  29. ↑ Finn, C.E Jr.· Ravitch, D (2007). Beyond the Basics: Achieving a Liberal Education for All Children. Thomas B. Fordham Institute. 
  30. ↑ «What is Liberal Arts Education?». Top Universities (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2024. 
  31. ↑ «Defining Liberal Arts Education» (PDF). Wabash College. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 21 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2012. 
  32. ↑ Harriman, Philip L. (1935). «Antecedents of the Liberal-Arts College». The Journal of Higher Education (Ohio State University Press) 6 (2): 63–71. doi:10.2307/1975506. ISSN 1538-4640. https://archive.org/details/sim_journal-of-higher-education_1935-02_6_2/page/63. 
  33. ↑ «About Franklin». Franklin University Switzerland Official Web Site. Franklin University Switzerland. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2014. 
  34. ↑ «Central European University (CEU)». 
  35. ↑ «Liberal Arts, Gothenburg University». Flov.gu.se. 22 Μαΐου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  36. ↑ «Liberal Arts Programme at Uppsala University». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2018. 
  37. ↑ «Agile». Agile.ge. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  38. ↑ «ილიაუნი -მთავარი». Iliauni.edu.ge. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  39. ↑ «Bachelor Degree». Iliauni. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  40. ↑ «The Chavagnes Studium – Catholic Liberal Arts Centre». Chavagnes.org. 10 Μαρτίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2018. 
  41. ↑ «Berlin's sturdiest ivory tower». Expatica.com. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  42. ↑ «GERMANY: New approach to liberal studies». Universityworldnews.com. 15 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  43. ↑ 43,0 43,1 «It's the breadth that matters». 23 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2016. 
  44. ↑ «Arts and Sciences (BASc) programmes». University College London. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  45. ↑ «Liberal Arts and Natural Sciences (BASc) programmes». University of Birmingham. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022. 
  46. ↑ «KCL – About Liberal Arts». Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2014. 
  47. ↑ «Liberal Arts programme – BA Hons Y002». University of Nottingham. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018. [νεκρός σύνδεσμος]
  48. ↑ «Liberal Arts». University of Warwick. 
  49. ↑ «Bratislava International School of Liberal Arts». Studies in Europe. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2022. 
  50. ↑ «Liberal Classes | Education | Newsline». www.newslinemagazine.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2022. 
  51. ↑ Andrew, Marylou (2015). «Liberal to the core». Aurora. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2015. 
  52. ↑ «Pandit Deendayal Energy University». 
  53. ↑ «Liberal Arts Education». Campion College (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2021. 
  54. ↑ «Office of the President | Mills College». 
  55. ↑ «Bachelor of Liberal Arts and Science». The University of Sydney (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2022. 
  56. ↑ Dame, Notre (17 Απριλίου 2018). «Bachelor of Arts (Major: Liberal Arts)». Notre Dame (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!